Dullo quronov galaktikada bir
Yüklə 1,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Tabiatdagi har bir hodisa judayam murakkab va gʻaroyib.
Masalan, oddiy tovushlar ham tabiat moʻjizasi hisoblanadi. Bilasizmi, tabiatda quloqlarimizga eshitilmaydigan, ammo butun atrofimizni qamrab olgan tovushlar ham bor. Ular fanda infratovush deb ataladi. Infratovush ham tabiatdagi tovushlarning bir turi. Ammo uning tovush chastotasi juda past – inson qulogʻiga eshitilmaydi. Yaʼni inson qulogʻi maʼlum bir balandlikdagi tovushlarnigina eshitib, tabiatdagi boshqa tovushlarni, aytaylik, hayvonlar soʻzlashadigan tovushlarni eshitmaydi. Fillar biz eshitmaydigan shu infratovushlar orqali oʻzaro gaplashishadi. Yaʼni bir-biridan 3-4 kilometr uzoqda turgan fillar infratovushlar orqali oʻzaro xabar almashishadi. Okeanda yashaydigan kitlar ham soʻzlashish uchun shu tovushni tanlashgan. Bizga eshitilmagani bilan, infratovush ancha kuchli. Masalan, oddiy tovush devor va boshqa toʻsiqlarni yorib oʻtolmaydi, infratovush esa, aksincha, toʻsiqlardan oʻtib, uzoq masofagacha yetib boradi. Kuchli shamol, boʻron, momaqaldiroq va yer qimirlashi kabi tabiiy ofatlar vaqtida ham atrofga infratovushlar tarqay boshlaydi. Kattalarning “Hayvonlar tabiiy ofatlarni oldindan sezadi” degan gapi ham shundan. Chunki bunday vaqtda infratovushlar hayvonlarning qulogʻini qomatga keltirib yuboradi-da! Qahramonlarimiz tushib qolgan vaziyatda esa infratovush orqali xabar yuborish eng toʻgʻri yoʻl edi. 73 Sababi, togʻ ichiga har qanday tovush ham kira olmaydi. Masalan, radiotoʻlqin yoʻllarini bu baland togʻlar toʻsib qolishi turgan gap. – Xoʻsh, ularga qanday xabar yuboray? – soʻradi droid. Margol biroz oʻylanib olgandan soʻng dedi: – Bunday yubor: “Biz «Koʻkkezar” fazo kemasining ekipaji Margol, Ahmad va Moki boʻlamiz. Miksga yordam soʻrab keldik. Agar sayyora aholisi hayot boʻlsa, bizga bir muhim masalada koʻmak berishlarini soʻraymiz». Margolning soʻzlarini yozib olgan Moki uni tovushli toʻlqin sifatida bir necha marta uzatdi. 5 daqiqa oʻtar- oʻtmas javob ham keldi: “Biz mehmonlarni xushlamaymiz. Qolaversa, oʻzimiz ham yordamga muhtojmiz. Birovga yordam bera oladigan holimiz yoʻq. Iltimos, Miksni tark eting!” – Ana xolos! – dedi Margol qoʻl siltab. – Endi nima qilamiz? Bostirib kira olmaymiz-ku. – Boshqa biror chorasi bordir. – Ahmad biroz oʻylanib soʻng Mokiga dedi: – Ularga bunday xabar yuborib koʻr: «Sizlarga yomonligimiz yoʻq. Balki, bizning ham sizlarga biror foydamiz tegib qolar. Axir, sizlarga ham yordam kerak ekan-ku». Bu galgi javobning kelishi uzoqqa choʻzildi. Hoynahoy, miksliklar Ahmadning taklifini ancha vaqt muhokama qilib qolgan. Ammo kech boʻlsa-da javob keldi: “Qurol va uskunalaringizni oʻsha joyda qoldirib, togʻga yaqinroq keling”. Qahramonlarimiz bu xabarni eshitishlari bilan uchar likopcha va skafandrga mahkamlangan toʻpponchalarni qoldirib togʻ tomonga yura boshladilar. Ular manzilga yaqinlashib qolganida toʻsatdan gumburlagan ovoz eshitildi. Togʻning oʻrtasi yorilib, muz qoyalar pastga qulay 74 boshladi. Qahramonlarimiz vujudini bir zum qoʻrquv va vahima egalladi. Xayriyatki, bu togʻ qaʼridagi nomaʼlum makonning darvozasi boʻlib chiqdi. Balandligi yigirma qavatlik binoga teng keladigan, sirti muz bilan qoplangan bu darvoza anchadan buyon ochilmagani sabab qoʻzgʻalishi ham juda qiyin kechgandi. Nihoyat, ulkan darvoza qiyagina ochildi. U yerdan yuk mashinasini eslatuvchi uchar qurilma chiqib, toʻgʻri “Koʻkkezar” ekipaji tomon uchib keldi. Bu haydovchisiz boshqariladigan dron edi. Qahramonlarimiz unga minib ichkariga qarab yoʻl olishdi. “Koʻkkezar” ekipaji muz togʻi ichiga kirishi bilan oʻzlarini boshqa olamga tushib qolganday his qila boshladi. Chunki bu katta bir gʻor yoki bino emas, balki butun bir boshli dunyo edi. Miksliklar ham xuddi marsliklar kabi sunʼiy iqlim yaratib, togʻ ostiga shahar qurishgan ekan. Bizning qahramonlar mingan dron shahar boʻylab uchib borarkan, pastda yurgan miks aholisi mittigina boʻlib koʻrindi. Bir qarashda, miksliklarni chumolilar toʻdasiga ham oʻxshatish mumkin. Chunki ular chumolilar kabi tinim bilmas va saf tortib yurar edi. – Miksliklar ham biz salmirliklarga oʻxshab kichkinagina boʻlishsa kerak, – dedi Margol pastga qarab. – Biz kelganimiz uchun harbiy safarbarlik eʼlon qilinganmi? – hayron boʻldi Ahmad. – Rostdan ham pastda faqat harbiylarni koʻryapman. Uchar dron pastlay boshlaganida shahar manzarasi yana ham aniqroq koʻrindi. Chindan ham pastda biror-bir oddiy aholi uchramas, faqat tish-tirnogʻigacha qurollangan harbiylar u yoqdan bu yoqqa saf tortib yurishar edi. – Qiziq, bizni qayoqqa olib ketishyapti ekan-a? – Qayoqqa olib borishmasin, hushyorlikni yoʻqotmanglar. Faylasuf aytgan gaplar esingizdan chiqmasin, – dedi Margol Ahmad va Mokini ogohlantirib. 75 Birozdan soʻng ular mingan dron shahardagi eng baland bino ustiga kelib qoʻndi. Bu joyda ularni bir toʻda miksliklar kutib turardi. Miksliklarning koʻrinishi chindan ham chumoliga oʻxshab ketarkan. Ularning boshi katta, beli ingichka, dumi esa yoʻgʻon edi. Boshida antennani eslatuvchi bir dona shoxi ham bor. Qahramonlarimiz drondan tushishlari bilan miksliklar ularning qoʻlini bogʻlab, bir ogʻiz soʻz demay bino ichkarisiga olib kirib keta boshlashdi. Qanchalar kuchli boʻlmasin, hatto Margol ham ularga qarshilik qila olmadi. – Bu nimasi, axir, biz yordam soʻrab kelganmiz-ku, – dedi kutilmagan munosabatdan qoʻrqib ketgan Ahmad. – Ahmad, sen qoʻrqma. Bu ularning ehtiyot chorasi boʻlsa kerak. Menimcha, ular ham qoʻrqib qolishgan, nimadandir xavotirda, shekilli. Miks harbiylari qahramonlarimizni ulkan majlislar zaliga olib borishdi. Katta qubbali bu zal tepasi yopiq futbol maydoniga oʻxshar edi. Faqat bu joy futbol maydonidan uch- toʻrt marta kattaroq edi. Zal boʻylab aylanasiga joylashgan oʻrindiqlarda minglab, balki millionlab miksliklar oʻtirar, qahramonlarimiz esa ulkan “maydon”ning qoq oʻrtasida, mezbonlardan ancha olisda turishar edi. Zal shu qadar kattaligidan ular turgan joydan hatto birorta mikslikning yuzi ravshan koʻrinmasdi. Qahramonlarimiz shu zaylda quloqni qomatga keltirib yuboruvchi shovqin ostida bir necha daqiqa turib qolishdi. Soʻng zalning shiftiga oʻrnatilgan bahaybat monitor yoqilib, undan juda bashang harbiy kiyim kiygan bir mikslik koʻrindi. Bir zumda zaldagi butun shovqin tin oldi. Bu miksliklarning eng katta rahbari boʻlsa kerak deya xayolidan oʻtkazdi Ahmad. – Nega keldingiz? – dagʻal ovozda savol berdi oʻsha miks. – Koinot xaritasini izlab yuribmiz, – dedi Margol bir 76 qadam oldinga chiqib. – Xaritani nima qilasiz? – U Moviy toshni topib, Salmir sayyorasini halokatdan qutqarishimiz uchun kerak. – Biz uni hech kimga bermaymiz. – Xoʻsh, uni saqlab oʻtirganingiz bilan nimaga erishasiz? – Buning jiddiy sababi bor. Xarita oʻzimizga ham kerak. – Qanday sabab, ayting. Shu vaqtgacha indamay turgan Ahmad ham endi suhbatga aralashdi: – Balki, oʻsha jiddiy masalada bizning yordamimiz kerak boʻlar? – Sen oʻsha ovoz egasisan, shundaymi? – soʻradi Miks rahbari. Ahmad bunga javoban bosh silkidi. – Agar sening ovozingni eshitmaganimizda, balki, sizlarni bu yerga qoʻymagan boʻlar edik. Ayt-chi, ey yerlik, rostdan ham sen bizlarga yordam berishing mumkinmi? Miks rahbari nega Ahmadga bunday deyotganini tushunish qiyin edi. U ham Zagun sayyorasidagi Faylasuf kabi Ahmadda boshqacha bir qobiliyatni, moʻjizakor quvvatni his qildimikan?! – Bilmadim... – kalovlanib javob berdi Ahmad. – Ayting, sizlarga oʻzi qanday yordam kerak? – Biz miksliklar harbiylar qavmidanmiz. Somon yoʻli galaktikasida biznikiday qudratli qoʻshin yoʻq. Bizning bobolarimiz ham harbiy boʻlishgan, endi bolalarimiz ham harbiy boʻlishadi. Bir vaqtlar Maanen tizimidagi barcha sayyoralarni qoʻriqlash bizga ishonib topshirilgan edi. Ammo boshimizga musibat keldi. Maanen yulduzi tizimi tanazzulga yuz tutdi. Qoʻshni sayyoralarning aholisi oʻzga yulduzlar tomon uchib ketgan. Biz esa hamon shu oʻlik 77 sayyoradamiz. – Nega sizlar ham boshqalar kabi koʻchib ketmaysiz? – Chunki biz qoʻmondon Dordonsiz hech nima qila olmaymiz. Uni esa xastiklar asir olib, Yondosh olamdagi bizga nomaʼlum sayyorada zindonband qilishgan. – Ichingizdan birortani qoʻmondon etib saylasangiz boʻlmaydimi? – ajablanib soʻradi Margol. – Yoʻq-yoʻq, bu anʼanaga zid. Miks harbiylariga faqat qoʻmondonlik uzugiga ega kishigina rahbarlik qiladi. Bizlar qoʻmondonsiz, ayniqsa, uzuksiz hech qachon jangga kira olmaymiz. “Gʻalati anʼana ekan”, – oʻyladi Ahmad. Hozir miksliklarga uzukni nima qilasiz, zarurat boʻlganda anʼanadan voz kechib boʻlmaydimi qabilidagi savollarni berish behuda. Chunki ular harbiy. Harbiylar yangi anʼanalarni oʻylab topishni bilishmaydi. Ularning qoʻlidan jang qilish keladi, xolos. – Xullas, – gap boshladi Miks rahbari, – bizlarga qoʻmondon Dordonni izlab topishda yordam berasiz. Biz esa evaziga xaritani beramiz. Bu gapdan soʻng Margol oʻylab oʻtirmay: – Mayli, kelishdik, – deb yubordi. Margol shoshma-shosharlik qilib Miks rahbarining shartiga rozi boʻldi. Ammo na Margolning oʻzi, na Ahmad va na Moki oʻsha nomaʼlum sayyora haqida biror tasavvurga ega. Balki, ular bu joyning qanchalar xatarli ekanini bilishganida bu qadar tezkorlik bilan javob berishmasmidi. Kim bilsin... Lekin hozir ularning oldida boshqa yoʻl ham yoʻq edi, aslida. |