E. N. Lutfullayev, Z. N. Normurodov

Kuzatishlarni yozish tartibi
Natijalarni ishlab chiqish
3f 
- * *■>
Г . • . i * 
t 
i
•i
■<*>
■* 
'J
’ М Гл Ф -• 
щ g
}

---

bu yerda: 
V
— kolbaning hajm i yoki tajriba sharoitidagi C 0 2 
ning hajmi; 
Px
— atmosfera bosimi; 
T —
uyning m utlaq shkala 
graduslarida olingan tem peraturasi (Г 1 = 7’0+ 
t
); 
P0—
norm al 
bosim , 
T0 =
273K.
2. N orm al sharoitda 1 /h av o 1,29 g kelishini bilgan holda, 
kolba hajmdagi havo B3 hisoblanadi.
3. N o rm al sharoitda 1 / vodorod 0,09 g kelishini bilgan 
holda kolba hajmidagi havo 
B4
hisoblanadi.
4. Kolbadagi uglerod (IV) oksidning og'irligi 
—B
hisob­
lanadi. B uning uchun C 0 2 to ‘ldirilgan kolba og'irligi — 
B2
dan b o ‘sh kolba hajm ini egallagan havoning og‘irligi yig‘in- 
disini ayirish kerak.
В = В г - ( В 1- В 3)
5. C 0 2 ning vodorodga nisbatan zichligi hisoblanadi, 
buning u ch u n kolbadagi C 0 2 ning og'irligi, shu hajmdagi 
vodorod og'irligiga boMinadi.
D
= 
B /B 4
6. 
M = 2 D v
asosida C 0 2 ning m olekulyar og‘irligi hisob­
lanadi.
7. Nisbiy hato foizlarda hisoblanadi.
' ' 
1Tl nmnriv
METALL EKVIVALENTINI VODORODNI SIQIB
CHIQARISH USULI BILAN ANIQLASH
6 -rasm d a k o ‘rsatilganidek asbob yig‘ing. Bjnjretka (a)ni 
rez in a nay b ila n ulang, v o ro n k a o rq ali shisha nay (b)ni 
suvga t o ‘ld irin g. B yuretka va k o lb ac h a (d) sh ish a n aylar 
o ‘tk azilg an tiq in la r b ilan yaxshilab b e rk itilad i. T ajriba 
b o s h la s h d a n o ld in a sb o b n in g g e rm e tik lig in i te k sh irib
k o ‘ring. B u ning u ch u n sh isha nayli (b) v o ro n k an i 10— 15 
sm ga k o ‘tarib , m ah k am lab q o ‘yiladi, keyin 3—5 m in u t 
d a v g p iid a b y u retk ad ag i suv sa th in in g h o la ti kuzatiladi. 
Shu vaqt ich id a suv sathi o ‘zgarm asa, asbob yaxshi yig‘il-

---

gan b o ‘lad i, ish n i b o sh lash m u m k in .
T a ro z id a ta x m in a n 0,03 g ga yaqin 
m ag n iy b o ‘la g id a n y o k i k u k u n id a n
t o r t i b o lin g . P r o b ir k a d a g i t iq i n n i
c h iq arib oling, voro nk ali sh ish a nay ni 
y u q o rig a yoki p astg a su rib , b y u re t- 
kadagi suv s a th in i n o ld a yoki u n d a n
p a s tr o q d a t o ‘x ta tin g . S u y u ltir ilg a n
sulfat k islotad an 5—6 m l o ‘lchab oling 
va u n i k ic h k in a v o ro n k a o rq ali kol- 
b a c h a g a q u y in g ( n im a u c h u n ? ) .
K o lb a c h a n in g d ev o rig a k islo ta teg - 
m a y d ig a n q ilib m a g n iy l e n t a s i n i
y o p ish tirin g . K o lb a c h an i tiq in bilan
m a h k a m b e r k itin g , b u n d a m a g n iy
le n ta s i k islo ta g a te g m a sin . S o 'n g ra
v o ro n k a n i yu q o rig a va p astg a surib 
b y u r e t k a d a g i va v o r o n k a d a g i suv 
sathlarini tenglashtiring (nim a uchun?).
Byuretkadagi suv sathini pastki m enisk 
b o ‘yicha 0,1 m l aniqlik bilan hisoblang 
va yozib q o ‘ying. K o lb a c h an i silkitib m eta lln i kislotaga 
tush iring. N im a sodir b o ‘ladi? M etall to 'liq erib b o ‘lgach, 
k o lb ach an i uy tem p eratu rasig ach a sovitib, byuretkalardagi 
suv s a th in i yozib q o ‘ying. T ajrib a vaqtidagi x o n a te m - 
p ^ ra tu ra s i (t)n i va b a ro m e trd a g i b o sim (R ) ni yozib 
q o ‘ymg.