Ionli jarayonlar (ion almashinish reaksiyalari) 27
Са2+ + 2СГ + 2К + + СО,2" = С а С 0 3 + 2К+ + 2С \~ К + va С Г ionlari (КС1 kuchli elektrolit) birikib molekula
hosil qilmasdan, eritmada erkin holda qoladi. Sodir bo'Iadigan
ionli tenglama reaksiyasi quyidagicha yoziladi:
C a2+ + C O 2 = C a C 0 3
yoki
H 2S + P b ( N 0 3)2 = PbS + 2 H N 0 3
H 2S kuchsiz elektrolit
HjS + Pb2+ = PbS + 2 H + va hokazo
a. Kam eriydigan asoslarni olish 2 ta probirkaga tem ir (H I) xlorid eritmasidan 2—3 tom chi
tom izing. U lardan biriga bir necha tom chi o'yuvchi natriy,
ikkinchisiga esa bariy gidroksid eritm alaridan qo'shing. Tem ir
gidroksidi cho'km asining rangini aniqlang. Har ikkala holda
qaysi ionlarning o ‘zaro birikishi sodir b o iad i? Laboratoriyada
mavjud eritmalardan foydalanib, kam eriydigan mis va magniy
gidroksidlarini hosil qiling. Tajriba uchun tegishjto r ttmalardan
3—4 tom chidan ko‘p olmang. Tegishli reaksiya terigiamalarini
m olekulyar va ionli holda yozing.’
b. Kam eriydigan kislotalarni olish 1 ta probirkaga 2—3 tom chi natriy silikat, ikkinchisiga esa
shuncha hajm da am m oniy m olibdat eritm alaridan tomizing.
Ikkala probirkaga ham, tegishli kislotalaming cho'kmalari hosil
b o 'lg u n ch a bir necha tom chi xlorid kislota quying. Reak-
siyalarning m olekulyar va ionli tenglam alarini yozing.
d. Kuchsiz asoslarning hosil boMishi 1 ta probirkaga 3—4 tom chi am m oniy xlorid eritmasidan,
ikkinchisiga esa shuncha miqdorda ammoniy sulfat quying. Ikkala
probirkaga ham bir necha tom chi o'yuvchi natriy eritmasidan
M a s а 1 a n : СаС12 + К 2С 0 3 = С а С 0 3 + 2КС1
28
tom izing va salgina qizdiring, hidiga qarab qanday gaz ajralib
chiqayotganligini aniqlang. Kuchsiz am m oniy gidroksidning
hosil b o ‘lish reaksiyalarining m olekulyar va ionli tenglam a
larini yozing.