E. N. Lutfullayev, Z. N. Normurodov

GIDROLIZ NATIJASIDA ASOSLI
VA NORDON TUZLARNING HOSIL 
B O ‘L ISH I
a. Alyuminiy atsetatning gidrolizi
P ro b irk a g a 7 —8 to m c h i alyu m in iy x lorid e ritm a sid a n
va sh u n ch a hajm natriy atsetat eritm asidan quying. P robir­
k a n i sh tativ g a o ‘rn a tin g va u n i q a y n a g u n ch a q izd irilgan 
suv h a m m o m ig a tu sh irin g . Asosli A l(O H )2C O O C H 3 tu z i- 
ning c h o ‘km aga tushishin i kuzating. A lyum iniy atsetatning 
g id ro liz lan ish reaksiyasi k o 'rin is h d a m o le k u ly a r va ionli 
te n g la m a sin i yozing. H osil b o ‘lgan asosli c h o ‘km a gidro- 
lizn in g qaysi b o sq ic h i m a h su lo ti b o ‘la oladi?
P ro b irk a n in g 1/3 h ajm ig ach a suv quying. U stiga 1—2 
m ik ro sh p a te l n a triy sulfit k ristalla rid a n soling va shisha 
tayoqcha bilan aralashtiring. O lingan eritm adan ikki tom chi 
olib , in d ik a to r q o g ‘ozi ustiga to m c h ila tin g va p H qiym a- 
tini aniqlang. Topilgan p H eritm a qaysi ionlarning m avjud- 
lig id an d a lo la t b erad i? Q aysi ja ra y o n n a tija sid a bu io n la r 
vujudga k elad i? Sulfit ang id rid gazi h id in in g yo'qlig iga 
aso sla n ib , sulfit k islo ta hosil b o ‘lish in i kuzatin g . N a triy
sulfit g id ro liz i, a so sa n qaysi b o sq ic h d a so d ir b o ‘ladi? 
G id ro liz m a h su lo tin in g qaysi tu zi hosil b o 'la d i? N a triy
su lfit tu z in in g g id ro liz la n ish reak siyasi te n g la m a la rin i 
m o le k u ly a r va ionli k o 'rin is h d a yozing. Q an d ay tu z la r 
g id ro lizi n a tija sid a n o rd o n tu z la r o lin ad i?

---

KIMYOVIY REAKSIYA TEZLIGI.
KIMYOVIY MUYOZANAT
KIMYOVIY REAKSIYALAR TEZLIGINING
REAKSIYAGA KIRISHAYOTGAN MODDALAR
KONSENTRATSIYASIGA BOG‘LIQLIGI
a) I n li n a triy tio su lfa t (N a 2S20 3) eritm a si ustig a I n
li su lfat k islo ta e ritm a sid a n quying. N a triy tio su lfa tn in g
sulfat kislota bilan o ‘zaro t a ’siri natijasida oltingugurt hosil 
b o 'lg a n i u c h u n e ritm a n in g loy q alan ish in i kuzating:
N a 2S20 3 + H 2S 0 4 = N a 2S 0 4 + S 0 2 + S + H 20
R eaksiya tezligi reak siyanin g b o sh la n ish id a n to e ritm a d a
m a ’lu m d a ra ja d a lo y q a la n ish ig a c h a k etg a n v a q tn i xa- 
rak terlaydi;
b) u c h ta k a tta p ro b irk a la rd a (ra q a m la n g a n ) n a triy
tio su lfa tn in g (1:200) suyultirilgan e ritm a sid a n quyidagi 
h ajm larda quying:
b irin c h i p ro b irk ag a — 5 m l, ikk in chi p ro b irk ag a — 10 
m l, u c h in c h i p ro b irk ag a — 15 ml.
B irin ch i p rob irk ad ag i e ritm a ustiga — 10 m l, ikkinchi 
p ro b irk a g a — 5 ml suv quying. U c h ta b o sh q a p ro b irkaga
5 m l d a n ’ su y u ltirilg an (1 :2 0 0 ) sulfat k islo tad a n soling. 
N a triy tio su lfa tli p ro b irk a la rn in g h ar b iri ustiga 5 ml dan
tay y o rlan g an sulfat k islo ta eritm a sid a n q u ying va h a r b ir 
pro b irk ag a k islo ta so lin g a n d a n bo sh lab e ritm a lo y q alan a 
b o sh la g u n c h a k etg an v aq tn i aniqlang.
O lin g an n atijalarg a asoslanib, abssissa o ‘qiga n atriy 
tiosulfat konsentratsiyasini, o rd in ata o ‘qiga reaksiya uchun 
ketg an v aq tn i grafik tarz id a chizing. S izning k u zatg an - 
larin g iz m assalar t a ’siri q o n u n ig a m uvofiq keladim i?
32

---

Natijalarni quyidagi shakl. bo'yicha to'ldiring: