EĞİTİm kitabi ankara 2007



Yüklə 1,15 Mb.
səhifə7/12
tarix06.02.2017
ölçüsü1,15 Mb.
#7651
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12

Isı ile oluşan yanıklar


  • Elektrik nedeni ile oluşan yanıklar

  • Işın ile oluşan yanıklar

  • Sürtünme ile oluşan yanıklar

  • Donma sonucu oluşan yanıklar

    Kimyasal yanıklar:

    • Asit alkali madde ile oluşan yanıklar

    Yanığın ciddiyetini belirleyen faktörler nelerdir?

    Yanıklar nasıl derecelendirilir?

    1. derece yanık: Deride kızarıklık, ağrı, yanık bölgede ödem vardır. Yaklaşık 48 saatte iyileşir.

    2. derece yanık: Deride içi su dolu kabarcıklar (bül) vardır. Ağrılıdır. Derinin kendini yenilemesi ile kendi kendine iyileşir.

    3. derece yanık: Derinin tüm tabakaları etkilenmiştir. Özellikle de kaslar, sinirler ve damarlar üzerinde etkisi görülür. Beyaz ve kara yaradan siyah renge kadar aşamaları vardır. Sinirler zarar gördüğü için ağrı yoktur.

    Yanığın vücuttaki olumsuz etkileri nelerdir?

    Yanık, derinliği, yaygınlığı ve oluştuğu bölgeye bağlı olarak organ ve sistemlerde işleyiş bozukluğuna yol açar. Ağrı ve sıvı kaybına bağlı olarak şok meydana gelir. Hasta/yaralının kendi vücudunda bulunan mikrop ve toksinlerle enfeksiyon oluşur.



    Isı ile oluşan yanıklarda ilkyardım işlemleri nedir?

    1. Kişi hala yanıyorsa paniğe engel olunur, koşması engellenir,

    2. Hasta/yaralının üzeri battaniye yada bir örtü ile kapatılır ve yuvarlanması sağlanır,

    3. Yaşam belirtileri değerlendirilir (ABC),

    4. Solunum yolunun etkilenip etkilenmediği kontrol edilir,

    5. Yanık bölge en az 20 dakika soğuk su altında tutulur (yanık yüzeyi büyükse ısı kaybı çok olacağından önerilmez),

    6. Ödem oluşabileceği düşünülerek yüzük, bilezik, saat gibi eşyalar çıkarılır,

    7. Yanmış alandaki deriler kaldırılmadan giysiler çıkarılır,

    8. Takılan yerler varsa kesilir,

    9. Hijyen ve temizliğe dikkat edilir,

    10. Su toplamış yerler patlatılmaz,

    11. Yanık üzerine ilaç yada yanık merhemi gibi maddeler de sürülmemelidir,

    12. Yanık üzeri temiz bir bezle örtülür,

    13. Hasta/yaralı battaniye ile örtülür,

    14. Yanık bölgeler birlikte bandaj yapılmamalıdır,

    15. Yanık geniş ve sağlık kuruluşu uzaksa hasta / yaralının kusması yoksa bilinçliyse ağızdan sıvı (1 litre su -1 çay kaşığı karbonat -1 çay kaşığı tuz karışımı) verilerek sıvı kaybı önlenir,

    16. Tıbbi yardım istenir (112).

    Kimyasal yanıklarda ilkyardım nasıl olmalıdır?

    1. Deriyle temas eden kimyasal maddenin en kısa sürede deriyle teması kesilmelidir,

    2. Bölge bol tazyiksiz suyla, en az 15-20 dakika yumuşak bir şekilde yıkanmalıdır,

    3. Giysiler çıkarılmalıdır,

    4. Hasta/yaralı örtülmelidir,

    5. Tıbbi yardım istenmelidir (112).

    Elektrik yanıklarında ilkyardım nasıl olmalıdır?

    1. Soğukkanlı ve sakin olunmalıdır,

    2. Hasta/yaralıya dokunmadan önce elektrik akımı kesilmelidir, akımı kesme imkanı yoksa tahta çubuk yada ip gibi bir cisimle elektrik teması kesilmelidir,

    3. Hasta/yaralının ABC’si değerlendirilmelidir,

    4. Hasta/yaralıya kesinlikle su ile müdahale edilmemelidir,

    5. Hasta/yaralı hareket ettirilmemelidir,

    6. Hasar gören bölgenin üzeri temiz bir bezle örtülmelidir,

    7. Tıbbi yardım istenmelidir (112).

    Sıcak çarpması belirtileri nelerdir?

    Yüksek derece ısı ve nem sonucu vücut ısısının ayarlanamaması sonucu ortaya bazı bozukluklar çıkar. Sıcak çarpmasının belirtileri şunlardır:



    1. Adale krampları

    2. Güçsüzlük, yorgunluk

    3. Baş dönmesi

    4. Davranış bozukluğu, sinirlilik

    5. Solgun ve sıcak deri

    6. Bol terleme (daha sonra azalır)

    7. Mide krampları, kusma, bulantı

    8. Bilinç kaybı, hayal görme

    9. Hızlı nabız

    Sıcak çarpmasında ilkyardım nasıl olmalıdır?

    • Hasta serin ve havadar bir yere alınır,

    • Giysiler çıkarılır,

    • Sırt üstü yatırılarak, kol ve bacaklar yükseltilir,

    • Bulantısı yoksa ve bilinci açıksa su ve tuz kaybını gidermek için 1 litre su -1 çay kaşığı karbonat -1 çay kaşığı tuz karışımı sıvı yada soda içirilir.

    Sıcak çarpmasında risk grupları var mıdır?

    Sıcak çarpması için özel bir risk grubu bulunmamakla beraber, diğer hastalık yada yaralanmalar için hassas olan kişiler, sıcaktan da diğer kişilere göre daha çok etkilenirler. Bu kişiler;



    1. Kalp hastaları

    2. Tansiyon hastaları

    3. Diyabet hastaları

    4. Kanser hastaları

    5. Normal kilosunun çok altında ve çok üzerinde olanlar

    6. Psikolojik yada psikiyatrik rahatsızlığı olanlar

    7. Böbrek hastaları

    8. 65 yaş üzeri kişiler

    9. 5 yaş altı çocuklar

    10. Hamileler

    11. Sürekli ve bilinçsiz diyet uygulayanlar

    12. Yeterli miktarda su içmeyenler

    Sıcak yaz günlerinde sıcak çarpmasından korunmak için alınması gereken önlemler nelerdir?

    1. Özellikle şapka, güneş gözlüğü ve şemsiye gibi güneş ışığından koruyacak aksesuarlar kullanılmalıdır,

    2. Mevsim şartlarına uygun, terletmeyen, açık renkli ve hafif giysiler giyilmelidir,

    3. Bol miktarda sıvı tüketilmelidir,

    4. Vücut temiz tutulmalıdır,

    5. Her öğünde yeteri miktarda gıda alınmalıdır,

    6. Gereksiz ve bilinçsiz ilaç kullanılmamalıdır,

    7. Direk güneş ışığında kalınmamalıdır,

    8. Kapalı mekanların düzenli aralıklarla havalandırılmasına özen gösterilmelidir.

    Donuk belirtileri nelerdir?

    Aşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan bölgeye yeterince kan gitmemesi ve dokularda kanın pıhtılaşması ile dokuda hasar oluşur. Donuklar şu şekilde derecelendirilir.

    Birinci derece: En hafif şeklidir. Erken müdahale edilirse hızla iyileşir.

    İkinci derece: Soğuğun sürekli olması ile belirtiler belirginleşir.

    • Zarar gören bölgede gerginlik hissi olur,

    • Ödem, şişkinlik, ağrı ve içi su dolu kabarcıklar (bül) meydana gelir,

    • Su toplanması iyileşirken siyah kabuklara dönüşür.

    Üçüncü derece: Dokuların geriye dönülmez biçimde hasara uğramasıdır.

    • Canlı ve sağlıklı deriden kesin hatları ile ayrılan siyah bir bölge oluşur.

    Donukta ilkyardım nasıl olmalıdır?

    1. Hasta/yaralı ılık bir ortama alınarak soğukla teması kesilir,

    2. Sakinleştirilir, kesin istirahata alınır ve hareket ettirilmez,

    3. Kuru giysiler giydirilir,

    4. Sıcak içecekler verilir,

    1. Su toplamış bölgeler patlatılmaz, bu bölgelerin üstü örtülür,

    2. Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır,

    3. El ve ayak doğal pozisyonda tutulur,

    4. Isınma işleminden sonra hala hissizlik varsa bezle bandaj yapılır,

    5. El ve ayaklar yukarı kaldırılır,

    6. Tıbbi yardım istenir (112).-






    1. En ağır yanık hangisidir?

      1. 1.derece yanık

      2. 2.derce yanık

      3. 3.derece yanık

      4. Su toplamış yanıklar

      5. Deride kızarıklık olan yanıklar




    1. 1.derece yanıkta aşağıdakilerden hangisi yoktur?

      1. Deride içi su dolu kabarcık

      2. Ağrı

      3. Deride kızarıklık

      4. Yanık bölgede şişlik

      5. Hiçbiri




    1. Hangisi kimyasal yanıklara örnektir ?

      1. Elektrik ile oluşan yanık

      2. Güneş yanıkları

      3. Sürtünme ile oluşan yanık

      4. Donma sonucu oluşan yanık

      5. Asit madde ile oluşan yanık




    1. Isı ile oluşan yanıklarda yapılması yanlış olan hangisidir?

      1. Su toplamış yerler patlatılmalıdır.

      2. Takılar varsa çıkartılmalıdır.

      3. Yanık üzeri temiz bir bezle örtülür.

      4. Hijyen ve temizliğe dikkat edilir.

      5. Yaşam belirtileri değerlendirilir.




    1. Elde meydana gelen bir yanığa ilkyardımda ne yapılmalıdır.

      1. Yaranın üzerine yanık kremi sürülür.

      2. Yanık bölge 20 dakika soğuk su altında tutulur.

      3. Varsa su toplamış yerler hemen patlatılır.

      4. Yaralının tüm giysileri çıkartılır.

      5. Kolda saat veya bilezik varsa çıkarılmamalıdır.




    1. Elektrik yanıklarında ilkyardım nasıl olmalıdır?

      1. Gerekirse yaralıya su ile müdahale edilebilir.

      2. Hasar gören bölgenin üzeri açık bırakılmalıdır.

      3. Yaralıya dokunmadan önce elektrik akımı kesilmelidir.

      4. Su toplamış yerler patlatılmalıdır.

      5. Yatak istirahati verilir.




    1. Canlı ve sağlıklı deriden kesin hatları ile ayrılan siyah bir bölge varsa bu hangi donuk türüdür ?

      1. Birinci derece

      2. İkinci derece

      3. Üçüncü derece

      4. Dördüncü derece

      5. Hafif donmalar




    1. Donmuş bir kişiye aşağıdakilerden hangisinin yapılması yanlıştır ?

      1. Sıcak içecekler verilir.

      2. Kuru giysiler verilir.

      3. Donmuş bölge hızla ovularak ısıtılır.

      4. Soğukla teması kesilir.

      5. Su toplamış bölgeler patlatılmaz.




    1. Donmuş olan bir hastada ilkyardımda yapılması yanlış olan hangisidir ?

      1. Hasta hareket ettirilmez.

      2. Ilık içecekler verilir.

      3. Kuru giysiler verilir.

      4. Su toplamış bölgeler patlatılmaz.

      5. Donmuş bölge ovularak ısıtılır.




    1. Hangisi sıcak çarpması belirtilerinden değildir?

      1. Baş dönmesi

      2. Hızlı nabız

      3. Yorgunluk

      4. Soğuk deri

      5. Bulantı ve kusma




    1. Hangisi sıcak çarpması belirtilerinden birisidir?

      1. İshal

      2. Öksürük

      3. Soğuk deri

      4. Zayıf nabız

      5. Bulantı ve kusma




    1. Sıcak çarpmasında ilkyardım nasıl olmalıdır?

      1. Hasta serin ve havadar bir yere alınır

      2. Giysileri çıkarılır

      3. Sırtüstü yatırılır

      4. Kol ve bacakları yükseltilir ve ağızdan sıvı verilir

      5. Hepsi doğru




    1. Sıcak çarpmasında hangi ilkyardım uygulaması doğrudur ?

      1. Hasta havadar bir ortama alınır giysileri çıkartılır.

      2. Hastanın bacakları yukarı kaldırılır, serin bir ortama alınır.

      3. Hasta bulunduğu yerden kımıldatılmamalıdır.

      4. Hasta kusturulmaya çalışılmalıdır.

      5. Kuru giysiler giydirilir.




    1. Aşağıdakilerden hangisi yanıkların ana gruplarındandır?

      1. Matematiksel yanıklar

      2. Jeolojik yanıklar

      3. Kimyasal yanıklar

      4. Yüzeysel yanıklar

      5. Ağrılı yanıklar




    1. Hangi hastalar sıcaktan normal kişilere göre daha çok etkilenirler ?

      1. Kalp hastaları

      2. Hamileler

      3. Kanser hastaları

      4. Şeker hastaları

      5. Hepsi doğru




    1. Sıcak yaz günlerinde sıcak çarpmasından korunmak için alınması gereken önlemler nelerdir?

      1. Koyu renkli ve kalın giysiler giyilmelidir.

      2. Bol miktarda sıvı tüketilmelidir.

      3. Vücut zeytin yağı ile yağlanmalıdır.

      4. Şapka kullanılmamalıdır.

      5. Kapalı yerlerde durulmamalıdır.




    1. Hangi yanıkların hastanede tedavi edilmesi gerekir?

      1. Elektrik yanıkları

      2. 3.derece yanıklar

      3. El-yüz-ayak ve genital bölge yanıkları

      4. Kimyasal yanıklar

      5. Hepsi doğru



    1. Kimyasal yanıklarda ilkyardımda aşağıdakilerden hangisi uygulanmaz?

      1. Giysiler çıkartılır.

      2. Kimyasal madde temas eden bölge yıkanır.

      3. Hasta/yaralının üstü örtülür.

      4. Tıbbi yardım istenir.

      5. Kimyasal madde temas eden bölge oksijenli su ile temizlenir.




    1. Elektrik çarpmasında ilk yardımda aşağıdakilerden hangisi uygulanır ?

      1. Hasta/yaralıya dokunmadan önce elektrik akımı kesilir.

      2. Hasta/yaralının solunum , nabız , bilinci değerlendirilir.

      3. Hasar gören bölgenin üzeri temiz bir bezle örtülür.

      4. Hasta/yaralının hareket etmemesi sağlanır.

      5. Hepsi doğru.



    - VII -

    KIRIK, ÇIKIK VE BURKULMALARDA İLKYARDIM
    Kırık nedir?

    Kırık, kemik bütünlüğünün bozulmasıdır. Kırıklar darbe sonucu yada kendiliğinden oluşabilir. Yaşlılık ile birlikte kendiliğinden kırık oluşma riski de artar.



    Kaç çeşit kırık vardır?

    Kapalı kırık: Kemik bütünlüğü bozulmuştur. Ancak deri sağlamdır.

    Açık kırık: Deri bütünlüğü bozulmuştur. Kırık uçları dışarı çıkabilir. Beraberinde kanama ve enfeksiyon tehlikesi taşırlar.

    Kırık belirtileri neler olabilir?

    1. Hareket ile artan ağrı

    2. Deride solukluk, soğukluk hissi olur,

    3. Uyuşukluk ve halsizlik görülür,

    4. Şekil bozukluğu

    5. Hareket kaybı

    6. Ödem ve kanama nedeniyle morarma

    Ağrılı bölgelerin tespiti için elle muayene gereklidir.
    Kırığın yol açabileceği olumsuz durumlar nelerdir?

    • Kırık yakınındaki damar, sinir, kaslarda yaralanma ve sıkışma. (Kırık bölgede nabız alınamaması, solukluk, soğukluk)

    • Parçalı kırıklarda kanamaya bağlı şok

    Kırıklarda ilkyardım nasıl olmalıdır?

    • Hayatı tehdit eden yaralanmalara öncelik verilir,

    • Hasta/yaralı hareket ettirilmez, sıcak tutulur,

    • Kol etkilenmişse yüzük ve saat gibi eşyalar çıkarılır (aksi takdirde gelişebilecek öden doku hasarına yol açacaktır,)

    • Tespit ve sargı yapılırken parmaklar görünecek şekilde açıkta bırakılır. Böylece parmaklardaki renk, hareket ve duyarlılık kontrol edilir),

    • Kırık şüphesi olan bölge, ani hareketlerden kaçınılarak bir alt ve bir üst eklemleri de içine alacak şekilde tespit edilir. Tespit malzemeleri, sopa, tahta, karton gibi sert malzemelerden yapılmış olmalı ve kırık kemiğin alt ve üst eklemlerini içine alacak uzunlukta olmalıdır,

    • Açık kırıklarda, tespitten önce yara temiz bir bezle kapatılmalıdır,

    • Kırık bölgede sık aralıklarla nabız, derinin rengi ve ısısı kontrol edilir,

    • Kol ve bacaklar yukarıda tutulur,

    • Tıbbi yardım istenir (112).


    Burkulma nedir?

    Eklem yüzeylerinin anlık olarak ayrılmasıdır. Zorlamalar sonucu oluşur.


    Burkulma belirtileri nelerdir?

    • Burkulan bölgede ağrı

    • Kızarma, şişlik

    • İşlev kaybı

    Burkulmada ilkyardım nasıl olmalıdır?

    1. Sıkıştırıcı bir bandajla burkulan eklem tespit edilir,

    2. Şişliği azaltmak için bölge yukarı kaldırılır,

    3. Hareket ettirilmez,

    4. Tıbbi yardım istenir (112).

    Çıkık nedir?

    Eklem yüzeylerinin kalıcı olarak ayrılmasıdır. Kendiliğinden normal konumuna dönemez.



    Çıkık belirtileri nelerdir?

    • Yoğun ağrı

    • Şişlik ve kızarıklık

    • İşlev kaybı

    Çıkıkta ilkyardım nasıl olmalıdır?

    1. Eklem aynen bulunduğu şekilde tespit edilir,

    2. Kırık yerine oturtulmaya çalışılmaz,

    3. Hasta / yaralıya ağızdan hiçbir şey verilmez,

    4. Bölgede nabız, deri rengi ve ısısı kontrol edilir,

    5. Tıbbi yardım istenir (112).

    Kırık çıkık ve burkulmalarda tespit nasıl olmalıdır?

    Tespit için ilkyardımcı elde olan malzemeleri kullanır. Bunlar üçgen sargı, rulo sargı, battaniye, hırka, eşarp, kravat, vb. tahta, karton vb. malzemeler olabilir.



    Tespit sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

    1. Tespit yapılırken yaralı bölge sabit tutulmalıdır,

    2. Yara varsa üzeri temiz bir bezle kapatılmalıdır,

    3. Tespit edilecek bölge önce yumuşak malzeme ile kaplanmalıdır,

    4. Yaralı bölge nasıl bulunduysa öyle tespit edilmelidir, düzeltilmeye çalışılmamalıdır,

    5. Tespit kırık, çıkık. ve burkulmanın üstündeki ve altında kalan eklemleri de içerecek şekilde yapılmalıdır.

    Tespit yöntemleri nelerdir?


    Kol ve köprücük kemiği kırığı tespiti:
  • 1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




    Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
    rəhbərliyinə müraciət

    gir | qeydiyyatdan keç
        Ana səhifə


    yükləyin