EĞİTİMCİleri İÇİn eğİTİm rehberi

KONU: KAFATASI VE OMURGA YARALANMALARINDA İLK YARDIM 
 
SÜRE: 30 dk 
 
AMAÇ: Kafatası ve omurga yaralanmalarında ilk yardım uygulama. 
 
ÖĞRENİM HEDEFLERİ 
 

 
Kafatası ve omurga yaralanmalarının önemini söyleme. 

 
Kafatası yaralanması çeşitlerini sayabilme. 

 
Kafatası ve omurga yaralanması nedenlerini sayabilme. 

 
Kafatası ve omurga yaralanması belirtilerini sayabilme 

 
Kafa ve omurga yaralanmalarında ilk yardım işlemlerini sayabilme 
 
YÖNTEM 
 

 
Soru cevap 

 
Beyin fırtınası 

 
Anlatma 
 
ARAÇ GEREÇ VE MATERYAL 
 

 
Dizüstü bilgisayar  

 
Projeksiyon 

 
Perde 

 
Flipchart 

 
Resim 
 
ETKİNLİKLER 
 
Isınma: 
Küçük Ali bahçede oynarken düşmüş, annesi onu doktora götürmüş pansuman yapmışlar. 
Okula gittiğinde öğretmeni sormuş ne geldi senin başına Ali, ne gelsin öğretmenim sargılarla 
pamuklar demiş. 
Giriş: 

 
Dersin konusu ve amaçları açıklanır. 
İşleniş: 

 
Felçli bir kişinin resmi tepegözde gösterilip ne olabileceği sorularak kafa ve omurilik 
yaralanmalarının önemi tartışılarak vurgulanır. 

 
Kafa travmalarının çeşitleri sorularak sınıflandırılır. Ortaya çıkabilecek sorun ve belirtiler 
açıklanır. 

 
Omurga yaralanmalarının belirtileri ve yaklaşımlar tartışılır. Kafatası ve omurga 
kırıklarının  genel bulguları sorularak flipcharta yazılır doğrular belirlenir eksiklikler 
tamamlanır. 

 
Katılımcılardan kafatası ve omurga yaralanmalarında ilk yardım işlemlerini bireysel 
olarak yazmaları istenir. Bir katılımcıdan başlanarak tek tek alınıp flipcharta yazılır 
eksiklikler tamamlanır. 


 
Omurga yaralanmalarında baş- boyun-gövde ekseninin muhafaza edilmesinin önemi 
vurgulanır. 
 
ÖZET 
Katılımcılara sorular sorularak kısa bir özet yapılır. 
 
DEĞERLENDİRME 
 
1. Kafatası kırığı bulguları nelerdir? 
2. Omurga kırığı belirtileri nelerdir? 
8.
 
Kafa ve bel kırıklarında ilk yardım nasıl olmalıdır. 
 

EĞİTİCİ NOTLARI 
 
Kafatası ve omurga yaralanmaları neden önemlidir? 
 
Darbenin şiddetine bağlı olarak kafatası boşluğunda yer alan merkezi sinir sistemi 
etkilenebilir. Bel kemiğindeki yaralanmalarda omurgada ani sıkışma yada ayrılma meydana 
gelebilir. Bunun sonucunda sinir sistemi etkilenerek bazı olumsuz sonuçlar oluşabilir trafik  
kazalarında ölümlerin % 80’ini  kafa beyin yaralanmalarından olmaktadır. 
 
Kafatası yaralanmaları çeşitleri nelerdir. 
 

 
Saçlı deride yaralanmalar. 
Saç derisi kafatası yüzeyi üzerinde kolaylıkla yer değiştirebilir ve herhangi bir darbe sonucu 
kolayca ayrılabilir. Bu durumda çok fazla miktarda kanama olur burada öncelik kanamanın 
durdurulması olmalıdır. 
 

 
Kafa beyin yaralanmaları 
-
 
Kafatası kırıkları: Bu durumda kemiğin kırılmasından çok olası beyin zedelenmesi 
önemlidir. Bu nedenle beyin hasarı bulguları değerlendirilmelidir. 
-
 
Yüz yaralanmaları: Ağız ve burun yaralanmalarında solunum ciddi şekilde etkilenebilir ve 
duyu organları zarar görebilir. Bir yüz yaralanması sonucunda burun,çene kemiği 
kemiklerinde yaralanma  görülebilir. 
-
 
Omurga (bel kemiği) yaralanmaları: En sık burkulma, kırık ve çıkık gibi yaralanmalara 
rastlanır. En çok zarar gören bölge bel ve boyun bölgesidir ve çok ağrılıdır. Kazalarda en 
çok boyun etkilenir. 
 
Kafatası ve omurga yaralanmalarının nedenleri nelerdir? 
 

 
Yüksek bir yerden düşme 

 
Baş ve gövde yaralanması 

 
Otomobil yada motosiklet kazaları 

 
Spor ve iş kazaları  

 
Yıkıntı altında kalma 
 
Kafatası ve omurga yaralanmalarında belirtiler nelerdir? 
 

 
Bilinç düzeyinde değişmeler 

 
Hafıza değişiklikleri yada kaybı 

 
Başta, boyunda ve sırtta ağrı 

 
Elde ve parmaklarda karıncalanma yada his kaybı 

 
Vücudun herhangi bir yerinde tam yada kısmi hareket kaybı 

 
Başta yada bel kemiğinde şekil bozukluğu 

 
Burun ve kulaktan beyin omurilik sıvısı ve kan gelmesi 

 
Baş, boyun ve sırtta dış kanama 

 
Sarsıntı 

 
Denge kaybı 

 
Kulak ve göz çevresinde morluk 
 

Ancak, hastada hiçbir belirti yoksa bile, 

 
Yüz ve köprücük kemiği yaralanmaları 

 
Tam düşme vakaları 

 
Trafik kazaları 

 
Bilinci kapalı tüm hasta / yaralılar kafa ve omurga yaralanması olarak var sayılmalıdır 
 
Kafa ve omurga yaralanmalarında ilk yardım nasıl olmalıdır? 
 

 
Bilinç kontrolü yapılır. 

 
Yaşam bulguları değerlendirilir. 

 
Hemen tıbbi yardım istenir. 

 
Bilinci açıksa hareket etmemesi sağlanır. 

 
Her hangi bir tehlike söz konusu ise düz pozisyonda sürüklenir. Baş-boyun-gövde ekseni 
bozulmamalıdır. 

 
Yardım geldiğinde sedyeye  baş-boyun-gövde ekseni bozulmadan alınmalıdır. 

 
Taşınma ve sevk sırasında sarsıntıya maruz kalmaması gerekir. 

 
Tam yapılanlar ve hasta / yaralı hakkındaki bilgiler kaydedilmeli ve gelen ekibe 
bildirilmelidir. 

 
Asla yalnız bırakılmamalıdır. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

KONU: GÖĞÜSTE KUVVETLİ AĞRI 
 
SÜRE: 15 dk 
 
AMAÇ: Göğüste kuvvetli ağrı (Kalp krizi) da ilk yardım uygulama. 
 
ÖĞRENİM HEDEFLERİ: 
 

 
Göğüste kuvvetli ağrı nedenlerini açıklayabilme. 

 
Göğüste kuvvetli ağrı belirtilerini söyleyebilme. 

 
Göğüste kuvvetli ağrı durumunda ilk yardım yapabilme. 
 
YÖNTEM 
 

 
Soru-cevap 

 
Anlatma 
 
ARAÇ GEREÇ VE MATERYAL 
 

 
Dizüstü bilgisayar  

 
Projeksiyon 

 
Perde 

 
Flipchart 

 
Maket 
 
ETKİNLİKLER 
 
Isınma: 
Kalp krizinde bulunan harflerden en uzun ve anlamlı kelime bulma yarışması yapılarak 
konuya ilgi çekilir. 
Giriş: 

 
Konunun amaçları açıklanır. 

 
Katılımcılara göğüste kuvvetli ağrı ile ilgili deneyimleri sorularak paylaşılır. 
İşleniş: 

 
Göğüste kuvvetli ağrı nedenlerinden en sık rastlanılanları sorulur. 

 
Angino pectoris ve miyokart enfaktüsü açıklanır. 

 
Belirtileri slaytta gösterilerek açıklanır. 

 
Kalpte kuvvetli ağrıda ilk yardım uygulamaları önceden hazırlanan Slaytta gösterilir. 
 
ÖZET 
Konu ile ilgili çarpıcı sorular  sorularak özet yapılır. 
 
DEĞERLENDİRME 

 
Kalp krizinin tanımı nedir? 

 
Kalp Krizinin belirtileri nelerdir? 

 
Kalp krizinde yapılması gereken ilk yardım uygulaması nedir? 
 
 

 
 
 
Vaka: 1 
 
Özel bir şirkette çalışan personel öğle yemeğinden hemen sonra odalarında çay içerek 
dinlenmekteydi. O sırada 40 yaşlarında olan Ali bey aniden rengi sarararak yere düşer. Hepsi 
birden telaşla Ali beyin yanına gelir. Ali beyin yüzüne vurarak ve yüzünü ıslatarak 
uyandırmaya çalışırlar. Herkes bağrışmaktadır. Bir kişi karşı daireye giderek yardım istemeye 
çalışırken, Bir kişide hastaneye telefon eder. Aradan 30 dakika geçtikten sonra doktor gelir 
ancak Ali beyin kalp krizi geçirerek öldüğünü söyler. 
 
 
Tartışma soruları: 
 
1.
 
Bu vakada problem nedir? 
2.
 
Yapılanlar doğrumudur? 
3.
 
Ali bey kurtarılabilir miydi? 
4.
 
Bir ilk yardımcı olarak siz neler yapardınız? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

EĞİTİCİ NOTLARI 
 
Göğüste kuvvetli ağrı nedenleri nelerdir? 
 
Göğüste kuvvetli ağrı nedenleri arasında en sık angine pektoris ve miyokart enfaktüsüne 
rastlanır. Her ikisi de kalp kasının belli bir yerine gönderilen kanın azalması sonucu oluşur. 
 
 Göğüste kuvvetli ağrı belirtileri nelerdir? 
 
Angine pektoris belirtileri:  
 

 
Sıkıntı veya nefes darlığı 

 
Ağrı hissi; Genellikle göğüs ortasında başlar kollara, boyuna, sırta ve çeneye doğru ilerler. 
Sıklıkla fiziksel zorlama, heyecan, üzüntü yada fazla yemek yeme sonucu ortaya çıkar. 
Kısa sürelidir ve istirahat le durur. İstirahat halindeyken görülmesi ciddi bir durumu 
gösterir. 
 
Miyokart (kalp) Enfaktüsü: 
 

 
Hasta ciddi bir sıkıntı hisseder, terleme, mide bulantısı, kusma vs. görülür. 

 
Ağrı; göğüs yada mide boşluğunun herhangi bir yerinde, sıklıkla kravat bölgesinde 
görülür. Omuzlara ve sol kola yayılır. 

 
Bazen hazımsızlık ve kas ağrısı görülür. 
 
Göğüste kuvvetli ağrı durumunda ilk yardım nasıl olmalıdır? 
 

 
Hastanın yaşam bulguları kontrol edilir. 

 
Hasta hemen istirahata alınır 

 
Yarı oturur pozisyon verilir. 

 
Sakinleştirilir. 

 
Kullandığı ilaçları varsa almasına yardım edilir. 

 
Ağrı 10 dakikadan fazla sürerse yardım istenerek (112) sağlık kuruluşuna gitmesi 
sağlanır. 

 
Yol boyunca yaşam bulguları izlenir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

KONU: KAN ŞEKERİNİN DÜŞMESİ 
 
SÜRE: 15 dk 
 
AMAÇ: Kan şekeri düşmesinde ilk yardım uygulama. 
 
ÖĞRENİM HEDEFLERİ 
 

 
Kan şekeri  düşmesinin tanımını söyleyebilme. 

 
Kan  şekeri düşmesinin nedenlerini sayabilme. 

 
Kan şekeri düşmesinin belirtilerini sayabilme. 

 
Kan şekeri düşmesinde yapılacak ilk yardım girişimlerini uygulayabilme. 
 
YÖNTEM 
 

 
Soru-cevap 

 
Anlatma 
 
ARAÇ GEREÇ VE MATERYAL 
 

 
Dizüstü bilgisayar  

 
Projeksiyon 

 
Perde 

 
Flipchart 
 
ETKİNLİKLER 
 
Isınma: 
     Katılımcılara kağıtlı şekerler verilerek şeker yiyince ne hissettikleri  sorularak  konuya  ilgi  
çekilir. 
Giriş: 

 
Konunun amaçları  açıklanır. 

 
Katılımcılara  konu ile ilgili deneyimleri sorularak paylaşılır. 

 
Katılımcılara  kan şekeri düşüklüğünün tanımı sorularak cevaplar alınır. Eğitici 
tarafından  tanımlanır. 

 
Kan şekeri düşüklüğünün nedenleri eğitici tarafından önceden hazırlanan slaytta 
gösterilerek belirtilir. 

 
Kan şekeri düşüklüğünün belirtileri katılımcılara sorularak cevaplar alınır. Eğitici 
tarafından doğru ve yanlışlar değerlendirilerek,slaytta gösterilir. 
 
ÖZET 
Amaçlar doğrultusunda  bazı önemli noktalar vurgulanarak konu özetlenir. 
 
DEĞERLENDİRME 

 
Kan   şekeri düşmesinin tanımı nedir? 

 
Kan şekeri düşmesinin  nedenleri nelerdir? 

 
Kan şekeri düşmesinin belirtileri nelerdir? 

 
Kan şekeri düşmesinde ilk yardım ilkeleri nelerdir? 

 
EĞİTİCİ NOTLARI 
 
Kan şekeri düşüklüğü nedir? 
 
Herhangi bir nedenle vücutta glikoz eksildiği zaman ortaya çıkan belirtilerdir. 
 
Kan şekeri düşmesi nedenleri nelerdir? 
 
En sık rastlanan kan şekeri düşüklüğü nedenleri şunlardır.  

 
Şeker hastalığı tedavisine bağlı 

 
Uzun egzersizler 

 
Uzun süre aç kalma 

 
Barsak ameliyatı geçirenlerde yemek sonrası 
 
Kan şekeri aniden düştüğünde şu belirtiler görülür. 

 
Korku 

 
Terleme 

 
Hızlı nabız 

 
Titreme 

 
Aniden acıkma 

 
Yorgunluk, bulantı 
 
Kan şekeri yavaş düştüğünde şu belirtiler görülür. 

 
Baş ağrısı 

 
Görme bozukluğu 

 
Uyuşukluk 

 
Zayıflık 

 
Konuşma güçlüğü 

 
Kafa karışıklığı 

 
Sarsıntı ve şuur kaybı 
 
Kan şekeri düşmesinde ilk yardım nasıl olmalıdır? 
 

 
Hastanın AB si değerlendirilir. 

 
Hastanın bilinci yerinde ve kusmuyorsa ağızdan şeker, şekerli içecekler verilir. 

 
15-20 dakikada belirtiler geçmiyorsa sağlık kuruluşuna gitmesi için yardım çağırılır. 

 
Belirtiler fazla şekerden meydana gelmiş ise fazla şekerin bir zararı olmaz. 

 
Hastanın bilinci yerinde değilse koma pozisyonu verilerek yardım çağırılır. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

KONU: BİLİNCİ KAPALI OLAN HASTA / YARALIYA YAKLAŞIM 
 
SÜRE: 60 dk 
 
AMAÇ: Bilinç bozukluğu olan hasta / yaralıya ilk yardım yapma. 
 
ÖĞRENİM HEDEFLERİ 
 

 
Bilinç bozukluğunun tanımını söyleyebilme. 

 
Bilinç bozukluğu nedenlerini sayabilme 

 
Bilinç bozukluğun belirtilerini söyleyebilme. 

 
Bilinç kaybında ilk yardımı söyleyebilme. 

 
Bilinci kapalı olan kişiye koma pozisyonu verebilme. 
 
YÖNTEM 
 

 
Soru-cevap 

 
Anlatma 

 
Demonstrasyon 

 
Uygulama 
 
ARAÇ GEREÇ VE MATERYAL 
 

 
Dizüstü bilgisayar  

 
Projeksiyon 

 
Perde 

 
Flipchart 

 
Manken 

 
Öğrenim rehberi 
 
ETKİNLİKLER 
 
Isınma: 
Katılımcılara bir fıkra anlatılır. 
Ramazan topu fıkrası “Rize de Ramazan topu 5 dk önce patlar. Hoca Rizelilerin bir gün 
Kaza orucu tutacağını söyler. Almanya dan Temel telefon eder bende Rizeliyim tutacak mıyım 
der.” 
Giriş: 
Bir resim gösterilip bu kişide ne olabilir diye sorulur. Komada hasta gördünüz mü diye 
sorularak konuya girilir. 
İşleniş: 

 
Bilinç kaybının tanımı , nedenleri  ve bulguları sorulur slaytta gösterilerek açıklanır. 

 
İlk yardım uygulama basamakları sorulur ve eksiklikler tamamlanarak vurgulanır. 

 
Koma pozisyonu ile ilgili öğrenim rehberi dağıtılır , bir katılımcıya okutulur. 

 
Koma pozisyonu uygulaması manken üzerinde basamaklarına göre açıklanarak gösterilir. 
Ve katılımcıların öğrenim rehberinden izlemeleri istenir. 


 
Katılımcıların ikili gruplar halinde öğrenim rehberlerini kullanarak koma pozisyonunu 
uygulamaları istenir. Hazır olduklarında değerlendirme rehberi ile performansları 
değerlendirilir. 

 
Koma pozisyonu verilen hasta / yaralının izlenmesinde önemli noktalar tekrarlanır. 
 
ÖZET 
 
Koma pozisyonu uygulamasının adımlarını katılımcılar elden ele obje geçirerek sırayla sayarlar.  
 
DEĞERLENDİRME 
 

 
Koma nedir? 

 
Komanın nedenleri nelerdir? 

 
Koma pozisyonunda dikkat edilecek noktalar nelerdir? 
 

EĞİTİCİ NOTLARI 
 
Bilinç kaybı nedir? 
 
Beynin normal faaliyetlerindeki bir aksama nedeni ile uyku halinden başlayarak, hiçbir 
uyarıya cevap vermeme haline kadar giden bilincin kısmen yada tamamen kaybedilmesidir. 
 
Bayılma: (senkop) Kısa süreli,yüzeysel ve geçici bilinç kaybıdır. Beyne giden kan akışının 
azalması sonucu oluşur.  
 
Koma: Yutkunma, öksürük vs reflekslerin (tepki) ve dıştan gelen uyarılara karşı tepkinin 
azalması yada yok olması ile ortaya çıkan uzun süreli bilinç kaybıdır.  
 
Bilinç kaybı nedenleri nelerdir? 
 
Bayılma nedenleri: 

 
Korku, aşırı heyecan 

 
Sıcak, yorgunluk 

 
Kapalı ortam, kirli hava 

 
Aniden ayağa kalkma 
 
Koma nedenleri: 

 
Düşme veya şiddetli darbe sonrası 

 
Özellikle kafa travmaları 

 
Zehirlenme 

 
Aşırı alkol,uyuşturucu kullanımı 

 
Şeker hastalığı 

 
Havale vb. hastalıklar 
 
Bilinç bozukluğu belirtileri nelerdir? 
 
Bayılma (senkop) Belirtileri: 

 
Baş dönmesi, baygınlık, yere düşme 

 
Bacaklarda uyuşma 

 
Bilinçte bulanıklık 

 
Yüzde solgunluk 

 
Üşüme terleme 

 
Hızlı ve zayıf nabız 
 
Koma belirtileri: 

 
Yutkunma, öksürük vb tepkilerin kaybolması 

 
Sesli ve ağrılı dürtülere tepki yokluğu 

 
İdrar ve gaita kaçırma 
 
Bilinç bozukluğu durumunda ilk yardım nasıl olmalıdır? 
 
Kişi başının döneceğini hissederse; 

 
Sırt üstü yatırılır. Ayakları 30 cm kaldırılır. 


 
Sıkan giysiler gevşetilir. 

 
Kendini iyi hissedinceye kadar dinlenmesi sağlanır. 
 
Eğer kişi bayıldıysa; 

 
Sırt üstü yatırılarak ayakları 30 cm kaldırılır. 

 
Solunum yolu açıklığı kontrol edilir ve korunur. 

 
Sıkan giysiler gevşetilir. 

 
Kusma varsa yan pozisyonda tutulur. 

 
Solunum kontrol edilir. 

 
Etraftaki meraklılar uzaklaştırılır. 
 
Bilinç kapalı ise: 

 
Hasta / yaralının yaşam bulguları değerlendirilir. 

 
Hasta / yaralıya koma pozisyonu verilir. 

 
Yardım çağrılır.(112) 

 
Sık sık solunum ve nabız kontrol edilir. 

 
Yardım gelinceye kadar yanında beklenir. 
 
Koma pozisyonu (yarı-Yüzükoyun-yan pozisyon) 
 

 
Sesli veya omuzun dan hafif sarsarak, uyarı verilerek bilinç kontrol edilir. 

 
Sıkan giysiler gevşetilir. 

 
Ağız içinde yabancı cisim olup olmadığı kontrol edilir. 

 
Bak, dinle hisset yöntemi ile solunum kontrol edilir. 

 
Şah damarından nabız kontrol edilir. 

 
Hasta / yaralının döndürüleceği tarafa diz çökülür.  

 
Hasta / yaralının Karşı tarafta  kalan  kolu karnının üzerine konur. 

 
Karşı taraftaki bacağı dik açı yapacak şekilde kıvrılır. 

 
İlk yardımcıya yakın kolu baş hizasında omuzdan yukarı uzatılır. 

 
Karşı taraf omuz ve kalçasından tutularak bir hamlede çevrilir. 

 
Üstteki bacak kalça ve dizden bükülerek öne doğru destek yapılır. 

 
Alttaki bacak hafif dizden bükülerek arkaya destek yapılır. 

 
Başı uzatılan kolun üzerine yan pozisyonda hafif öne eğik konur 

 
Tıbbi yardım (112) gelinceye kadar bu pozisyonda tutulur. 

 
3-5 dakika ara ile solunum ve nabız kontrol edilir. 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

KOMA POZİSYONU UYGULAMA REHBERİ 
1. Geliştirilmesi gerekir: 
Basamağın hiç uygulanmaması, yanlış uygulanması veya sırasında 
uygulanmaması 
2. Yeterli: 
Basamağın  doğru  olarak  ve  sırasında    uygulanması,  fakat 
eksikliklerin olması ve/veya eğiticinin yardımına gerek duyulması 
3. Ustalaşmış 
Basamağın  duraklamadan  ve  yardıma  gerek  kalmadan  doğru 
olarak ve sırasında uygulanması 
G/Y Gözlem Yapılamadı: 
Basamağın eğitici tarafından gözlenmemiş olması 
BASAMAKLAR 
UYGULAMA 
 
1 
2 
3 
4 
5 
1.
 
Sesli  uyaran  ve  dokunma  ile  bilinci  kontrol 
etme   
 
 
 
 
 
2.
 
Sıkan giysileri gevşetme 
 
 
 
 
 
3.
 
Ağız  içinde  yabancı  cisim  olup  olmadığını 
kontrol etme 
 
 
 
 
 
4.
 
Bak,  dinle,  hisset  yöntemi  ile  solunumu 
değerlendirme 
 
 
 
 
 
5.
 
Ortam koşullarını dikkate alarak hasta/yaralının 
hangi  tarafa  döndüreceğine  karar  verme  ve  o 
tarafa geçerek diz çökme 
 
 
 
 
 
6.
 
Hasta/yaralının 
karşı 
taraftaki 
kolunu 
döndürülecek  taraftaki omzuna eli yanağın altına 
gelecek şekilde yerleştirme 
 
 
 
 
 
7.
 
Hasta/yaralının  karşı  taraftaki  bacağını  diğer 
bacağının yanına dik açı yapacak şekilde kıvırma 
 
 
 
 
 
8.
 
Kendine  yakın  kolu  baş  hizasında  yukarı 
uzatma 
 
 
 
 
 
9.
 
Hasta/yaralının  karşı  taraf  omzundan  ve  karşı 
taraf  kalçasından  kavrayarak  yavaşça,  tek 
hareketle kendine doğru çevirme 
 
 
 
 
 
10.
 
Hasta/yaralı  yan  yatar  pozisyonda  iken  üstteki 
bacağını  kalça  ve  dizden  bükerek  öne  doğru 
destek yapma 
 
 
 
 
 
11.
 
Alttaki  bacağı  dizden  bükerek  arkaya  destek 
yapma 
 
 
 
 
 
12.
 
Hasta/yaralının  başını  başa  paralel  olarak 
uzatılan 
kolun 
üzerine 
yan 
pozisyonda 
yerleştirme 
 
 
 
 
 
13.
 
Üstteki kolun elini yanağının altına yerleştirme    
 
 
 
 
14.
 
Tıbbi  yardım  gelinceye  kadar  yan  pozisyonu 
koruma 
 
 
 
 
 
15.
 
3-5  dakikada  bir  solunum  ve  nabzı  kontrol 
etme 
 
 
 
 
 
Katılımcı bu uygulamayı yapmaya: 

 Hazır   

 Hazır değil 
Eğitici Adı Soyadı: 
 
 
İmza