27-ci ilində Muaviyə - radıyallahu anhu – ilə birlikdə Kibris savaşına qatılmışdır. O, dəniz döyüşlərində vəfat edir. Müslim «İmarə» 161.
202 Buxari «Cihad» 93.
203 Buxari, Müslim.
204 Əhməd 5/220, Əbu Davud «Sünnə» 8, Tirmizi «Fitən» 48.
205 Müslim 2779,2780. Bəzi mənbələrə görə Təbuk səfərindən dönərkən Aqabə gecəsində Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – sui qəsd etmək istəyən kimsələrdir. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Münafiqin məsəli iki qoyun sürüsü arasında (hansı sürüdən olduğunu bilməyərək) gah oyana, gah da bu yana çaşqın gedən qoyuna bənzər» Müslim 2784.
234 İbn Katan -AbdulUzza b. Katan b. Amr əl-Huzâi - Annası Xədicə – radıyallahu anhə – nin bacısı Halə b. Xuveyliddir. Cahiliyyə dönəmində ölmüşdür. “İsabə” 4/239, “Fəthul-Bâri” 6/488, 13/101.
235 Buxari «Ənbiya» 48, Müslim «İman» 272.
236 Ebu Davud “Avnul-Mabud” 11/443, əl-Albani “Camius Sağir” 2/317-318, H. 2455.
237 Təbərani 11/313, Əhməd 1/374, Fəthul Bəri 13/108.
238 Əhməd 1/240,313, İbn Hibban 1/468, Təbərani 11/273, Məcmuaz Zəvaid 7/337,338.
239 Fəthul Bəri 13/92, İbn Qudamə “Muğni” 8/358.
240 Əhməd 3/79, 1,374, Məcmuaz Zəvaid 7/346, Fəthul Bəri 13/98, İbn Kəsir 1/588, Təbərani 11/313.
241 Həkim 4/573, Zəhəbi “Munkər” hədis.
242 Tayalisi 1/150, Təbərani 7/84, İbn Əbi Şeybə 7/491, Əhməd 5/221, Fəthul Bəri 13/98.
243 Xuzeyfə - radıyallahu anhu – rəvayət edir ki: “Kor olan gözü sol gözüdür”. Müslim 2248, “Fəthul Bəri” 13/97.
245 Müslim 2245, 2249, Tirmizi 2235, Əhməd 5/386, 3/206, İbn Məcə 4077, Fəthul Bəri 13/100, Tuhfətul Əhfəzi 6/409, İbn Kəsir 1/581, Qurtubi 13/353,
246 Buxari 2608, Müslim 2248.
247 Müslim, Nəvəvi Şərhi 18/80.
248 Fəthul Bəri 13/91, Məcmuaz Zəvaid 7/340, İbn Əbi Şeybə 7/497.
249 Müslim 2241, Tirmizi 2246.
250 Əhməd 2/291, Məcmuaz Zəvaid 7/346, Təbərani 18/335, İbn Əbi Şeybə 7/488.
251 Tirmizi 2248, İbn Əbi Şeybə 7/492, Əhməd 5/40, Fəthul Bəri 13/326.
252 Tirmizi 2248, İbn Əbi Şeybə 7/492, Əhməd 5/40,49,51.
253 Müslim 2246, İbn Hibban 15/204, Təbərani 23/210, Əhməd 6/284.
254 Təbərani “Əvsat” 5/331, Məcmuaz Zəvaid 7/349.
255 Əhməd 4/338, Həkim 4/586, Deyləmi 8992.
256 Buxari 2/664, 6/2607, İbn Hibban 9/48, 15/29,216, Həkim 4/583, Məcmuaz Zəvaid 7/332, İbn Əbi Şeybə 6/406, 7/492, Fəthul Bəri 10/191.
257 Əhməd 5/364,434, Fəthul Bəri 13/105.
258 Qurtubi 4/89, Məcmuaz Zəvaid 7/350, Fəthul Bəri 13/104.
259 Əhməd 4/71, İbn Həcər “Təhzibu Təhzib” 4/369.
260 Əhməd 3/367, İbn AbdulBər “Təhmid” 16/180, Məcmuaz Zəvaid 7/344.
261 Müslim.
262 Əhməd 6/75,125, İbn Məcə 4077, İbn Kəsir 1/582, Məcmuaz Zəvaid 7/335.
263 İbn Kəsr «Cəmiul Üsul» 10/354, H. 7846, ən-Nəhayə 1/82.
264 İbn Məcə «Fitən» 33.
265 Müslim.
266 Buxari «Fitən» 27, Müslim «Fitən» 1379. Tirmizi «Fitən» 61.
267 Taylisa - Yaşıl Persiya əbasına deyilir.
268 Müslim 2944.
269 Müslim 2945.
270 Buxari2608, Müslim 2248.
271 Buxari 1272, Müslim 2249, 2250,
272 “Fəthul Bəri, Buxarî “Cihad” 6/103, Nəvəvî Şərhi, Müslim “Fitən” 18/44,45, İmam Əhməd “Musnəd” 5/16, 2/67, 417, Sünən İbn Məcə 2/1359-1363, H. 4077.
273 Əhməd 2/27, Tirmizi «Fitən» 60.
274 əl-Albani «Səhih Cəmius Səğir» 6/274, H. 7520.
275 Əhməd 3/367-368, Məcmuaz Zəvaid 7/344.
276 Buxari 2608, Müslim 2256.
277 Əbu Davud “Cihad” 4, 2484, İmam Əhməd.
278 Buxari 2/898, 4/1587, Müslim 4/1957, İbn Hibban 15/219, Fəthul Bəri 5/172.
279 Yəni Allah hər bir müsülmana yolunu azmamaq və Dəccəlin fitnəsinə düşməmək üçün kömək edəcəkdir.
280 Başqa rəvayətdə son on ayəsini bilən Dəccəlin fitnəsindən qorunar. Müslim.
281 Əhməd 5/364, İbn Əbi Şeybə 7/495, Fəthul Bəri 13/105, İbn Kəsir 1/583, Məcmuaz Zəvaid 7/344. Başqa rəvayətdə: Yer üzündə 40 ilmi? 40 aymı? 40 günmü.
309 Buxari 4/414, 5/121, 6/490, Müslim “İman” 155 (242), Əbu Davud 4324, Tirmizi 2234.
310 Buxari 6/491, Müslim 2/193, Əhməd 2/336, İbn Hibban 8/284.
311 Fələstinin Rəmlə şəhərinin yaxınlığında.
312 İbn Məcə, İbn Huzeymə, əl-Albani «Səhihul Cəmi» 7752.
313 İbn Qeyyim «Mənar əl-Munif» 147,148, Süyuti «əl-Havi fil Fətava» 2/64. Buxari 6/491, Müslim “İman” 247, 2/193,194.
314 Buxari «Ənbiya» 48, Əhməd 2/437, Təbəri «Cəmiul Bəyan» 4/22,23,
315 Buxari «Ənbiya» 48, 6/477, 13/90, Müslim «İman» 272.
316 Müslim 1252, Əhməd 2/240,272,540.
317 Əhməd 2/290, 7890, İbn Cərir 6/458.
318 Müslim 2366.
319 Əhməd 9259, Əbu Davud 4/117, Həkim 2/595, İbn Hibban 8/277, İbn Cərir 9/388.
320 Əhməd 1/375, İbn Məcə 4081, Həkim 2/384.
321 Əhməd 4/216, Həkim 4/478.
322 Həkim 4/550.
323 Əhməd 3/367, Məcmuaz Zəvaid 7/344.
324 Buxari “Tarixul Kəbir” 1/263, Tirmizi 3617, Fəthul Bəri 7/66 zəif .
325 Tirmizi.
326 Şərh Təhaviyyə 499.
327 İbnul Covzi “Mənakib İmam Əhməd” 171.
328 “əl-Fitən vəl-Məlâhim” 1/31.
329 Əbu Davud.
330 Əbu Davud 11/373, İbn Məcə 2/1368, Tirmizi, əl-Albani «Səhihul Cəmi» 6610.
331 Əhməd 5/199, Əbu Davud 11/371, Tirmizi 6/485, əl-Albani 5180.
332 İbn Məcə 1367, Həkim «Mustədrək» 4/463,464, əl-Albâni – rahmətullahi aleyhi –deyir ki: “O Allahın xəlifəsi Mehdîdir” sözü xariç səhihdir. “Zəif Hədislər” 1/119-121, H. 85.
333 ən-Nihayə» 1/29,30.
334 “əl-Fitən vəl-Məlâhim” 1/29-30.
335 Həkim «Mustədrək» 4/557,558, İmam Əhməd «Musnəd» 3/37, əl-Albani «Səhih Silsilə» 2/711.
353 İncildə Qoq və Maqoq tayfaları. Geniş məlumat üçün bax: «Qurani-Kərim» Kəhf surəsi 83-98-ci ayələrə qədər.
354 Müslim.
355 Əhməd 2/510,511, İbn Məcə «Fitən» 33,4080, İbn Hibban 15/243, İbn Kəsir 3/105, Qurtubi 11/57.
356 Buxari 3/1221, 5/2392, Müslim «İman» 379, 1/201.
357 Fəthul Bəri 6/445.
358 Buxari «Hacc» 47, Əhməd 3/28.
359 Təbərani “Əvsat” 4/155, Həkim 4/490, Təbəri 17/88, İbn Kəsir 3/107, Deyləmi 8963, Qurtubi 11/57, Fəthul Bəri 6/386,13/106.
360 Heysəmi «Məcmuz Zəvaid» 8/6.
361 Həkim 4/536, Fəthul Bəri 13/107.
362 Fəthul Bəri 13/107, Tuhfətul Əhfəzi 6/351, Feyzul Qadir 1/117, İbn Kəsir “Bidayə” 2/110,200.
363 İbn Məcə 4076, Deyləmi 3463, əl-Albani “Səhihul Cəmi” 3567.
364 Qurtubi “Təzkira” 781 zəif hədis.
365 Dəbbətul Ard – bəzi rəvayətlərə görə bu Cəssəsədir. Cəssəsə Dəccəl üçün xəbərlər aparan cəsus deməkdir.
366 İmam Əhməd, Taylasi, Tirmizi, İbn Məcə, Beyhəqi, İbn Cərir.
367 Təmim əd-Dâri - Əbu Rukayyə Təmimi Əvs b. Hâricə əd-Dâri. Lahmilərin bir şöbəsi olan Dâr kökünə mənsubdur. Xristian idi. Beytul-Məqdisin ən məşhur rahibləri arasında sayılırdı. Hicrətin 9-cu ilində müslüman oldu. Mədinəyə gəldi. Hicri 40-cı ildə vəfat etdi. “Təhzibut-Təhzib” 1/511-512.
368 Müslim.
369 Həkim, Əhməd «Musnəd», əl-Albani «Səhih Hədislər Silsiləsi» 4/361 hədis 1762.