Ehtiyojlar (moddiy va ma’naviy)

sabablarini tizimga keltirish.
Muammoli vaziyatlar:

· tuzulmalashtirilgan (muntazam takrorlanadigan yoki doimo uchrab turadigan);

· tuzulmalashtirilmagan (oldin uchramagan yoki kam uchraydigan).
Rahbarning paydo bo‘ladigan vaziyatlarga aks ta’siri ikki yoqlama bo‘lishi mumkin:
1) rahbar boshqaruv vaziyatni oldindan ko‘ra biladi va uni boshqaradi, bu oldindan boshqaruv deb nomlanib, bu holda qaror muammoning sabablarini bartaraf etishga qaratilgan bo‘ladi va to‘la-to‘kis bo‘lishi imkoniga ega;
2) rahbar paydo bo‘lib bo‘lgan vaziyatga javoban harakat qiladi, boshqaruv muammo oqibatlarini — rejalashtirilgan harakat dasturidan chetga chiqishni bartaraf etishga qaratilgan (tanqislik bo‘yicha boshqaruv). Bu holda, odatda, to‘la-to‘kis bo‘lmagan qaror qabul qilinadi.


17.2. Boshqaruv qarorlarining tasnifi va ularga qo‘yiladigan talablar
Yuzaga keladigan muammoli vaziyatlar turli xil bo‘lganligi sababli, qabul qilinadigan qarorlarni turli alomatlardan foydalangan holda tasniflash zarurati paydo bo‘ladi (17.2- jadval).

17.2- jadval


Boshqaruv qarorlarining turlari

Mеzon	Qarorlarning turlari
Amal qilish davomiyligi	Uzoq muddatli, o’rta muddatli, qisqa muddatli, bir martalik
Majburiylik darajasi	Majburiy (qat'iy), tavsiya bеruvchi
Mazmuni	Tashkiliy, iqtisodiy, ijtimoiy, tеxnologik va h.
Qabul qilish shakli	Individual (yakka tartibdagi), guruhli, jamoali, kollеgi­al
Tuzulmalashtirilishi darajasi	Dasturlangan, dasturlanmagan
Xarakatlarning xususiyatlari	Stratеgik, taktik, opеra­tiv
Ishlab chiqish usuli	Intuitiv, moslashuvchan (muhokama asosida), oqilona (tahliliy)
Mеzon	Qarorlarning turlari
Amal qilish davomiyligi	Uzoq muddatli, o’rta muddatli, qisqa muddatli, bir martalik
	Majburiy (qat'iy), tavsiya bеruvchi
Mazmuni	Tashkiliy, iqtisodiy, ijtimoiy, tеxnologik va h.
Qabul qilish shakli	Individual (yakka tartibdagi), guruhli, jamoali, kollеgi­al
Tuzulmalashtirilishi darajasi	Dasturlangan, dasturlanmagan
Xarakatlarning xususiyatlari	Stratеgik, taktik, opеra­tiv
Ishlab chiqish usuli	Intuitiv, moslashuvchan (muhokama asosida), oqilona (tahliliy)

Biroq qarorlarni qabul qilish jarayonini o‘rganib chiqish uchun ularni ishlab chiqish usuli bo‘yicha tasniflanishi ko‘proq ahamiyatga egadir (17.3- jadval).

17.3- jadval