Амин Бабайев, Вцгар Бабайев

 
           
 
 
 
 
                                   
 
 
 
Şəkil 71. Təsərrüfat elementlərinin münasib yerləşdirilməsi 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
      
             
Компост галаьы
    eniş 
yoxuş 
Kompost qalağı 
 Ъярэяляр 
Yaxşı olar ki, 
kompost tığı ləkin 
üzərində düzəldilsin 
Bordaq 
 
Ev 
 Peyin yaxud 
kompost qalağı 
Ləklər
Eyvan istirahət üçün gözəl və 
xoşagələn olmaqla, kiçik ləklərdə 
tərəvəz şitilləri yetişdirmək üçün  də  
xidmət edə bilər 

---

 
192
 
 
 
 
Şəkil 72. Küləyə qarşı sipərin səmərəli quruluşu                   
 
 
Təsərrüfatın bütün elementləri bir-birinə münasibətdə səmərəli qarşılıqlı əlaqədə 
olmalıdır, yəni bütün elementlər arasında qarşılıqlı əlaqə elə təşkil olunmalıdır ki, 
bir elementin tələbatı digər elementlərin təsirinin nəticəsi ilə 
ödənilə bilsin 
 
 
 
 
 
 
      
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 Yay 
Qış 
 Külək     
 Küləyə qarşı sipər 
elə qurulmalıdır ki, 
qışda evi  küləkdən 
qorumaqdan əlavə 
oraya  kölgə 
düşməməlidir 
Şəkil  73. Toyuqlar ağaclar arasında yemləndirilə bilər  
 
Köklərin mühafizəsi 
üçün qazılaraq torpağa 
basdırılmış mailli hasar
Heyvanlar tərəfindən 
ağacların kökünün 
zədələnməməsi üçün 
hasarlı sistem 

---

 
193
 
 
 
Şəkil 74. Toyuqlarla isidilən, öz-özünü tənzimləyən istixana nümunəsi          
   
Toyuqlar buranı (istixananı) hədsiz istidə tərk edir (adətən, yayda), gecələr və 
soyuq havada isə qayıdır. 
Qışda ventilyasiya pəncərələri hesabına istixana toyuqların yaşayış yerini isidir 
(toyuqların bədən hərarəti isə istixanada normal temperaturun saxlanmasına yardım 
edir).  
Yayda ventilyasiya pəncərələri bağlanır və toyuqlar günün çox hissəsini çöldə 
yem axtarışında keçirir.  
İstixananın hər iki hissəsi bir-birindən dəmir torla ayrılır, lakin onların arasında 
yumurta yığımı, toyuqların istixana göyərtisi ilə yemləndirilməsi üçün keçid qapısı 
vardır.  
Planlaşdırma zamanı nümunə maketi yaradaraq bütün elementləri bütün istiqa-
mətlərdə  hər bir komponent üçün ən münasib yer tapılana qədər hərəkət etdirmək 
məsləhətdir.  
Ən yaxşısı, mərkəz elementindən başlamaq yaxşıdır (məsələn; yaşayış binası və 
ya bəzi hallarda istixana, hin, su təsərrüfatı və s.).  
 
 
Yay 
Qış 
Şüşə 
Şitil üçün 
qızdırılmayan 
istixana 
Yuva 
Yumurta üçün 
yatmaq yeri 
Yağış çəni 
Yağış suyu 
Quş zılının 
toplanması üçün 
küləş və ağac 
ovuntusu 
İstilik və 
nəmliyi 
saxlamaq 
üçün su
Arxa və yan 
divarların 
istilikkçirməyən 
materialla 
izolyasiyası 
İstilik izolyasiyası 
üçün həmişəyaşıl 
sarmaşan ağaclar 
(dam örtüyünü 
qışda isti, yayda 
isə sərin saxlayır) 
Toyuq hinini 
şüşəbənddən ayıran 
tor  (setka)
Şüşəbəndi yay günəşi 
üçün örtən və qış 
günəşi üçün açan 
karniz 
Termostatla 
tənzimlənən şüşəli 
fasadın yuxarı 
hissəsinin 
havalanma lyuku  
Əks etdirmək üçün 
aşağı səthdə işığın 
miqdarını artırır

---

 
194
 
 
 
Şəkil  75. Peyinin yığım sistemi ilə təchiz olunmuş mal-qara pəyəsi 
 
Səylərin müvəffəqiyyətlə  nəticələnməsi üçün aşağıdakıları yadda saxlamaq 
lazımdır: 
•  Bir elementin tələbatları sistemin digər elementləri tərəfindən ödənilməlidir 
və əksinə; 
•  Bir elementin məhsulu sistemin digər elementləri ilə istifadə olunmalıdır.  
Əsas elemenlərə münasibətdə planlaşdırmanı  həyata keçirərkən yuxarıda qeyd 
olunanlarla yanaşı funksional təhlilin aparılması məqsədəuyğundur. 
Hər bir konkret elementin istehsal etdiyi məhsulların səciyyəvi xüsusiyyətlə-
rinin və tələbatlarının təhlili, onu sistemin digər elementlərinə münasibətdə müvafiq 
surətdə yerləşdirilməsinə imkan verir.