Амин Бабайев, Вцгар Бабайев

Məhsuldarlıq səviyyəsindən asılı olaraq inəklərin illik yem norması 
Cədvəl 59 
1 kq südə yem məsarifi 
İllik orta süd 
sağımı, kq 
İnəyin orta canlı 
kütləsi, kq 
Yem vahidi, 
kq 
Həzm olunan 
zülal, q 
1 baş inəyə illik 
yem tələbatı, yem 
vahidi   
2000 350-400 
1,3-1,4 
140-150 
2600-2800 
3000 400-450 
1,1-1,2 
120-130 
3300-3500 
4000 450-550 
1,0-1,05 
115-120 
4000-4200 
5000 550-600 
0,9-0,95 
110-115 
4600-4800 
 
İnəklərin yem payında həzmolunan zülal çatmadıqda bu ehtiyacın 20-25%-ə 
qədərini karbomidin hesabına ödəmək olur. 1 q karbomid 2,6 q həzmolunan zülala 

---

 
216
bərabərdir. Karbomidi maye halında (1 kq karbomidə 3-4 kq su əlavə etməklə) qaba 
yemlərin üzərinə çiləməklə  və ya toz halında silosun üzərinə  səpməklə inəklərə 
yedirtmək olar. 
 
Yeni doğulmuş buzovların bəslənməsi  
Yeni doğulmuş buzovları  xəstəlikdən qorumaq üçün saxlandığı yerdə baytar-
sanitar tədbirləri keçirilməlidir; həmin yer, dezinfeksiya edilməli, təmiz saxlanmalı, 
quru və  işıqlı olmalı, havası müntəzəm dəyişilməlidir. Buzov ilk 10-15 gün ağız 
südü, sonra isə adi süd ilə qidalanır. Ağız südünün tərkibi quru maddə və züllala çox 
zəngin olub, yüksək bakterisid xassəyə malikdir. Buzovlar 10-15 gündən sonra otla 
qidalanmağa başlayır. 10-cu gün buzovların qabağına yaxşı keyfiyyətli quru ot 
qoyulmalı və tədricən öyrədilməlidir. 
 Buzovlara 
xörək duzu, tabaşir  və s. təbii birləşməli mineral maddələr vermək 
lazımdır. Onlara 12-15 günlüyündən başlayaraq qüvvəli yemlər verilir və  təbii 
birləşməli mineral maddələr həmin vaxtdan əlavə edilməlidir. Buzov üçün əlverişli 
qüvvəli yem vələmir və ya arpa unu, sonra isə qarışıq yem və kəpəkdir. Buzovlara 
sonrakı dövrlərdə kökümeyvəlilər, silos və yaşıl ot verilir. 
5 ay süd dövrü ərzində bir baş buzova 200-250 kq üzlü süd, 400-500 kq üzsüz 
süd, 170-200 kq qüvvəli yem, 250-270 kq yem çuğunduru, 475 kq qarğıdalı silosu və 
150 kq keyfiyyətli quru ot, 2,3-2,6 kq duz və 2,5-3,9 kq tabaşir verilməlidir. Belə 
yem sərfi müqabilində buzov 600-800 q sutkalıq artım verməklə dövrün sonunda 
160-180 kq canlı kütləyə çatır.   
 Sağım və südün ilkin emalı 
Süd istehsalı zamanı  ən zərif işlərdən biri inəklərin sağılması  və südün emal 
edilməsidir. Bu işlər yüksək səviyyədə, peşəkarlıqla yerinə yetirilməlidir. 
Ekoloji fermada sağım əl ilə yerinə yetirilir. Sağımdan qabaq yelin hazırlanma-
lıdır. Yelinin hazırlanması onun təmiz yuyulmasından və quru dəsmalla silinməsin-
dən ibarətdir. Yelinin hazırlanması xarici qıcıq kimi şərti reflekslər yolu ilə oksitosin 
əmələ gəlməsinə səbəb olur və bunun ardınca da inəyin sağılması prosesi 8 dəqiqə 
ərzində başa çatmalıdır.  
Əl ilə sağım.  Əl üsülu ilə aparılan sağımda müxtəlif qaydalardan istifadə 
olunur. Respublikamızda hazırda geniş tətbiq edilən iki barmaqla və daha mütərəqqi 
hesab edilən beş barmaqla (yumruqla) sağım geniş yayılmışdır. Birinci üsulun mənfi 
cəhətləri çoxdur: Əmcək kanalının selikli qişası  zədələnir,  əmcəyin  şəkli pozulur, 
sağım zamanı inək narahat olur və s.    
Beş barmaqla sağım sağıcıların əmək məhsuldarlığını artırır. Belə sağım zamanı 
baş  və  şəhadət barmaqlar əmcəyi dibindən tutub sıxmağa başladıqda, qalan 
barmaqlar yuxarıdan aşağıya tərəf tədriclə bükülərək əl tam yumruq formasını alır. 
Bu zaman yelində (süd sistemində) olan süd əmcək kanalı vasitəsi ilə boşaldılır. Bu 
vərdiş ikibarmaq vərdişinə xas olan nöqsanları tamamilə aradan qaldırır, sağım 
sürətlə aparılır.