Ekolojik turiZMİn süRDÜRÜlebiLİRLİĞİ



Yüklə 0,53 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/11
tarix12.05.2023
ölçüsü0,53 Mb.
#112674
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Ekoloji turizm

Sürdürülebilir turizm; yöredeki insanların ve turistlerin ihtiyaçlarını 
gelecekteki fırsatları da koruyarak karşılama anlayışıdır (Avcıkurt, 1997:136). 
Turizmin sürdürülebilir olmasını ifade eder. Sürdürülebilir turizm kavramı, 
daha geniş bir kavram olan “sürdürülebilir büyüme”den gelen ve bu 
büyümeyi turizmin özel bağlamına uygulama anlamına gelen özel bir terimdir. 
Çevre kalitesini devam ettirmek, turistik bölgelerin yaşam kalitelerini 
yükseltmek, kaliteli ziyaretçi deneyimini gerçekleştirmek, kalkınmada eşitliği 
teşvik, turizmin ekonomiye ve çevreye katkılarını sağlamak ve geliştirmek 
gibi amaçlar taşımaktadır (Inskeep, 1991:461). Sürdürülebilir turizm; insanın 
etkileşimde bulunduğu veya bulunmadığı çevrenin bozulmadan ve 
değiştirilmeden korunarak, kültürel bütünlüğün, ekolojik süreçlerin, biyolojik 
çeşitliliğin ve yaşamı sürdüren sistemlerin sürdürüldüğü ve aynı zamanda tüm 
kaynakların ziyaret edilen bölgedeki insanların ve turistlerin ekonomik, sosyal 
ve estetik ihtiyaçlarını doyuracak şekilde ve gelecek nesillerin de aynı 
ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri biçimde yönetildiği bir kalkınma şeklidir. 
Sürdürülebilir turizm kalkınması, turizm sektöründe yer alan ev sahipleri ile 
turist kesimlerinin ihtiyaçlarının, bugün var olan kaynakların, gelecekte 
değerlerinin korunarak uzun süreli ve kesintisiz şekilde karşılanmasıdır (WTO, 
1998:21).
Turizmin sürdürebilirliği, turizme neden olan yerel, bölgesel ve ülkesel 
değerlerin bilinmesi, korunması, geliştirilmesi ve çekiciliğinin her dönem 
99


Ş.KAYPAK/Ekolojik Turizmin Sürdürülebilirliği…. 
devamlılığının sağlanması anlamına gelmektedir. Sürdürülebilir turizmin 
gerçekleştirilmesinde, turizm-çevre-insan etkileşimin yaşandığı, doğal ve 
kültürel değerleri içeren tüm kaynakların korunarak gelecek nesillere 
aktarılması önem taşımaktadır. Bu aktarımın başarılması, tüketicinin değişen 
tüketim anlayışı ve ekoturizm ölçütlerine dayanır. Sürdürülebilir turizmle 
birlikte, ekoturizm ve sorumlu turizm kavramları da kullanılmaktadır. 
Sürdürülebilir turizm kavramı, turizm ile çevre arasındaki ilişkiye işaret 
etmektedir. Varlığını tamamen çevre ve insan üzerine kurgulayan turizm 
endüstrisi için turizmde sürdürülebilirlik, ancak uzun dönemli olmak stratejisi 
ile anlam kazanabilmektedir. Aksi takdirde, bugünkü kuşakların dahi artık 
yararlanamadığı turizm kaynaklarından gelecek kuşaklarında yararlanması 
mümkün olamayacaktır. 1992’de Turizm Birliği ve Dünya Doğa Fonu, 
sürdürülebilir turizmi, hem günümüz, hem de gelecekle ilgili turizm ve buna 
bağlı altyapı olarak; doğal, sosyal ve kültürel kaynakların gelecekteki 
üretkenliği ve canlanması için doğal kapasiteler içinde hareket eden, adetlerin 
ve yaşam biçimlerinin, geçmişin ve şimdinin yapacağı katkıların farkında 
olarak, turizmin ekonomik karında adil bir paya sahip olduklarını kabul eden, 
yatırım sahiplerince ve yerel topluluklarca yönlendirilen bir olgu olarak 
nitelendirmektedir. Sürdürülebilir turizm tanımlanması, uygulanması ve 
değerlendirilmesi zor bir süreçtir. Sürdürülebilirliğin geniş yapısı içinde turizm 
endüstrisi yeşil kimlikler oluşturmak için çaba sarf etmiştir (Johnson, 
2002:261). Giderek kirlenen dünyamızın hem doğal hem de kültürel 
zenginliklerin paylaşılması ve belirli bir adil kazancın bölge yaşayanlarına 
aktarılması önemli bir alan olarak görülmektedir.
Sürdürülebilir turizm kavramı, yıllar geçtikçe gelişerek turizme uygulanmış ve 
turizm planlaması, gelişimi ve işleyişinde, korunmuş bölgelerde turizm, otel 
işletmesi, balina izleme, mercan kayalıklarına dalma, havayolları turizmi gibi 
alanlarla ilgili genel bir kavram haline gelmiştir (Garrod ve Fyall, 1998:203) 
Çevreyi ekonomik sistemin önemli bir parçası olarak gören, çevre planlama 
ve yönetim tekniklerini kullanmanın çevresel korumaya yardımcı olabileceği 
şeklindeki ekonomik yöntemler ve yaklaşımlardaki gelişmelere rağmen 
turizmdeki gelişmenin çevre üzerindeki olumsuz etkileri konusundaki kaygı, 
gelişim için yeni kavramsal bir çerçeve gerektirmiştir. Bu kavramsal yaklaşım, 
“sürdürülebilir gelişim” olarak Brundtland Raporu’nun yayımlanmasından 
sonra önem kazanmıştır. Günümüzde turizmi de içeren her türlü gelişim yeni 
bir paradigmanın bir parçası haline gelmektedir. Sürdürülebilirlik kavramı 
turizm sektöründe farklı biçimlerde uygulanmıştır: küresel, ulusal ve yerel 
düzeyde, kamu ve özel sektörde birtakım şirket düzenlemelerinde çevreyi 
daha merkezi bir noktada tutmaktadırlar. Fakat bunun çevre için gerçek bir 
kaygı mı, ya da sadece daha fazla müşteri çekme amaçlı bir çaba mı olduğu 
belirsizdir. Geçmişte, turizmin çevresel sonuçlarını değerlendirmek; çevresel 
etki değerlendirmesi, gelişme kapasitesi ve değişikliğin kabul edilebilir 
limitleri üzerine dayanmakta ve seyahatin evrensel sonuçlarını göz ardı 
ederek, yerel çevrede meydana gelen değişikliklere odaklanmaktaydı. Ancak, 
ulaşımın -özellikle hava trafiği- uzun mesafeli turizmle bağlantısı olan 
çevresel etkilerin büyük çoğunluğunun sorumlusu olduğu ortaya çıkmıştır. 
Örneğin; tipik bir yolculuğun % 90’ından fazlasının iklim değişikliğine katkısı 
100


Alanya İşletme Fakültesi Dergisi 2/2 (2010)93-114 
vardır. Bu nedenle, seyahatin belli şekilleri ve bazı hedefler sürdürülebilirlilik 
açısından sorunlu durumda olabilir (Gössling vd., 2002:199-200).
Sürdürülebilir turizmi anlatırken ılımlı, sanayi sonrası, alternatif, sorumlu, 
uygun, yeşil, kırsal, düşük etkili, çevre ve doğa temelli gibi eş anlamlı ve 
benzer ifadelerin kullanıldığı görülmektedir. Sürdürülebilir turizm kimilerine 
göre bir gelişme süreciyken; kimilerine göre de turizmde bütün olarak yol 
gösterici bir ilkeyi temsil eder (Godfrey, 1998:213). Teoride turizm, çevresel 
gelişim kapasitesi, toplumsal sorumluluk ve turizmin yerel halkın istekleriyle 
bağdaşması konularına saygılı olarak sürdürülebilirlik ilkeleriyle bütünleşir. 
Turizm, geleneksel kurumsal sınırları aşıp bir sınıf hak sahibi arasında 
bağlantı kuran birçok ekonomik, sosyal ve siyasi gücün politika yönetimini 
etkilediği bir rekabet ortamında çalışır. Aynı şekilde, çevreyi de etkiler. 
Sürdürülebilirlik, turizm endüstrisindeki uzun süreli rekabet ortamını 
geliştirme amacıyla, sosyal ve ekonomik kalkınmanın yanı sıra çevreyi de 
ilgilendiren farklı konuları bütünleştirmeye çalışır (Kernel, 2005:151). Turizm, 
günümüzdeki en geniş, en hızlı gelişen endüstrilerden biridir. Bu hızlı 
büyüme, turizm ürünlerinin ve mekânlarının çeşitlendirilmesini sağlamaktadır. 
Böylece, küçük çaplı, yan turizm ve kırsal “deneyim” turizmi gibi yeni
alternatif turizm çeşitlerine ihtiyaç doğmaktadır (Lordkipanidze vd, 
2005:788). Turizmde alternatif arayışlar çevrenin ve sosyal yapının hızla 
tahrip olmasını önlemeye yönelik yeni bir politika olarak karşımıza 
çıkmaktadır. Ekolojik dengelerin sürekliliğini ve toplumsal değerlerin 
yaşatılmasını amaçlayan bu turizm anlayışı, bölgesel gelir artırıcı bir araç 
olarak kullanılabilir niteliktedir. Turizmin, ağırlıkla doğal kaynaklara dayalı 
olması, sürdürülebilir büyüme fikrine çok uygun düşmektedir. Turizmin 
gelişiminin sürdürülebilir olabilmesi için; politikaların uyum ve düzenini, 
büyüme sınırlamalarının kabul edilirliğini ve uzun süreli bir vizyonun var 
olması gibi ön koşulları, planlamanın ilk safhalarında belirlemek 
gerekmektedir (Ahn vd, 2002:2). Sürdürülebilir turizm parçalarını belirlemek, 
bu parçaları değerlendirme ve uygulamanın yöntemlerini tasarlamak için 
bireyler, örgütler ve hükümetler çaba göstermektedir. Strateji belirleme 
gitgide önemli bir araç olmuştur. Sürdürülebilir turizm ilkeleri dünyanın çeşitli 
bölgelerinde daha geniş çapta pratiğe dönüştürülmüştür (Twynam ve 
Johnston, 2002:1165).
Sürdürülebilir turizm çerçevesinde bir başka nokta da sürdürülebilir ürün 
kavramıdır. Ancak sürdürülebilir ürün kavramı, ürünün sürdürülebilirliğinden 
ziyade “yaşam kalitesi” için ne getiriyor düşüncesine odaklı “ekonomik yarar” 
olarak anlaşılmaktadır. Turizm olayının gerçekleştiği yeri çevreleyen turizm 
hareketlerinde sadece girdilerin değerlendirilmesi sakıncalı durumlar 
yaratmaktadır. Değerlendirme için oluşturulacak düzgün bir çatı girdilerden 
ziyade aynı zamanda çıktılara odaklanan bir izleme sistemini gerektirir 
(Nortcote ve Macbeth, 2006:200). Aksi takdirde, sadece girdilerin dikkate 
alınması, sürdürülebilir turizm ürünlerini oluştururken, ürünün yanlış 
tanımlanması, anlaşılmaması ve değersiz görülme gibi sorunları da 
beraberinde getirebilir. Güçlü bir sürdürülebilir turizm stratejisi tüm aktörlerin 
bu süreç içerisinde yönetilmesiyle mümkün olabilir. Sürdürülebilir turizmde 
yer alan aktörler belirgin çizgilerle birbirinden ayrılmasa da görev ve 
101 


Ş.KAYPAK/Ekolojik Turizmin Sürdürülebilirliği…. 
sorumluluklarını uygun bir biçimde yerine getirmeleri gerekmektedir. Turistik 
etkinlikler ve yerel halkın etkinliklerinin iç içe geçtiği, turistik ve yerel 
olanakların kullanıldığı sistemde; doğal-kültürel sistemin, altyapının karşılıklı 
ilişkileri görülmektedir. Sürdürebilirlik açısından bu etkileşim önem 
taşımaktadır. Bu etkileşimi sağlamak temelde, planlama, örgütleme, 
eşgüdümleme, yöneltme ve denetim işlevlerini kapsayacak şekilde etkin 
yönetim anlayışıyla mümkün olabilir. Sürdürülebilir gelişim için turistik ürün, 
yerel turist hedeflerine önceleri dâhil edilmeyen yerel ihtiyaçlara katkıda 
bulunmalı; yerel insanı sosyal çevreden ve yaşam koşullarından 
uzaklaştırmadan özsaygı kazanmasına, özgürlük vermeye yardımcı olmalıdır. 
Sadece ülkesel ekonomik büyümeyi değil, aynı zamanda bölgesel ve yerel 
ekonomik gelişmeyi de hızlandırmalıdır. Bu bağlamda, turistik ve yerel 
olanaklar ve altyapı temel alınarak uzun süreli yerel ve turistik amaçlı 
etkinlikler yapılmaktadır. Bu etkinlikler, turistik ürüne temel teşkil eden 
bileşenlerle, genel doğal çevre bileşenlerinin zarar görmesini önlemeye 
yönelik yönetim ve pazarlama anlayışını yerleştirmeli; bakımsızlığı, eksiklikleri 
ve yoksulluğu azaltmalıdır. Süreç iyi yönetilemeyeceği için beklenen katkıyı 
sağlamayabilir. Ekoturizm faaliyetleri için sürdürülebilirlik önemlidir. 

Yüklə 0,53 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin