Eksperimental psixologiyaning tadqiqot metodlari Reja: Kuzatish Eksperiment


«faoliyat mahsullarini o’rganish»



Yüklə 212,24 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/8
tarix02.01.2022
ölçüsü212,24 Kb.
#40843
1   2   3   4   5   6   7   8
4- metod eksperiment

«faoliyat mahsullarini o’rganish» yoki «praksimetrik metod» deb ifodalanadi. 

Eksperimentator   tadqiqotlar matnini, faoliyatning, predmetli mahsulotini turli xil maqsadlarda 

o’tkazishi  mumkin.  Shaxs  psixologiyasining  keng  yoyilishi  ijodiy  psixologiya  va  psixologiya 

tarixi, bir shaxsning yoki ko’p odamlar hayot yo’lining o’ziga xosligi – biografik metod  nomini 

oldi. 

«Arxiv  metodi»  xilma-xilligiga  kontent-analiz  texnikasi  ham  taalluqlidir.  Kontent  –  analiz 



o’zidan  yanada  takomillashtirilgan    hujjatlar  analizining  qat`iy  metodlarini  namoyon  qiladi. 

Tadqiqotchi mazmun birligini ajratib, olingan ma`lumotlarni umumlashtiradi. 

Bu  metod  nafaqat  psixologiyada,  balki  boshqa  ilmiy  adabiyotlarda  ham  keng  tarqalgandir.  Bu 

metoddan  ko’p  hollarda,  asosan,  siyosiy  psixologiya,  reklama  psixologiyasi,  aloqalarda  keng 

foydalaniladi. Kontent-analizni ishlab chiqish G. Lassuela, Ch. Osgud, B.Berelsonlar nomi bilan 

bog`liq  bo’lib,  ular  «Kontent  analiz,  kommunikativ  tadqiqotlar»  fundamental  monografiyaning 

mualliflaridir.  



Kontent-analizdagi  matn  tahlilining  standart  birligi  bo’lib:  1)  so’zlar;  2)  tugallangan  fikr;  3) 

mavzu; 4) personaj; 5) muallif va 6) yaxlit holdagi  yo’llanma  hisoblanadi. Ular bir mazmunda 

yanada umumiy tuzilish sifatida ko’rib chiqiladi. Kontent-tahlil ma`lumotlarini qayta ishlashning 

bir qancha usullari mavjud. 

Oddiy  matndagi  u  yoki  bu  birliklarning  ko’rinish  darajalarini  qayd  etilishidir.  Tadqiqotchi  bu 

ko’rinishlar darajasini u yoki bu birliklarini turli matnlarda qo’llab, undagi o’zgarish boshidan, to 

yakunlanishga qadar aniqlaydi. 

 Analizning  ikkinchi  tipi  –  matndagi  kontent  -  analiz  birligini  matritsa  turidagi  mujassam 

ko’rinishlari  hisoblanadi.  Bunda:  Masalan:  turli  xil  yo’llanmalarda  erkinlik  chastatosi  A  va  V 

birlikda yoziladi. 

Hamkorlikdagi to’qnashuv shartli tasodifiy ajratiladi va u  

                              R(AV)=R(A) x   R(V) 

Bir yo’llanmadagi ikki birlikning hamkorlikdagi ko’rinishlari belgilanadi. 

To’qnashuvning empirik matritsasini turli birliklarini nazariy matritsa bilan taqqoslash mumkin. 

Bu muolaja Osgud tomonidan taklif etilgan va muloqot psixologiyasida keng tarqalgan. 

Proektiv testlardagi natijalarni qo’llashda, suhbat materialida kontent – analizdan foydalaniladi. 

Ko’p  vaqtni    olishiga    qaramay,  kontent  –  analiz  ko’pgina  Yutuqlarga  ega;  tadqiqotchining 

sinaluvchini  xulqiga  nisbatan  ta`siri,  ma`lumotlar  ishonchliligi  tekshiriladi.  Bu  metodni  tarixiy 

hujjatlarning  analizida  tavsiya  etish  mumkin.  Kontent  –  analiz  oxirgi  holda  ko’p  qirrali 

ma`lumotlar analizi, psixosemantika rivojlanishida bog`lanish, «ikkinchi nafas» nomini oldi. 




Yüklə 212,24 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin