Eksperimental psixologiyaning tadqiqot metodlari Reja: Kuzatish Eksperiment

Faoliyat  mahsulini  o’rganish–  metodi,  psixologiya  tarixida,  antropopsixologiya,  ijodiy 

psixologiyada keng tarqalgan. 

Ijodiylik psixologiyasida u asosiy hisoblanadi toki, ijodiy mahsulotni antiqaligi ham shundadir. 

Faoliyat  mahsulining    analizi  klinik  psixologlar  uchun  muhim  materialni  taqdim  etadi;  alohida 

kasallarda (Shizofreniya, Manianal – depressiv psixoz va b.) samaradorlik xarakteri tez o’zgaradi 

(matnlarda, rasmlarda va h.k). 

Neyropsixologik  analizning  bemor  faoliyat  mahsuldorligini  namunasi  A.R.Luriyaning  

«Yo’qolgan va qaytarilgan» ishlarida bayon qilingan. 

Barcha taxminlar kundalik qaydlarni tahlil qilish, miyaning chap yarim sharlari 1/3  qismi og`ir 

asoratlarni kechirgan  holda o’rganiladi. 

Proektiv metod oraliqdagi o’z darajasiga ko’ra psixologik o’lcham va faoliyat mahsuldorligining 

analizi  metodi  bo’lib  hisoblanadi.  Proektiv  metodning  istalgan  muolajasini  qo’llash,  istalgan 

psixologik  testni  qo’llashga  o’xshashdir,  sinaluvchidan  alohida  vazifalarni  bajarish    so’raladi, 

rasmni chizish, rasm asosida hikoya tuzish, gapni to’ldirish. Eksperimentator uning harakatlarini 

boshqaradi, suhbatni olib boradi, vazifalarni alohida ketma-ketlikda ko’rsatadi, ammo an`anaviy 

test  o’tkazishda  muolaja  tahlili  va  ishlanayotgan  faoliyat  mahsulotlari  tahliliga  ko’proq  urg`u 

beradi. 

L.Frenka  klassifikatsiyasiga  binoan  proektiv  metodikalar  unchalik  ko’p  emas;  «Uyning  rasmi» 

testi, «Odam qomati», Gudinaf va Maxover testi, «Daraxt rasmi» testi. Ammo u yoki bu chegarada 

faoliyat mahsuli tahlili kuzatiladi va tahlil jarayonida, boshqa test natijalarida ham kuzatib boriladi. 

Ular qatoriga TAT, Rozentsvey testi, Rorshaxning «Siyoh dog`lari» testi, yozuv analizi kiradi. 

Barcha proektiv testlarga  quyidagilar xos: 

- Materialning yoki vazifaning  nisbatan noaniqligi. 

- «Ochiqlik» -  barcha javoblar – sinaluvchi barcha reaktsiyalari qabul qilinadi. 

- Mulozamatlilik muhiti va eksperimentator tomonidan chetdan baholashning ishtirok etmasligi. 

  -Psixik  funktsiyaning  o’lchanishi  emas,  ijtimoiy  muhitga  munosabatni,  shaxsning    xususiyati 

o’lchanishidir.