Ekspluatasiya instituti

2. O„zbekiston Respublikasi avtomobil yo„llari tarmog‟ining zamonaviy 
holati. 
Asr boshida O„zbekiston hududida 27 ming kilometr ot arava va izvosh 
yo„llari mavjud bo„lgan bo„lsa, 1927 yilga kelib O„rta Osiyoda davlat yo„llarining 
jami uzunligi 5313 km ni, jumladan O„zbekiston hududida - 923 kmni tashkil 
etgan. 1931 yilda Samarqanddagi yo„l tajriba uchastkasida shag‟alli qoplamaning 

---

12
yangi usuli sinovdan o„tkazildi. Joylarning o„zida bitum suyultirib ishlov berilgan 
usul o„zini to„la oqladi. 1932 yilda Buxoroda ham yo„llar ana shu usul bilan qurila 
boshlandi. 1932 yilda O„zbekistonning janubida (Jarqurg‟on) og‟ir smolaga boy 
neft‟ konining ochilishi bilan uni suyuq bitum o„rnida qo„llana boshlanishi 
Respublikaning bu usulda ishlash uchun mavsumiy davrning imkoniyati kengligi 
mamlakatda yo„llarning rivojlanishi uchun keng sharoitni vujudga keltirdi. 1928-
1932 yillarda O„zbekistonda birinchi bo„lib uzunligi 62 km bo„lgan qora qoplamali 
Buxoro-G‟ijduvon-Qiziltepa yo„li qurildi, ana shu yillarda uzunligi 48 km bo„lgan 
Samarqand-Panjakent, Piskent-Olmaliq, Toshkent-Piskent-Murotali, Qo„qon-
Sho„rsuv-Andijon-Kuyganyor va boshqa yo„llar qurildi. 1937 yilda Respublikada 
yo„l shoxobchalari 22 ming, jumladan qattiq qoplamali avtomobil yo„llar 2200 km 
ni tashkil etdi. 1933-37 yillarda qattiq qoplamali yo„llarning uzunligi umumiy yo„l 
tarmoqlaridagi salmog‟i 8% ni tashkil etdi.
 
2.2-rasm. Umumiy foydalanishdagi avtomobil yo„llari tarmog‟ining rivojlanish 
dinamikasi 
1939 yilda O„zbekistonda yirik inshootlarni Xalq hashari yo„li bilan qurish 
rasm bo„ldi va bu usul yo„l qurilishida ham keng qo„llanildi. 1940 yilda uzunligi 
708 km bo„lgan Katta O„zbek Traktini qurish haqida maxsus qaror qabul qilindi. 
Ushbu yo„lning 326 km Toshkent, 222 km Samarqand, 162 km Buxoro viloyatlari 
tomonidan qurilgan va qurilish 1941 yilning aprelida qurib tugallangan. 1940 
yilning oxiriga kelib qattiq qoplamali yo„l tarmoqlari 4700 km ni tashkil etdi. 
O„zbekistondagi barcha yo„llarning uzunligi 32500 kilometrni tashkil qilardi. 
Avtomobil yo„llari tarmog‟ining rivojlanish dinamikasi 2.2-rasmda keltirilgan.