Ekspluatasiya instituti

9-MA‟RUZA: HAVO YO„LLARI VA UNING XALQ XO‟JALIGIDAGI 
O‟RNI 
Reja: 
1.
O„zbekiston havo yo„llari tarmog‟i. 
2.
Aeroportlar. 
3.
Aerodrom va uning asosiy elementlari. 
Tayanch so„zlari:
havo yo„llari, aeroportlar, xizmat mintaqasi, uchish 
tasmasi, aerodromlar, elementlar.
1.O„zbekiston havo yo„llari tarmog‟i. 
1992 yil 28 yanvar – “O„zbekiston 
havo yo„llari” Milliy aviakompaniyasi tashkil topgan kun. Hozirgi kunda 
zamonaviy havo kemalari bilan ta‟minlangan “O„zbekiston havo yo„llari” 
dunyoning 25 dan ortiq mamlakatiga parvozlarni amalga oshirmoqda, yiliga 75 
ming tranzit yo„nalishning havo harakatini boshqarmoqda, shuningdek, 
aviakompaniyamiz tarkibida faoliyat ko„rsatayotgan, so„nggi avlod aviatsiya 
texnikasiga texnik xizmat ko„rsatish va ularni ta‟mirlash bo„yicha Markaziy Osiyo 
mintaqasida yagona bo„lgan markazning xizmatlaridan keng foydalanayotgan 320 
ta xorijiy aviakompaniya samolyotlariga aeronavigatsiya xizmati ko„rsatmoqda.
 
Mamlakatimizning 
barcha 
aeroportlari 
jahon 
andozalari 
darajasida 
modernizatsiya qilindi. 
Faqat 2011 yilning o„zida 2 million 300 ming nafar yo„lovchi va salkam 50 
ming tonna yuk belgilangan manzillarga etkazilgani Milliy aviakompaniyamiz 
qo„lga kiritayotgan yutuqlardan yaqqol dalolat beradi. 
“Navoiy” xalqaro aeroporti negizida tashkil etilgan va zamonaviy 
aeronavigatsiya uskunalari bilan jihozlangan Xalqaro intermodal logistika markazi, 
ob-havo sharoiti qanday bo„lishidan qat‟iy nazar, barcha turdagi avialaynerlarni 
qabul qilish imkoniga egadir (9.1-rasm). 

---

62
9.1-rasm. Navoiy aeroporti orqali tashkil qilingan avialiniyalar 
O„zbekistonda 150000 km dan ortiq havo yo„llari mavjud. Havo transporti 
texnik jixozlari asosiy elementlariga uchish apparatlari (samolyot va vertolyotlar), 
aeroportlar, samolyot remonti zavodlari va boshqalar kiradi 9.2-rasm. 
9.2-rasm. O„zbekiston havo yo„llari milliy aviakompaniyasi avialiniyalari 
Uchish apparatlari havo transportining asosiy aktiv birligidir. Ular o„z 
vazifalariga kura yo„lovchilar tashuvchi, yuk tashuvchi, yuk va yo„lovchilarni 
birga tashuvchi, maxsus ishlarni bajaruvchi (masalan, qishlok ho„jaligiga xizmat 
qiluvchi, sanitariya, aerofotosnimka ishlarini bajaruvchi), sport va o„quv-
trenirovka samolyotlari va vertolyotlariga bo„linadi. 
Uchish masofalari, yo„lovchilar sig‟imi va yuk ko„tara olishiga qarab, 
yo„lovchilar tashuvchi samolyotlar magistral va mahalliy havo trassalarida 
uchuvchi samolyotlarga bo„linadi 9.1-jadval.