Elektr energetikasi

1- Rasm. Transformatorni differentsial ximoyasining ishlash printsipi.
a) Tashki kiska tutashishda.

b) Kiska tutashish transformatorida.
Normal rejimda va tashki kiska tutashishda (K₁ nuktada) reledagi tok nulga yakin,

va ximoya ishlamaydi.

Transformatorda kiska tutashish bulsa (K₂ nukta) reledan ikkilamchi toklar yigindisi okadi,
va ximoya ishlaydi.
Liniyaning differentsial ximoyasiga nisbatan transformatorning differentsial ximoyasi yukori xatolikka ega.

Kuch transformator chulgamlarining bir xil bulmagan ulanishlari.
Kup xollarda xar xil guruxli ulanish sxemalari bulgani uchun, ikkilamchi toklar teng bulib, burchak siljishi buladi va releda toklar muvozanatsizligiga olib keladi.

I₁

I₁
n_TT1 I₂

n_TT2

I₂

2- Rasm. Kuch transformatorining ulanish guruxi xar xil bulgan
vaktda reledagi muvozanatsizlik toki.
Transformator toklaridagi bunday xolatni yukotish uchun, kuch transformatori chulgamining uchburchak ulangan tomonini yulduzcha, yulduzcha ulangan tomonini uchburchak ulanadi.
Gazli ximoya moy bilan sovitiladigan transformatorlar va avtotransformatorlarda urnatiladi. Gazli ximoyaning ishlash tamoili asosan chulgam unchalik katta bulmagan buzilishda, issiklikdan moyning parchalanishida gazni ajralib chikishining intensivligiga boglik. Transformatorlarda moy satxining kamayib ketishi (gaz relesidan pasayishi), ajralgan gazlarni ma’lum tezlik bilan kengaytirgich tomoniga xarakati yoki moyni struy bilan xarakatidan, gazli ximoya ishga tushadi. Gazli ximoyaning ishlashi gaz relesi yordamida bajariladi.U metall korpus bulib, kengaytirgich va transformator bakining orasidagi moy trubaga urnatiladi. Gaz relesini korpusining ichida pukakli kontaktlar urnatiladi. Moy trubada gazlarni paydo kilganda gaz relesining ishlashiga olib keladi. Kam gazlarda ximoyalanuvchi kurilmalarni intensiv uchirish uchun gaz relesi buyruk beradi.
Gazli ximoya sodda va universal bulib, transformatorning ichki buzilishlarini aniklash asbobi xisoblanadi. U differentsial ximoya sezmaydigan kichik tokli uramlararo kiska tutashishlarni xam aniklash imkonini beradi.
Transforma-torlarda urnatiladigan gaz relelaridan ilgari ishlab chikarilgan PG-22 (pukakli), undan sung RG 43-66 chashkasimon elmentli, xozirgi paytda esa keng kullanilayotgan BF-80/Q ikkita sharsimon past massali pukagi bulgan gaz relelari mavjud. Gaz relelarida moyni uch xil yurish tezligi V k0,6; 0,9 va 1,2 ms ishlash vaktlari t _ish0,05 0,5 sekund buladi.
Gazli ximoya kuvvati 4000 kVA va undan yukori kuvvatli transformatorlarda kullanilishi shart. TSex ichlaridagi pasaytiruvchi transformatorlarni istalgan kuvvatidan kat’iy nazar ularning konstruktsiyasi moslashgan bulsa, gazli ximoyani urnatish mumkin.


Xulosa.

1. Transformatorlarning kuvvatiga boglik xolda ularda tokli kesim, differentsial ximoya, gazli ximoya kullaniladi.

   
   

2. Differetsial ximoyalarni kullash uchun transformatorlarda kushimcha xatoliklar bulinishini xisobga olish kerak.

   
   

3. Differetsial ximoyada tormozlash tamoyilining kiritilishi, uning sezgirligini oshiradi.

   
   

4. Differentsial ximoyani ajralib turish belgilari: tez ishlashi, yukori sezgirligi, (fazalararo kiska tutashishda va chikishlaridagi kiska tutashishlarda) va ishonchliligidir.

   
   

5. Gazli ximoya sodda va universal bulib, transmformatorlarning ichida, jumladan uramlar aro kiska tutashishni aniklash vositasidir.