İmzalanmağa vermə: Sənəd imzalandıqdan sonra onun üzərində "Poçt
üçün vermə", "İcra üçün vermə" və "Məlumat üçün vermə" əməliyyatları
aparıla bilər
Dərkənar üçün vermə: Yüksək vəzifəli şəxs tərəfindən sənədə dərkənar
qoyulması əməliyyatıdır
4. Texniki üsul ilə hazırlanan sənədlərə qarşı tələblər
İndiki şəraitdə sənədlərlə işləri sürətləndirməkdən ötrü müxtəlif texniki vasitələrdən
istifad
ə olunur. Bura əsasən sənədlərin intervalla yazılışı, miqyasının təyini, sətirlənməsi
v
ə mətnləri üzərində işlərin operativ aparılması daxildir. Azərbaycan Respublikasının
"Dövlət dili haqqında" qanuna və idarələrdə kargüzarlığm apanimasma dair təlimata
əsaslanaraq sənədlərin rəsmiləşdirilməsində qanunla və təlimatla nəzərdə tutulmuş
qaydalara
əməl olunmalıdır. Sənədlərin mətnləri hazırlanarkən idarələrin, vəzifə
adlarının və ixtisasların yazılışında müəyyən qaydalara riayət edilir. Sənədlərin
kompyuter (makina) üsulu ilə hazırlanması 6.38-90 dövlətlərarası standartın tələbinə
uyğun surətdə həyata keçirilir. Sənədlər çap olunarkən vərəqdə aşağıda göstərilən
q
ədər sahələr saxlanılır:
- soldan - 25 mm;
-
sağdan - ən azı 8 mm;
-
yuxarıdan - 20 mm;
-
aşağıdan:
-
A4 formatlı kağızlar üçün - azı 19 mm;
-
A5 formatlı kağızlar üçün - azı 16 mm.
- 9327-
60 dövlətlərarası standart üzrə A5 formatlı sənədlərin mətni bir sətirarası
intervalla, m
ətbəə üsulu ilə nəşr edilən sənədlərin mətni iki sətirarası intervalla, qalan
s
ənədlərin mətni isə bir yanm sətirarası intervalla çap edilir. Sənədin hər abzasının
birinci s
ətri sol sahənin hüdudundan beş-səkkiz çap işarəsi intervah ilə çap edilir.
T
əşkilatın adlarında köməkçi sözlərdən başqa, bütün sözlərin və onlann tərkibinə daxil
olan xüsusi isimlərin baş hərfi böjdik yazılır (Qaçqınlann və Məcburi Köçkünlərin İşləri
üzrə Dövlət Komitəsi, Ticarət-Sənaye Palatası və s.). Təşkilatlara struktur bölmələrinin
adının yalnız baş hərfi böyük yazılır (məsələn: Azərbaycan Respublikası Dövlət
Statistika Komit
əsinin Aparatı).
Struktur bölmələrinin tərkibindəki ayn-ayn stmktur vahidlərinin adı kiçik yazılır (məsələn:
Az
ərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi Aparatının Əmək statistikası
şöbəsi).
Rayon (şəhər) icra hakimiyyəti orqanlarının adlarında bütün sözlərin baş hərfi böyük
yazılır (Nərimanov Rayon İcra Hakimiyyəti, Lənkəran Şəhər İcra Hakimiyyəti və s.).
Böyük hərflə yazılması qanunvericilikdə bilavasitə nəzərdə tutulan vəzifələrin adlan
(Az
ərbaycan Respublikasının Prezidenti, Azərbaycan Respublikasının Baş naziri,
Az
ərbaycan Respublikasının Baş prokurom və s.) istisna olmaqla, qalan vəzifə adları
kiçik hərflə yazılır (Azərbaycan Respublikasının mali}^ə naziri, Azərbaycan Respublikası
Dövlət Sığorta Kommersiya Şirkətinin sədri, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının
prezidenti, Bakı Dövlət Universitetinin rektom. Beyləqan Rayon İcra Hakimiyyətinin
başçısı və s.).
Başlanğıc hərflərindən yaradılmış mürəkkəb ixtisar adları böyük hərflə yazılır (məsələn:
Milli T
əhlükəsizlik Nazirliyi - MTN).
İki və daha artıq səhifəsi olan sənədlər ikinci səhifədən başlayaraq nömrələnməlidir.
Nömrələr ərəb rəqəmləri ilə yazılır. Sənədlərdə nömrə anlayışı “N” işarəsi və ya “nömrə”
(“nömrəli”) sözü ilə ifadə olunur (V əlavə).
S
ənədlərin mətninin bir yarım sətirlərarası intervalla çap edilməsi daha
m
əqsədəuyğundur. A5 formatlı sənədlərin mətninin bir sətirlərarası intervalla çap
edilm
əsi işçidən asılıdır və buna yol verilir. Hər abzasın birinci sətri sol sahənin
hüdudundan beş işarə aralı çap edilir. Mətbəə üsulu ilə hazırlanan sənədlərin mətnləri
dövlət standartı üzrə iki sətirlərarası intervalla çap edilməlidir.
Baş hərflərlə çap olunan "TƏSDİQ EDİRƏM" və "RAZILAŞDIRILMIŞDIR" sözlərindən
başqa, bir neçə sətirdən ibarət olan rekvizitlər: "ünvan sahibi", "təsdiq qrifı", "əlavənin
mövcudluğu haqqında qeyd", "imza", "razılaşdırma qrifı" bir sətirlərarası intervalla adi
h
ərflərlə çap edilir. Bu zaman rekvizitlərin tərkib hissələri bir-birindən bir yanm və iki
s
ətir- lərarası intervalla aynhr. Sənəd növünün adı baş hərflə çap edilir. "İmza"
rekvizitind
ə irhzanın açılmış şifri vəzifə adının sonuncu sətri bərabərində çap edilir. Bir-
birinin altında yerləşdirilən bir neçə imza olduqda vəzifə adlan və açılmış imza şifidəri
bir-birind
ən 2-4 sətirlərarası intervalla aynhr. Sənədlər çap edilərkən tabulyatomn 5-8
standart v
əziyyətindən istifadə olunur. Bu vəziyyət kompyuter proqramı əsasında
avtomatik yerin
ə yetirilir:
0 - sol sah
ənin hüdudu;
1 - sol sah
ənin hüdudundan 5 çap işarəsi sonra;
2 - sol sah
ənin hüdudundan 16 çap işarəsi sonra;
3 - sol sah
ənin hüdudundan 24 çap işarəsi sonra;
4 - sol sah
ənin hüdudundan 32 çap işarəsi sonra;
5 - sol sah
ənin hüdudundan 40 çap işarəsi sonra;
6 - sol sah
ənin hüdudundan 48 çap işarəsi sonra;
7 - sol sah
ənin hüdudundan 56 çap işarəsi sonra.
Kalk
ulyatorun sıfır vəziyyətindən aşağıdakı rekvizitlər çap edilir: "tarix", "daxil sənədinin
indeksin
ə və tarixinə istinad", "mətnə başlıq", "mətn (abzassız)", "əlavənin mövcudluğu
haqqında qeyd", "imza rekvizitində vəzifənin adı", "razılaşdırma qrifı", "təsdiq- ləyici",
"düzdür" imzası, surət təsdiq edilərkən tarix. Tahulyatorun 1-ci vəziyyətində mətndə
abzasın əvvəli çap olunur. Kalkulyatorun 4-cü vəziyyətində "ünvan sahibi" rekviziti, 5-ci
v
əziyyətində "təsdiq qrifı", 6-cı vəziyyətində imzanın açılmış şifri çap edilir. Tahulyatorun
2-ci, 3-
cü və 7-ci vəziyyətindən cədvəllər tərtib olunanda və trafaret mətnli blanklar
hazırlananda istifadə edilir.
Əgər sənədin mətnində qeydlər və ya onun qəbulu üçün əsas görülən sənədə aynca
abzas şəklində istinad varsa, "qeyd" və "əsas" sözləri tabluyatorun birinci vəziyyətindən
bir s
ətirlərarası intervalla çap edilir. Sənəd qolçəkmədən öncə redaktə edilməlidir. Bunu
icraçı edir. Məzmunu ilə tanış olmaq, təkrar və məntiqi uyğunsuzluğu tapıb aradan
qaldırmaq üçün sənəd diqqətlə oxunur. Sənədlə bütövlükdə tanış olmadan onu
redakt
əyə başlamaq düzgün deyil. Redaktə zamanı sənədin mətni ixtisar edilir. Təkrar,
oxşar misallar, faktlar çıxanhr. Mətnə əlavəyə ehtiyac olarsa, böyük əlavələr ayn
v
ərəqlərdə yazılır və yerləşdiriləcəyi səhifələr göstərilir. Kiçik əlavələr səhifənin
qırağında edilib, oxla yazılacağı yer göstərilir. Yanlış sözün üstündən xətt çəkilir. Gərəkli
söz sətirlər arasına yazılır. Səhv cümlənin düzgün mətni kağız kəsiyində səliqə ilə
yapışdınhr. Redaktə edilmiş mətn yenidən çapa verilir. Korrektura, redaktə olunmuş
s
ənəddə tapılan səhvlərin düzəldilməsinə deyilir. Mətbəə üsulu ilə hazırlanan sənədlər
xüsusi işarələrlə düzəldilir. Çoxaldılmış sənəddə səhv gedibsə, nüsxələrin hamısı
düzəldilməlidir və onlar yenidən hazırlanmahhr.
Dostları ilə paylaş: |