5.1. Zatvori p-n o'tish bilan boshqariladigan maydoniy tranzistorni tasvirlang va ishlash mexanizmini tushuntiring. Maydoniy tranzistor, zatvori p-n o'tish bilan boshqariladi. Bu tranzistorning burchagi uchta qismdan iborat: emitor (E), bazis (B) va kollektor (C). Emitor va kollektor p-tipdagi silikondan tuzilgan, bazis esa n-tipdagi silikondan tuzilgan.
Tranzistor ishlash mexanizmi quyidagicha:
1. Baza va emitor orasida qurilgan p-n o'tishli dioda elektronlarini aylanib o'tkazadi.
2. Baza va emitor orasidagi o'tishli dioda elektronlarining ko'pgina kollektor tomoniga o'tkaziladi.
3. Kollektor tomonida elektronlar ko'p tomoshada to'planadi va bu tranzistorni ishga tushiradigan kuchi hosil qiladi.
Bunday tranzistorlar amplifikatsiya uchun keng qo'llaniladi, chunki baza tomonidan kiritiladigan kichik kuchli signalni emitor va kollektor tomoniga o'tkazish orqali katta kuchli signal hosil qilinadi.
5.2. Maydoniy tranzistor ish rejimlarini aytib bering. Har qaysi rejimda tranzistor zatvori va stoki orasidagi kuchlanish munosabalari qanday bo'ladi? Maydoniy tranzistorning ikki asosiy ish rejimi: aktiv va oqimli.
Aktiv rejimda, baza tomonidan kiritiladigan kuchik kuchli signal emitor va kollektor tomoniga o'tkaziladi va tranzistor amplifikatsiya qiladi. Bu rejimda, tranzistorning zatvori va stoki orasidagi kuchlanish munosabalari o'zgarishi yo'q. Oqimli rejimda, baza tomonidan kiritiladigan katta kuchli signal tranzistorning emitor va kollektor tomonida oqim yaratadi. Bu rejimda, tranzistorning zatvori va stoki orasidagi kuchlanish munosabalari o'zgarishi bilan birga oqimli kuch hosil bo'ladi.
Tranzistorning oqimli rejimi qurilishiga qarab, u tepalik oqimli (saturation) va pastlik oqimli (cut-off) bo'lishi mumkin. Tepalik oqimli rejimida, tranzistorning zatvori va stoki orasidagi kuchlanish munosabalari maksimal darajada bo'ladi, va tranzistor kuchli oqim yaratadi. Pastlik oqimli rejimida esa, tranzistorning zatvori va stoki orasidagi kuchlanish munosabalari minimal darajada bo'ladi, va tranzistor ishlashni to'xtatadi.
