Elektronika va sxemotexnika


  Optoelektronika diodlari



Yüklə 1,87 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə39/110
tarix02.01.2022
ölçüsü1,87 Mb.
#47885
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   110
Elektronika va sxemotexnika

2.6.  Optoelektronika diodlari 
 
Optoelektronika – elektronikaning bir bo‗limi bo‗lib, axborotni qabul qilish, 
uzatish  va  qayta  ishlash  jarayonlari  yorug‗lik  signallarini  elektr  signallarga 
aylantirish  va  aksinchaga  asoslangan  qurilmlarni  nazariyasi  va  amaliyotini 
o‗rganadi.  Optoelektronika  elementlari  bo‗lib  fotodiod  va  yorug‗lik  diodi 
hisoblanadilar. 
Fotodiod  deb  bitta  r-n  o‗tishga  ega  bo‗lgan  foto-elektr  asbobga  aytiladi. 
Fotodiod  tashqi  kuchlanish  manbaili  (fotodiodli  rejim),  hamda  tashqi  kuchlanish 
manbaisiz  sxemalarga  ulanishi  mumkin.  Tashqi  kuchlanish  manbai  shunday 
ulanadiki, r-n o‗tish teskari siljigan bo‗lsin. Yorug‗lik tushurilmaganda diod orqali 
juda  kichik  ―qorong‗ulik‖  ekstraksiya  toki  I
0
  oqib  o‗tadi  va  u  berilayotgan 
kuchlanishga  bog‗liq  bo‗lmaydi.  n-baza  sohasiga  ta‘qiqlangan  zona  kengligidan 
ancha  katta  bo‗lgan 

h
  energiyali  fotonlardan  tashkil  topgan  yorug‗lik 
tushurilganda, elektron–kovak juftliklar generatsiyalanadi. Agar juftliklar o‗tishdan 
diffuziya  uzunligidan  oshmaydigan  oraliqda  hosil  bo‗lsalar,  yorug‗lik  ta‘sirida 
generatsiyalangan kovaklar o‗tishning elektr maydoni ta‘sirida ekstraksiyalanadilar 
va  teskari  tok  uning  ―qorong‗ulik‖  qiymatiga  nisbatan  ortadi.  Yorug‗lik  oqimi  F 
qancha intensiv bo‗lsa, diod teskari toki I
F
 qiymati shuncha katta bo‗ladi. 
20 – rasmda turli yorug‗lik oqimi qiymatlaridagi fotodiod VAXsi keltirilgan. 
Yorug‗likning  keng  nurlanish  chegaralarida  fototok  yorug‗lik  oqimiga      deyarli 
chiziqli bog‗liq bo‗ladi. 
 
20 – rasm. Fotodiodning VAX. 
Proporsionallik koeffisienti 

dIФ
К
Ф

 bir necha  mA/mm ni tashkil etadi 
va  fotodiod  sezgirligi  deb  ataladi.  Fotodiod  turli  o‗lchash  qurilmalarida  yorug‗lik 
oqimini qabul qilgich, hamda optik – tolali aloqa liniyalarida qo‗llaniladi. 
Fotodiod  rejimidan  tashqari  fotodiodning  ventil  (fotovoltaik)  rejimi  keng 
qo‗llaniladi. Bu rejimda fotodiod tashqi kuchlanish manbaiga ulanmasdan ishlaydi 
va  quyosh  energiyasini  bevosita  elektr  signalga  aylantirishga  xizmat  qiladi.  Diod 
ventil  rejimida  nurlatilganda  uning  chiqishlarida  ventil  kuchlanish  yuzaga  keladi. 
Fotodiod bu holatda quyoshli aylantirgich deb ataladi. Bir biri bilan elektr jihatdan 


 
 
41 
41 
bog‗langan  aylantirgich  va  batareyalar  kosmik  apparatlar  va  yer  usti 
qurilmalaridagi  REAlarni  ta‘minlash  uchun    elektr  energiya  manbai  sifatida 
qo‗llanilishi mumkin. 

Yüklə 1,87 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   110




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin