Elektrotehnika va elektronika

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

239 
V bob. 17-mavzu.
ELEKTRON KUCHAYTIRGICHLAR.
Reja:
17.1. Kuchaytirigich va uning ta’rifi. 
17.2. Umumiy emitterli (UE) kuchaytirish kaskadining sxemasi. 
17.3. Differentsial kuchaytirgichlar. 
17.4. Chastota ajratuvchi kuchaytirgichlar.
17.5. Kuchlanish kuchaytirgich sxemasi. 
 
17.1. Kuchaytirigich va uning ta’rifi. 
Avtomatik boshqarish tizimlari, radiotexnika, radiolokatsiya va boshqa tizimlarda kichik quvvatli 
signallarni kuchaytirish uchun kuchaytirgichlardan foydalaniladi. 
Kichik quvvatli o‘zgaruvchan 
signalning parametrlarini buzmasdan doimiy kuchlanish manbaining quvvati hisobiga kuchaytirib 
beruvchi qurilma kuchaytirgich deb ataladi. 
Kuchaytirgich qurilmasi kuchaytiruvchi element, rezistor, kondensator, chiqish zanjiridagi doimiy 
kuchlanish manbai hamda iste’molchidan iborat. Bitta kuchaytiruvchi elementi bo‘lgan zanjir 
kaskad
 
deb 
ataladi.
Kuchaytiruvchi element sifatida qanday element ishlatishiga qarab kuchaytirgichlar elektron, 
magnitli va boshqa xillarga bo‘linadi. Ish rejimiga ko‘ra ular 
chiziqli
va 
nochiziqli
kuchaytirgichlarga 
bo‘linadi.
Chiziqli ish rejimida ishlovchi kuchaytirgichlar kirish signalining uning shaklini o‘zgartirmasdan 
kuchaytirib beradi. Chiziqli bo‘lmagan ish rejimida ishlovchi kuchaytirgichlarda esa kirish signali ma’lum 
qiymatga erishganidan so‘ng chiqishdagi signal o‘zgarmaydi. 
Chiziqli rejimda ishlaydigan kuchaytirgichlarning asosiy tavsifnomasi amplituda chastota 
tavsifnomasi (AChT) dir. Ushbu tavsifnoma kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffitsientining moduli 
chastotaga qanday bog‘liqligini ko‘rsatadi.
AChT siga ko‘ra chiziqli kuchaytirgichlar quyidagilarga bo‘linadi: 
tovush chastota kuchaytirgichi (TChK),
quyi chastota kuchaytirgichi (QCHK),
yuqori chastotalar kuchaytirgichi (YuChK),
sekin o‘zgaruvchan signal kuchaytirgichi yoki o‘zgarmas tok kuchaytirgichi (O‘TK). 

---

240 
Hozirda ko’plab texnologiyalar zamonaviy elektron kuchaytirgichlarni qo’llab ishlab 
chiqarilmoqda(17.1-rasm.).
17.1 – rasm. Zamonaviy elektron kuchaytirgichlar. 
Hozirgi vaqtda eng keng tarqalgan kuchaytirgichlar kuchaytiruvchi element sifatida