Element atomlarida elektronlarning energetikpog`onalar va pogonachalarga taqsimlanishi mavzusini o`qitish metodikasi

3-rasm. Elementlar tartib atom 

nomeri nomerining uzgarishi 

bilan K



-seriya va K



–

chiziqlarining uzgarishi.  

4-rasm. Mozli qonunining 

grafik ifodasi 

 

Bu  tekshirishlarga  asoslanib  Mozli  qonunini  quyidagicha  ta'riflash  mumkin; 

Rentgen  nuri  to`lqin  uzunligining  kvadrat  ildiz  ostidagi  teskari  qiymati 

elementning tartib nomeriga to`g`ri proporsionaldir; 

10  20  30  40  50 

 

N 

1.5 

A 

1 

 

0,5 

4

10

1



 

---

 

15 



 1/



= a(Z-b) yoki 



=2. 48•1015 (Z-2)

2

; 







1

 

bu  yerda: 



-to`lqin  uzunligi;  z-elementning  tartib  nomeri;  a  va  v-  ma'lum 

seriyadagi  uxshash  chiziqlar  uchun  doimiy  kattalik.  Bu  bog`lanish  4-rasmda 

ko`rsatilgan.  Mozli  qonuni  elementlarning  davriy  sistemadagi  tartib  nomerida 

ma'lum bir fizik ma'no borligini ko`rsatadi. Shunday qilib atomning yadro zaryadi 

elementning  davriy  sistemada  joylanishi  va  xossalarini  Harakterlaydigan  asosiy 

faktordir.  Shuning  uchun  ham  hozirgi  paytda  Mendeleyevning  davriy  qonuni 

quyidagicha  ta'riflanadi:  elementlarning  xossalari  va  ular  birikmalarining  tuzilishi 

hamda xossalari atomlarning yadro zaryadiga davriy ravishda bog`liqdir.