Element atomlarida elektronlarning energetikpog`onalar va pogonachalarga taqsimlanishi mavzusini o`qitish metodikasi

3.  Magnit  kvant  soni  —  m  elektron  orbitallarning  fazoviy  xolatini  ifodalaydi. 

har  bir  orbital  kvant  son  (l)  ga  tegishli  bo`lgan  magnit  kvant  sonning  qabul 

qiladigan qiymatlari soni (boshqacha aytganda har bir pog`onachalarning necha xil 

fazoviy xolatda bo`lishini aks ettiruvchi raqam) m=2l+l ga teng bo`ladi, lekin har 

bir energetik pog`onachalardagi orbitallarga tegishli magnit kvant sonning qiymati 

+l, +( l – 1), . . . , 0, . . . -( l – 1), – l chegarasida bo`ladi; boshqacha aytganda m 

ning maksimal qiymati l ning musbat va manfiy qiymatiga teng bo`ladi.  

6-rasm (a) 

Vodorod atomidagi 1s-va 2s 

orbitallarining elektron bulutlari 

zichligining radius ortib borishi 

bilan koordinata o’qlariga nisbatan 

joylashishi. 

6-rasm. (b) 

Vodorod atomining 1s- 2s- va 3s- orbitallari uchun radius 

o’zgarishi bilan elektron bulut zichligi (

2

ψ

) ning o’zgarishi. 

---

 

20 

2 – jadval. Orbital va magnit kvant sonlar orasidagi bog`lanish 

1 

0 

(s) 

1 (p) 

2 (d) 

3 (f ) 

m 

0 

+1, 0-1 

+2, +1, 0, -1, -2 

+3, +2, +1, 0, -1, -2, –3 

grafik tasviri 

□ 

□□□ 

□□□□□ 

□□□□□□ 

 

Magnit  kvant  sonning  qabul  qiladigan  qiymatlar  soni  ayni  pog`onachadagi 

orbitallar  soniga  teng.  ns  –  pog`onachalar  qaysi  pog`onaga  taalluqli  bo`lmasin, 

ulardagi  s  –  orbitallar  faqat  bitta,  np-pog`onachalarda  3  tadan  p-orbitallar,  n,  d  - 

pog`onachalarda 5 tadan d-orbitallar bo`ladi va hokazo.  

 

7-rasm. s-, p