Elmи мяъмуяси
Yüklə 3,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İslamdan əvvəl ərəblərdə oruc.
- “Ramazan ayı insanlara döğru yol göstərən, doğru yolu və haqqı batildən ayırmağı açıq-aşkar
- РЕЗЮМЕ
- ﺔﻴﺑﺮﻌﻟﺍ ﺔﻐﻠﻟﺍ ﰲ ﺭﺪﺼﳌﺍ ﻢﺳﺍ ﻡﻮﻬﻔﻣ
- Key Words
- ﻮﺤﻨﻟﺍ ﰲ ﺮﺋﺎﻈﻨﻟﺍﻭ ﻩﺎﺒﺷﻷﺍ ﺏﺎﺘﻛ
- ﺔﻴﺑﺮﻌﻟﺍ ﺔﻐﻠﻟﺍ ﺪﻋﺍﻮﻗ ﻢﺠﻌﻣ
- ﺔﻴﺑﺮﻌﻟﺍ ﺭﺍﺮﺳﺃ
- ﺎﻬﻓﺮﺻﻭ ﺎﻫﻮﳓ ﺔﻴﺑﺮﻌﻟﺍ ﺔﻐﻠﻟﺍ ﰲ ﻊﺟﺮﳌﺍ
- ﺔﻠﻤﻜﺘﻟﺍﻭ ﺓﺮﺼﺒﺘﻟﺍ
|
Xristianlıqda oruc. Dünya dinləri içərisində mühüm bir yer tutan və mövcud ilahi dinlər arasında sıra baxımından ikincisi olan xristinlıq dininə hal-hazırda bir milyarddan çox (1.400.milyon) adam sitayiş edir. Bunların çoxu Avropa və Amerikada yaşayırlar. Üç əsas sektaya: Kotolik, ortodoks (pravoslav) və protestant məzhəblərinə ayrılmış xristianlıq dinində də oruc ibadətinin olduğunu görürük. Xristianlığın müqəddəs kitabı İncildə orucla bağlı belə deyilir: “Və oruc tutduğunuz zaman, ikiüzlülər kimi qaşqabaqla gəzməyin; ona görə ki, onlar oruc tutduqlarını insanlara göstərmək üçün özlərini qəmgin tuturlar. Doğrusunu sizə deyirəm: onlar mükafatlarını aldılar. Amma sən oruc tutduğun zaman, başına yağ sürt və üzünü yu; Ta ki, insanlara yox, gizlində olan Atana oruclu görünəsən; və gizlini görən atan sənə açıqcasına əvəzini verəcəkdir” 1 (Matta 6/16-18). Bundan əlavə Əhdi- Cədidin Matta 9/14-17, Mark 2/18-22 və Luka 5/33-39 fəsillərində də orucla bağlı məlumatlar vardır və bunların çoxu bir-birinin təkrarı olaraq verilmişdir. Bununla yanaşı xristianlıq dinində mühüm bir yer tutan İsa peyğəmbərin oruc ibadəti ilə bağlı Matta incilinində belə deyilir: “Bundan sonra Ruh İsanı iblis tərəfindən imtahan olunmaq üçün səhraya apardı. İsa
Saleh KAZIMOV 388
qırx gün, qırx gecə oruc tutduqdan sonra acıdı” (Matta 4/1-2). Yəhudilik içərisində çıxmış xristianlıqda ilk vaxtlar yəhudilikdəki “kəffarə orucu” da tutulurdu və oruc ibadəti bu dində ilk vaxtlarda çox təqdir olunurdu. Xristianlığın tarixinə nəzər saldıqda görürürk ki, bu dində oruc ibadəti olmuş, lakin Hz. İsa bu ibadətlə əlaqədar aydın hökmlər qoymamış bu işi bilavasitə kilsənin ixtiyarına vermişdir. “Bununla yanaşı Tertulliyen “Orucla bağı” adlı əsərində həvarilərdən qalma məcburi bir orucdan bəhs edir” 18
Beləliklə yəhudilikdə olduğu kimi, xristianlıqda da, oruc, dini bir əsasdır. Həmçinin xristianlardakı orucu konkret bir formada anlama imkanı yoxdur. Çünki bu dində bir çox məsələlərdə olduğu kimi bu sahədə də aydın dini hökmlər yoxdur. Çox vaxt oruc pəhrizlə eyniləşdirilmişdir. Oruc tutmaqda əsas məqsəd müəyyən vaxtlarda bədənə əziyyət vermək, nəfsin istəklərinin qarşısını almaq və bəzi günahların cəzasını bu dünyada çəkməyə çalışmaqdır. Bu dində əsasən kotolik məzhəbinə mənsub insanların və digərlərinin də tutduğu iki növ oruc vardır: 1.
2.
Kilsəyə aid oruc (Ekleziyastik, Le Joune Ecclesiastique). 19
Okaristik oruc. Xristianlıqda Hz. İsa tərəfindən həyata keçirilməsi əmr olunan yeddi müqəddəs dini ayin (sakrament) vardır. Bu yeddi sakramentin hamısının bütün sektalar tərəfindən qəbul olunmamasına baxmayaraq, məzhəblərin çoxu tərəfindən qəbul ounan ayinlərdən biri okarist ayinidir. Bu ayin Hz. İsanın çarmıxa çəkilməsindən əvvəl həvariləri ilə birlikdə etdiyi şam yeməyinin xatirəsi olaraq keçirilən, kominyondur (“Çörək-şərab ayini,” evharistie, evharistiya). Okaristiyanı (çörək-şərab ayinini) qarşılamaqla əlaqədar həyata keçirilən oruc “okaristik oruc” adlandırılmışdır. Bu orucda kominyondan əvvəl, müəyyən bir müddət ərzində qatı yeməklərin yeyilməsi qadağan olunur. Bu oruc əvvəllər gecə saat 12-dən Kominyona kimi heç nə yeməmək və içməməklə həyata keçirildiyi halda, indi II Vatikan dini toplantısından sonra dəyişdirilmişdir. Hal-hazırda bu ibadət Kominyandan bir saat əvvəl heç bir şey yeməmək 3 saat əvvəl də spirtli içki qəbul etməmək formasında həyata keçirilir.
18 Günay Tümer, Abdurrahman Küçük a.k.ə. s. 488. 19 Cemal Sofuoğlu «Ислам дини есаслары», Измир, 1996, с.311, Günay Tümer, Abdurrahman Küçük a.k.ə. s. 488.
İslamdan əvvəlki dinlərdə oruc 389
Ekleziyastik oruc. Bu orucu adətən kotolik məzhəbinə mənsub olanlar tutur. Yuxarıda Matta incilində Hz. İsanın 40 günlük oruc tutduğunu qeyd etmişdik. Kotolik kilsəsi bu ibadəti qırx günlük bir müddət ərzində diyet (Carem) formasında həyata keçirir. Bu pəhriz kotoliklər üçün “Kül çərşənbəsi” deyilən Caremin ilk günündən pasxa gününə kimi davam edir. Kilsə təqviminə görə ilin müəyyən vaxtında həyata keçirilən bu ibadət bir kəffarə (tövbə) tətbiq olunmasıdır. Orucun bu növü hal-hazırda olduqca yüngülləşmiş və azalmışdır. Tutulma forması gündüz yalnız bir yeməyi yemək, səhər və axşam da yüngülvari yeməklərə qane olmaqdır. Türkiyənin böyük təfsirçi alimi Hamdi Yazır 40 günlük orucun mənşəyini, daha sonrakı xristian din xadimlərinin qənaətinə əsaslandırır. Çünki xristianlara otuz günlük ramazan orucunu tutmaq əmr olunmuşdur. Lakin onlar havaların isti keçməsi ilə əlaqədar olaraq, fərz olan bu orucun vaxtını daha sərin bir vaxta keçiriblər. Kəffarə olsun deyə buna on gün də əlavə ediblər. 20 IV əsrdən etibarən tutulan iki günlük bir oruc olan pasxadan əvvəl tutulan oruc indi də bütün səmimi xristianlar tərəfindən tutulur. Xristianlıqda orucun müddəti haqqında yekdil bir fikir mövcud deyil. Pasxadan əvvəl tutulan oruc gecə yarısı qurtardığı halda, bəziləri bu orucu axşam qaranlıq düşdükdən sonra , bəziləri də dan yeri ağardıqda açırlar. 21
Xristianlar arasında Hz. İsanın çarmıxa çəkildiyinə inanların tutduğu “İztirablar cüməsi” orucu da geniş yayılıb. Xristian inancına görə, Hz. İsa çərşənbə günü tutulmuş, cümə günü çarmıxa çəkilmiş və şənbə günü də vəfat etmişdir. Bilavasitə bu günlər tövbələrin qəbul olunduğu günlərdir və bu günlərdə oruc tutmaq lazımdır. Ortodokslar orucda köhnə ənənəyə bağlıdır. Onlarda oruc daha sərt və uzun müddətlidir. Protestantlarda isə bəzi qruplar istisna olmaqla oruc tutulmur. Bunlar içərisində Anqlikan kilsəsinin oruc günlərini müəyyən etməsinə baxmayaraq, onun tutulmasını insanın öz ixtiyarına vermişdir. Xristianlıqdakı orucu yekunlaşdırarkən onu da qeyd etmək lazımdır ki, bu dindəki oruc ölkələrə və tutanlara bağlı olaraq müxtəlif formalarda həyata keçirilir. Bəziləri yumurta və meyvə yeməməklə, bəziləri yalnız quru çörək yeməklə bəziləri də bunların heç birindən istifadə etməməklə oruclarını
20 Cemal Sofuoğlu a. k. ə., s. 314. 21 Cemal Sofuoğlu a. k. ə., s. 314. Saleh KAZIMOV 390
tuturlar. Bir qismi də vardır ki, heyvanlardan əldə edilmiş qidalardan imtina edərək yanız bitki məhsullarından istifadə edirlər. Manilikdə oruc. III əsrdə Sasani İranının tərkibində olan İraqın ərazisində rəssam Mani (təxm. 215-276) tərəfindən əsası qoyulmuş ruh yüksəkliyini aşağı düşürən, gnostik (arifanə) dualizmi əsas götürən və sinkretik (bir-biri ilə uyuşmayan ziddiyətli görüşlərin birləşdiyi) bir din olan manilikdə də oruc ibadəti vardır. Manilik dininə bağlı olanlarların ilin müxtəlif vaxtlarına təsadüf edən bir çox oruc günlərinə riayət etməsi şərtdir. Maninin fevralda və yaxud da martda əzab verilərək ölməsinin xatirəsini yad etmək üçün keçirilən tədbirlərin daxil olduğu oruc və tövbə ayı ilin sonuna düşür. Bu bayram bema kimi (Manini təmsil edən beş pilləli bir kürsü hazırlanaraq) qeyd olunur. Seçilmiş olanlar 30 günü bema tədbirlərinin əvvəlinə düşməklə ilin sonunda 100 gün oruc tuturlar. Bazar günləri tutulan həftəlik oruc da bura daxil edilir. 22
İslamdan əvvəl ərəblərdə oruc. VII əsrdə təşəkkül tapmış islam dini məlum olduğu kimi ilk öncə ərəblər arasında yayılmağa başlamışdı. Çox vaxt İslama qədərki ərəb cəmiyyətini cahil bir toplum, bu dövrü də cahiliyyə dövrü adlandırırlar. Məlum olduğu kimi cahiliyyə dövründə ərəblər də oruc tuturdular. Bunlardan biri rəcəb ayında tutulan orucdur. Onlar etdikləri günaha kəffarə olmaqla və yaxud da qıtlıq təhlükəsinə qarşı təşəkkür etmək məqsədi ilə oruc tuturdular. İslamdan əvvəl ərəblər “sükut orucu” adlanan bir oruc da tuturdular ki, bu oruc bir gün ərzində heç danışmamaqla tutulurdu və ibadət olaraq qəbul olunurdu. 23
22 Baxn. Ekrem Sarıkçıoglu Başlangıçdan Günümüzə Dinler Tarihi s.138-139, İsparta 1999. Ziya Bünyadov Dinlər təriqətlər məzhəblər s.135, Bakı 1997 Azərbaycan nəşiyyatı. Günay Tümer Abdurrahman Küçük a. k. ə. s. 79
23
İslamdan əvvəlki dinlərdə oruc 391
Nəticə Məlum olduğu kimi oruc ibadəti dinlərin hamısında olmasa da, çoxunda mövcud olan bir ibadətdir. Dünya dinləri içərisində bu ibadətin yerinə yetirilməsinə nəzər saldıqda görürük ki, bir çox dinlərdə bu ibadət bir növ nəfsə əziyyət vermək məqsədi ilə həyata keçirilir. Bir çoxları da bu ibadəti istəyinə uyğun olaraq bir pəhriz formasında yerinə yetirir. Sonuncu ilahi din olan islam dinində isə bu sırf bir ibadət kimi, əvvəlcədən hər bir şəxs üçün aydın və dəqiq bir formada ilin müəyyən olunmuş bir vaxtında bir ay müddətində 29-30 gün olmaqla həyata keçirilir. Səhhətində problem olmayan hər bir adam, bu ibadəti nəfsə işkəncə olaraq deyil, zövqlə həyata keçirir. Digər dinlərdə bu ibadət günəş təqviminə uyğun olaraq keçirildiyi halda islam dinində ay təqviminə uyğun olaraq həyata keçirilir. Qəməri təqvimin 9-cu ayı olan ramazan ayında tutulan orucu ilin bütün mövsümlərində tutmaq mümkün olur. İslamdakı bu ibadət iradəni möhkəmləndirməklə yanaşı, nəfsin idarə olunmasında da mühüm rol oynayır. Hər bir dindar həmişə səbirsizliklə orucluq ayı olan ramazan aynın gəlməsi gözləyir. Qurani-Kərimdə buyrulur: “Ramazan ayı insanlara
24
24 Əl-Bəqərə 2/185; Qurani-Kərimdə orucdan bəhs edən surə və ayələr bunlardır: Bəqərə 2/183, 184, 185, 187, 196; Nisa 4/92; Maidə 5/89, 95; Məryəm 19/26, Əhzab 33/35, Mücadilə 58/4. Saleh KAZIMOV 392
İSTİFADƏ OLUNMUŞ ƏDƏBİYYAT 1.
Qurani-Kərim 2.
Cemal Sofuoğlu, İslam Dini Esasları s. 310-315, İzmir 1996.
3. С. А. Токарев, Религия в истории народов мира s. 448, Москва 1976.
Abdurrahman Küçük, Günay Tümer Dinler tarihi, Ankara, 2002, s. 483, 488, 489.
5. Л. А. Сурженко, Религии мира, Буддизм с. 20-21, Минск, Кинижний Дом, 2006.
6. Mehmet Aydın, Dinler Tarihine Giriş s. 63 Konya 2002.
7.
Veysel Uyusal, Psiko-Sosyal Açıdan Oruc, s. 4. Ankara 1994.
8. Ekrem Sarıkçıoglu Başlangıçdan Günümüzə Dinler Tarihi s.138- 139, İsparta 1999.
9. Ziya Bünyadov Dinlər təriqətlər məzhəblər s.135, Bakı 1997 Azərbaycan nəşiyyatı.
10. Kitabi Mukaddes, (Sayılar XXIX/7). İst. 2004.
11.
Qalip Atasağun İlahi dinlerde (Yahudilik, Hıristiyanlık və İslam`da) dini semboller. s.96. Konya 2002.
İslamdan əvvəlki dinlərdə oruc 393
RESUME In every religion the basics of belief are very important. Worshiping and praying are important, too. Fasting is a more important praying among them in Islam. Fasting is one of the five main rules of the religion and it is fulfilled in a perfect way. In this article we are talking about the fasting not only in Islam, but also in other religions. We give information about the religions, in which people do the fasting and in which way they realize this praying. It is mentioned that in different religions fasting is realized in different and special ways. We also give information about the people, who do the fasting and how they do it.
РЕЗЮМЕ В каждой религии рядом с основой веры, существует поклонение, которое тоже занимает важное место. Среди поклонений очень распространенным является пост. Пост один из пяти условий исламской религии, который в исламской религии очень чётко выполняется. В этой статье говорится о посте в исламской и других религиях. Здесь дается короткая информация о тех религиях, в которых есть пост, и том как он выполняется. В статье отмечается, что пост в разных религиях имеет разную форму и выполняется своеобразно. Коротко дается информация и о людях, которые выполняют пост и о том, как они это делают.
ﺔﻴﺑﺮﻌﻟﺍ ﺔﻐﻠﻟﺍ ﰲ ﺭﺪﺼﳌﺍ ﻢﺳﺍ ﻡﻮﻬﻔﻣ
395 ﺔﻴﺑﺮﻌﻟﺍ ﺔﻐﻠﻟﺍ ﰲ ﺭﺪﺼﳌﺍ ﻢﺳﺍ ﻡﻮﻬﻔﻣ ﻥﺎﹶﻏﻭﺩ ﻒﺳﻮﻳ ﺭﻮﺘﻛﺪﻟﺍ 1 (Dr. Yusuf DOĞAN) ABSTRACT
Arabic language has structure like all of langauges. The structure of Arabic consists of three elements: noun, verb and letter. The nouns have been accepted as one of the most important elements in the structure of Arabic language. Also they have a lot of kinds. The infinitives that are one of the most important elements of nouns are divided into. One of the most significant sorts of infinitives are verbal nouns ( ﺭﺪﺼﳌﺍ ﺀﺎﲰﺃ). The verbal nouns have been used in speaking and writing langauge, and also often text of classical
literature and text of religious. The verbal nouns are formed from infinitives that are over triple verbs. For example, “ ﺀﺎﹶﻄﻋ” is formed from “ ﺀﺎﹼﻄﻋِﺇ” . We made effort to study verbal noun, its action (ﻞﻤﻋ) and also to make a list of verbal nouns in this article. Key Words: Arabic, word, noun, infinitive, verbal noun
ﺔﻐﻟ ﻞﻛ ﻥﺄﺸﻛ ﺔﺻﺎﺧ ﺔﻴﻨﺑ ﺔﻴﺑﺮﻌﻟﺍ ﺔﻐﻠﻟﻭ . ﻤﱠﻠﻌﺘﻳ ﻥﺃ ﻥﻭﺪﻳﺮﻳ ﻦﻳﺬﻟﺍ ﱠﻥﺇ ﺐﳚ ﺎ ﲔﻘﻃﺎﻨﻟﺍ ﲑﻏ ﺔﺻﺎﺧ ﺔﻴﺑﺮﻌﻟﺍ ﺔﻐﻠﻟﺍ ﺍﻮ ﺔﻴﺑﺮﻌﻟﺍ ﺔﻤﻠﻜﻟﺍ ﺔﻴﻨﺑ ﻢﻠﻌﺗ ﻢﻬﻴﻠﻋ . ﻲﻫﻭ ﺕﺎﻤﻠﻜﻟﺍ ﻦﻣ ﻞﱠﻜﺸﺘﺗ ﺔﻴﺑﺮﻌﻟﺍ ﺔﻤﻠﻜﻟﺍ ﺔﻴﻨﺑ ﹼﻥﺇ ﻉﺍﻮﻧﺃ ﺔﺛﻼﺛ : ﻑﺮﺣﻭ ﻞﻌﻓﻭ ﻢﺳﺇ . ﻝﺎﻗﻭ
ﻞﺿﺎﻔﻟﺍ ﺪﻌﺳ ﻦﺑ ﺪﻟﺎﺧ ﻦﺑ ﺪﻤﳏ : " ﹼﻥﺇ ﻡﻼﻛ ﺍﻭﺃﺮﻘﺘﺳﺍ ﺪﻘﻓ ،ﺀﺎﻤﻠﻌﻟﺍ ﺪﻨﻋ ﻊﺒﺘﺘﻟﺍﻭ ﺀﺍﺮﻘﺘﺳﻻﺍ ﻝﻼﺧ ﻦﻣ ﻢﻴﺴﻘﺘﻟﺍ ﺍﺬﻫ ﺏﺮﻌﻟﺍ ﺔﺛﻼﺜﻟﺍ ﻩﺬﻫ ﻦﻋ ﻝﺍﻮﺣﻷﺍ ﻦﻣ ﻝﺎﲝ ﻮﻠﳜ ﻻ ﻪﻧﺃ ﺍﻭﺪﺟﻭﻭ ،ﻩﺮﺜﻧﻭ ﻩﺮﻌﺷ ". 2
ﻉﺍﻮﻧﺃ ﻝﻭﺃ ﺪﻌﻳ ﻡﺎﺴﻗﻷﺍ ﻚﻠﺗ ﻦﻣ ﻮﻫ ﻱﺬﻟﺍ ﻢﺳﻻﺍﻭ ﺎﻬﳘﺃﻭ ﺕﺎﻤﻠﻜﻟﺍ . ﺔﻓﺮﺼﺘﳌﺍ ﺀﺎﲰﻷﺍ ﺎﻣﺃﻭ ﺔﻴﻨﺒﻣ ﺀﺎﲰﺃ ﺎﻫﺮﺜﻛﺃ ﺔﻓﺮﺼﺘﳌﺍ ﲑﻏ ﺀﺎﲰﻷﺍﻭ ﻪﻓﺮﺼﺗ ﲑﻏﻭ ﻪﻓﺮﺼﺘﻟ ﺎﻘﹾﻓِﻭ ﻉﻮﻨﺘﻳ ﻢﺳﻻﺍﻭ ﻣ ﻢﺳﺍ ﺎﻬﻤﻈﻌﻣ ﺖﺴﻴﻠﻓ ﲏﺒ
- ﻖﺘﺸﻣﻭ ﺪﻣﺎﺟ ﱃﺇ ﻢﺴﻘﻨﺗ ﻲﻫﻭ - ﻝﺎﻗ ﺎﻤﻛ ﺀﺎﲰﻷﺍ ﻦﻣ ﻉﻮﻧ ﺭﺩﺎﺼﳌﺍﻭ ﻦﺑ ﻦﲪﺮﻟﺍ ﺪﺒﻋ ﺪﻳﺯ ﻮﺑﺃ
1
) ﺱﺍﻮﻴﺳ
/ ﺎﻴﻛﺮﺗ
:( ydogan@cumhuriyet.edu.tr
،ﻞﺿﺎﻔﻟﺍ ﺪﻌﺳ ﻦﺑ ﺪﻟﺎﺧ ﻦﺑ ﺪﻤﳏ ﺔﻴﻣﺮﺟﻵﺍ ﱳﻣ ﺏﺎﺘﻛ ﺡﺮﺷ ، , 2007 Ekim
13 , 1 = pid
& 14 book = t ? asp . tree / org
. taimiah
. www
:// http
ﻥﺎﹶﻏﻭﺩ ﻒﺳﻮﻳ ﺭﻮﺘﻛﺪﻟﺍ 396
ﺐﻴﻄﳋﺍ ﻲﻠﻴﻬﺴﻟﺍ ) ﺕ
581 / 1185 .( 3 ﻝﺎﻌﻓﻸﻟﺭﺩﺎﺼﳌﺍﻭ ﺎﻬﻨﻣ ﻥﺎﻋﻮﻧ ﺓﺪﻳﺰﳌﺍﻭ ﺓﺩﺮﺍ ﺭﺩﺎﺼﳌﺍﻭ ﻉﻮﻨﺘﺘﻓ ﺭﺩﺎﺼﳌﺍ ﺎﻣﺃﻭ ﳌﺍ ﺀﺎﲰﺍﻭ ﺔﻘﺘﺸﻣ ﺓﺪﻳﺰﳌﺍ ﻝﺎﻌﻓﻸﻟ ﺭﺩﺎﺼﳌﺍ ﻦﻜﻟﻭ ﺪﻣﺎﺟ ﺓﺩﺮﺍ ﺔﻴﺛﻼﺜﻟﺍ ﺭﺩﺎﺼﳌﺍ ﻦﻣ ﺕِﺬﺧﹸﺃ ﺭﺩﺎﺼﳌﺍ ﻦﻣ ﻉﻮﻧ ﻲﻫ ﱵﻟﺍ ﺭﺪﺼ ﺎﻀﻳﺃ ﺀﺎﲰﻷﺍ ﻉﺍﻮﻧﺃ ﻦﻣ ﺭﺩﺎﺼﳌﺍ ﺀﺎﲰﺃ ﺕﺮِﺒﺘﻋﹸﺍ ﻚﻟﺬﻟﻭ ﺓﺪﻳﺰﳌﺍ . 4 ﻪﻏﻮـﺻ ﺓﺪﻋﺎﻗﻭ ﻪﻧﺯﻭﻭ ﺭﺪﺼﳌﺍ ﻢﺳﺍ ﻦﻋ ﺍﲑﺜﻛ ﲏﻟﻸﺳ ﺕﺎﺒﻟﺎﻄﻟﺍﻭ ﺏﻼﻄﻟﺍ ﺾﻌﺑ ﻥﻷ ﺭﺪﺼﳌﺍ ﻢﺳﺍ ﺎﻨﺘﺳﺍﺭﺩ ﺖﻟﻭﺎﻨﺗ ﺎﻳﺁ ﻦﻣ ﺔﻴﺑﺮﻌﻟﺍ ﺹﻮﺼﻨﻟﺍ ﰲ ﺍﲑﺜﻛ ﻪﻧﻮﻬﺟﺍﻮﻳ ﻢﻬﻧﺇﻭ ،ﻪﻠﻤﻋﻭ ﻢﳍﺎـﺜﻣﺃﻭ ﺏﺮﻌﻟﺍ ﺭﺎﻌﺷﺃﻭ ﺔﻔﻳﺮﺸﻟﺍ ﺚﻳﺩﺎﺣﻷﺍﻭ ﱘﺮﻜﻟﺍ ﻥﺁﺮﻘﻟﺍ ﺕ ﺎﻮﻤﻬﻔﻳﻻﻭ ﻚﻟﺫ ﲑﻏﻭ ﻢﺎﺛﺩﺎﳏﻭ ﻢﺎﻳﺎﻜﺣﻭ ﻢﻬﺼﺼﻗﻭ . ﺭﺩﺎﺼـﳌﺍ ﺀﺎﲰﺃ ﻞﺜﻣ ﺏﺮﻌﻟﺍ ﺕﺎﻤﻠﻛ ﺔﻴﻨﺑ ﺍﻮﻓﺮﻋ ﺍﺫﺇ ﻢﺃ ﻚﺷﻻ ﺍﺪﻴﺟ ﺹﻮﺼﻨﻟﺍ ﻚﻠﺗ ﻢﻬﻓ ﻦﻣ ﺍﻮﻨﻜﲤ . ﺭﺪﺼﳌﺍ ﻢﺳﺍ ﺔﺳﺍﺭﺩ ﱃﺇ ﲏﻗﺎﺳ ﻚﻟﺫ ﻢﻬﺒﻠﻃ ﻭ . ﻩﺬﻫ ﻥﻭﺩﺃ ﻥﺃ ﺖﹾﻟﻭﺎﺣﻭ ﰲ ﺕﺎﻣﻮﻠﻌﳌﺍ ؛ﺭﺪﺼـﳌﺍ ﻢﺳﻻ ﹰﻻﻭﺪﺟﻭ ﺭﺪﺼﳌﺍ ﻢﺳﺍﻭ ﺭﺪﺼﳌﺍ ﻡﻮﻬﻔﻣ ﺖﻣﺪﻗ ﹰﻻﻭﺃ ﻚﻟﺬﻟﻭ ﻚﻟﺫ ﲑﻏﻭ ﻮﺤﻨﻟﺍﻭ ﻑﺮﺼﻟﺍ ﺐﺘﻛ ﻦﻣ ﻊﺟﺍﺮﳌﺍ ﺭﺪﺼﳌﺍ ﻢﺳﺍ ﹶﻞﻤﻋ ﺖﻣﺪﻗ ﺎﻴﻧﺎﺛﻭ .
ﺃ – ﺭﺪﺼﳌﺍ ﺔﻤﻠﻛ
" ﺭﺪﺼﻣ
" ﻦﻣ ﺖﹼﻘﺘﺷﺍ " ﺹ
– ﺩ
– ﺭ
" ﻥﺯﻭ ﻰﻠﻋ " ﻞﻌﹾﻔﻣ
" ﻲﻤﻴﻣ ﺭﺪﺼﻣ ﻮﻫﻭ . 5
. ﺐـﺘﻜﻟﺍ ﰲ ﺓﲑﺜـﻛ ﺕﺎﻣﻮﻠﻌﻣ ﺀﺍﺭﻵﺍ ﻩﺬﳍﻭ ﻚﻟﺫ ﲑﻏﻭ ﲔﻴﻓﻮﻜﻟﺍ ﻭ ﲔﻳﺮﺼﺒﻟﺍ ﺔﻳﻮﻐﻠﻟﺍ ﺐﻫﺍﺬﳌﺍ ﲔﺑ ﻑﻼﺘﺧﺍ ﺭﺪﺼﳌﺍ ﻞﺻﻷﻭ ،ﻑﺮﺼﻟﺍﻭ ﻮﺤﻨﻟﺍ ﻦﻣ ﺔﻠﺼﻔﳌﺍ 6 ﺎﻨﻴﻠﻋ ﺐﳚ ﻦﻜﻟﻭ ﺎﻨﺘﺳﺍﺭﺩ ﺩﻭﺪﺣ ﻉﻮﺿﻮﳌﺍ ﺍﺬ ﺔﻘﻠﻌﺘﳌﺍ ﺔﻌﺳﺍﻮﻟﺍ ﺕﺎﻧﺎﻴﺒﻟﺍ ﻩﺬﻫ ﺕﺯﻭﺎﲡ ﺪﻗﻭ ؟ﻪﺘﻘﻴﻘﺣﻭ ﺭﺪﺼﳌﺍ ﻮﻫ ﺎﻣ ﺡﺮﺸﻧ ﻥﺃ
ﻠﻌﻟﺍ ﺾﻌﺑ ﻡﺪﻗ ﱐﺎﺟﺮﳉﺍ ﻒﻳﺮﺷ ﺪﻴﺳ ﻞﺜﻣ ﺀﺎﻤ ) ﺕ . 816
/
1413 ( ﺭﺪﺼﻤﻠﻟ ﺎﻔﻳﺮﻌﺗ 7 ﻞـﺻﺃ ﻦﻴﺒﻳ ﻒﻳﺮﻌﺘﻟﺍ ﺍﺬﻫﻭ ﻪﻟ ﺎﻔﻳﺮﻌﺗﱪﺘﻌﻳ ﻻﻭ ﺭﺪﺼﳌﺍ . ﺭﺪﺼﻤﻠﻟ ﺕﺎﻔﻳﺮﻌﺘﻟﺍ ﺾﻌﺑ ﻡﺪﻘﻨﻟ ﻥﻵﺍ ﹰﺍﺫﺇ .
3
،ﻲﻃﻮﻴﺴﻟﺍ ﻮﺤﻨﻟﺍ ﰲ ﺮﺋﺎﻈﻨﻟﺍﻭ ﻩﺎﺒﺷﻷﺍ ﺏﺎﺘﻛ ،ﰊﺮﻌﻟﺍ ﺏﺎﺘﻜﻟﺍ ﺭﺍﺩ ،ﲏﻴﺣﺮﺗ ﺰﻳﺎﻓ ﻖﻴﻘﲢ ، 1414 /
ﺝ ، . 1 ﺹ ، . 86 ؛ ،ﺡﺍﺪﺣﺪﻟﺍ ﻥﺍﻮﻄﻧﺃ ﺔﻴﺑﺮﻌﻟﺍ ﺔﻐﻠﻟﺍ ﺪﻋﺍﻮﻗ ﻢﺠﻌﻣ ﺒﺘﻜﻣ ،
ﺕﻭﲑﺑ ،ﻥﺎﻨﺒﻟ ﺔ 1990
ﺹ ، . 30 - 31
4
ﺹ ، .
- 31
5
،ﺭﻮﻈﻨﻣ ﻦﺑﺍ ﺏﺮﻌﻟﺍ ﻥﺎﺴﻟ ﺕﻭﲑﺑ ،ﺭﺩﺎﺻ ﺭﺍﺩ ، 1414 /
ﺝ ، . 4 ﺹ ، . 449 ) ﺭﺪﺻ ﺓﺩﺎﻣ
.(
6 ﲔﻳﺮﺼﺒﻟﺍ ﺀﺍﺭﻵ ﺭﺪﺼﳌﺍ ﻕﺎﻘﺘﺷﺍ ﰲ ﺮﻈﻧﺍ : ،ﺪﲪﺃ ﻦﺑ ﻞﻴﻠﺧ ﲔﻌﻟﺍ ﺏﺎﺘﻛ ﻲﻣﻭﺰﺨﳌﺍ ﻱﺪﻬﻣ ﻖﻴﻘﲢ ، – ﺔﺴﺳﺆﻣ ،ﻲﺋﺍﺮﻣﺎﺴﻟﺍ ﻢﻴﻫﺍﺮﺑﺍ ﺕﻭﲑﺑ ،ﺕﺎﻋﻮﺒﻄﻤﻠﻟ ﻲﻤﻠﻋﻷﺍ 1408 /
ﺝ ، . 7 ﺹ ، . 96 ،ﻪﻳﻮﺒﻴﺳ ؛ ﺏﺎﺘﻜﻟﺍ ﺭﺍﺩ ،ﻥﻭﺭﺎﻫ ﺪﻤﳏ ﻡﻼﺴﻟﺍ ﺪﺒﻋ ﻖﻴﻘﲢ ، ﺕﻭﲑﺑ ،ﺔﻴﻤﻠﻌﻟﺍ ﺐﺘﻜﻟﺍ 1408
/ 1988
ﺝ ، . 1 . ﺹ . 12 ،ﻱﺮﻤﻴﺼﻟﺍ ﻖﺤﺳﺃ ﻦﺑ ﻲﻠﻋ ﺪﻤﳏ ﻮﺑﺃ ؛ ﺔﻠﻤﻜﺘﻟﺍﻭ ﺓﺮﺼﺒﺘﻟﺍ ﻖﻴﻘﲢ ،
ﻖﺸﻣﺩ ،ﺮﻜﻔﻟﺍ ﺭﺍﺩ ،ﻦﻳﺪﻟﺍ ﻲﻠﻋ ﻰﻔﻄﺼﻣ ﺪﲪﺃ ﻲﺤﺘﻓ 1402
/ 1982
ﺹ ، . 754 - 755
،ﻱﺫﺎﺑﺍﺮﺘﺳﻻﺍ ﻦﻳﺪﻟﺍ ﻲﺿﺭ ؛ ﺡﺮﺷ ﺔﻴﻓﺎﻜﻟﺍ ﻰﻠﻋ ﻲﺿﺮﻟﺍ ﻱﺯﺎﻐﻨﺑ ، ﺲﻧﻮﻳﺭﺎﻗ ﺔﻌﻣﺎﺟ ،ﺮﻤﻋ ﻦﺴﺣ ﻒﺳﻮﻳ ﻖﻴﻘﲢ ، 1996 ﺝ ،
. 3 ﺹ ، . 399
- 400
؛ ﺕﺎﻛﱪﻟﺍ ﻮﺑﺃ ،ﻱﺭﺎﺒﻧﻷﺍ
،ﺔﻴﺑﺮﻌﻟﺍ ﻕﺎﻓﻵﺍ ﺭﺍﺩ ، ) ﺦﻳﺭﺎﺘﻟﺍ ﻥﻭﺪﺑ ( ﺹ ،
. 171
؛ ﺮﺋﺎﻈﻨﻟﺍﻭ ﻩﺎﺒﺷﻷﺍ ﺏﺎﺘﻛ ﺝ ،
. 1 ﺹ ، . 82 ﺝ ، . 2 ، ﺹ . 146 ﻲﻠﻋ ؛ ،ﺎﺿﺭ
ﺎﻬﻓﺮﺻﻭ ﺎﻫﻮﳓ ﺔﻴﺑﺮﻌﻟﺍ ﺔﻐﻠﻟﺍ ﰲ ﻊﺟﺮﳌﺍ ﺝ ،ﺕﻭﲑﺑ ،ﺮﻜﻔﻟﺍ ﺭﺍﺩ ، . 1
. 72 . ﲔﻴﻓﻮﻜﻟﺍ ﺀﺍﺭﻵ ﻭ : ﺔﻠﻤﻜﺘﻟﺍﻭ ﺓﺮﺼﺒﺘﻟﺍ ﺹ ،
. 755
- 756
؛ ﺔﻴﺑﺮﻌﻟﺍ ﺭﺍﺮﺳﺃ ﺹ ،
. 173
؛ ﺮﺋﺎﻈﻨﻟﺍﻭ ﻩﺎﺒﺷﻷﺍ ﺏﺎﺘﻛ ﺝ ،
. 1 ﺹ ، . 82 - 83 ﺲﴰ ؛
،ﻒﻴﻄﻠﻟﺍ ﺪﺒﻋ ﺪﲪﺃ ﻦﺑ ﺪﻤﳏ ﻦﻳﺪﻟﺍ ﺏﺍﺮﻋﻹﺍ ﻢﻠﻋ ﱃﺇ ﺩﺎﺷﺭﻹﺍ ﻠﻋ ﺪﺒﻋ ﻖﻴﻘﲢ ، ﺔﻜﻣ ،ﻯﺮﻘﻟﺍ ﻡﺃ ﺔﻌﻣﺎﺟ ،ﻢﻫﲑﻏﻭ ﲏﻴﺴﳊﺍ ﻲ 1410
/ 1989
ﺹ ، . 191 ؛ Yüklə 3,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|