Əlyazması hüququnda

Şorakətləşmiş torpaqların tənifatı [18] 
 
Şorakətlilik dərəcəsi 
Na,%-lə 
Şorakətləşməmiş torpaqlar 
<5 
Zəif şorakətli torpaqlar 
5-10 
Orta şorakətli torpaqlar 
10-15 
Şiddətli şorakətli torpaqlar 
15-20 
Şorakətli torpaqlar 
>20 
Qarabağ düzündə əsasən sodalı şorlaşmış torpaqlar yayılmışdır. 
Şoranlaşmış torpaqlara Mil və Muğan düzlərində də rast gəlinir. Tədqiqatlardan 
məlum olmuşdur ki, maqnezium mənşəli şorakət torpaqlara regionda rast gəlinir. 
Cədvəl 3.4. 
Torpaqların və bitkilərinin məhsul vermə qabiliyyətinin
maqnezium kationundan asılılığı [18]. 

---

Maqneziu
m udulmuş 
əsasların 
cəmindən 
%-lə 
Şorakətli
k 
dərəcəsi 
Dispersli
k 
dərəcəsi 
Şişm
ə 
faizi 
Suyuntorpağahopmas
ı, mm/saat 
Buğdanın 
məhsuldarlığı
, s/ha 
20-dən az 
şorakətsi
z 
20-dən az 5-10 
200-500 
30-dan çox 
20-30 
zəif 
şorakətli 
20-30 
5-10 
100-200 
20-30 
30-40 
orta 
şorakətli
10-15 
10-15 
30-100 
10-20 
40-50 
Şiddətli 
şorakətli 
40-50 
10-20 
20-60 
5-10 
50-dən çox şorakət 
50-dən 
çox 
20-
dən 
çox 
30-dan az 
5-dən az 
Cədvəldən göründüyü kimi torpağın uducu hissəsində maqneziumun 
konsentrasiyası udulmuş əsasların cəmindən 20% azdır və belə torpaqlar 
maqnezium şorakətsiz, 20-30% həcmində az maqnezium şorakətli, 30-40% 
nisbətində orta maqnezium şorakətli, 40-50% həcmində güclü maqnezium şorakətli 
və >50%-də isə maqnezium şorakət hesab olunur (cədvəl 3.4). 
Tədqiqat rayonunda yayılmış şorakət torpaqların struktur qatının yerləşdiyi 
dərinliyə əsasən üç şorakət növü ayırırlar: şorakət qaysaqlı torpaqlar, şorakət orta 
sütunvari torpaqlar, şorakət dərin sütunvari torpaqlar. 
Regionda 
mövcud olan şorakət torpaqların yaranma şəraiti və 
xüsusiyyətlərini nəzərə alınmaqla onları yaxşılaşdımaq və məhsuldarlığını artırmaq 
məqsədilə əsasən kimyəvi meliorasiya üsulu və aqrobioloji üsullardan istifadə 
olunur [39]. 
İqtisadi rayonun şorakət torpaqlarının meliorasiyasında istifadə olunan 

---

aqrobioloji kompleksinin məqsədi şorakət torpaq qatının meliorasiyasını təşkil 
etmək, düzgün suvarma sistemindən istifadə etmək, aqrobioloji üsulun tətbiqini 
genişləndirmək, torpaqda optimal şumlama üsulu seçmək tövsiyyə olunur. Eyni 
zamanda Kür-Araz düzənliyində şorlaşmış və şorakətləşmiş torpaqların 
qeydiyyatını aparımaq və şoranlaşma xəritələri tərtib etmək lazımdır [18]. 
Bölgədə 
yetişdirilən 
kənd 
təsərrüfatı 
məhsullarının 
emalı 
və 
konservləşdirilməsi məqsədilə Biləsuvarda Türkiyə şirkəti tərəfindən konserv 
zavodu istifadəyə verilmişdir.