Ənvər Çingizoğlu ŞUŞA ŞƏHƏRİ
Yüklə 10,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
də öhdəsinə götürür, camaata
tibbi xidmət göstərirdi. 1892-ci ildə Ağcabədi kənd məktəbində aptek açılmışdı. 1896-cı ildə Ağcabədi kənd məktəbinin müdiri Əbdüləli bəy Muxtarovun ZMS nəzdindəki ibtidai məktəbə müdir təyin edilməsi ilə əlaqədar olaraq Camal bəy Fətəlibəyov Ağcabədi kənd məktəbinə müdir vəzifəsinə təyin edildi. Əbdüləli bəy uzun müddət seminariyanın hazırlıq sinfində dərs demişdi. Əbdüləli bəy Muxtarov bacısı oğlanları Kazım Muxtarovu Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariyasına, Həsən İmanovu Şuşa real məktəbinə, qardaşı oğlu Cabbar Muxtarovu Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariyasına düzəltmişdi. Bağırın üçüncü oğlu Maqsud 1856-cı ildə Şuşa şəhərində dünyaya göz açmışdı. 112 Bağırın dördüncü oğlu Rəsul 1859-cu ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. İbtidai təhsilini molla yanında almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Rəsulun Cabbar adlı oğlu vardı. Cabbar Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Şəhər realm məktəbini bitirmişdi. Sonra Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariyasına qəbul olunmuşdu. Hacı Əsgərin dördüncü oğlu Məmmədhüseyn 1831-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Mədrəsə təhsili almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Kərbəla torpağını ziyarət etmişdi. Kərbəlayı Məmmədhüseynin Abbasqulu, Xudadad adlı oğlanları vardı. Abbasqulu 1867-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. 113 Kərbəlayı Məmmədhüseynin ikinci oğlu Xudadad 1871-ci ildə Şuşa şəhərində dünyaya gəlmişdi. *** Hacı Əsgərin beşinci oğlu Qasım 1831-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Mədrəsə təhsili almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Qasımın Abdulla adlı oğlu vardı. Abdulla 1870-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. *** Hacı Əsgərin altıncı oğlu Əli 1839-cu ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Mədrəsə təhsili almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Pak Xorasan torpağını, Məşhədi-müqəddəsi ziyarət etmişdi. Məşədi Əli Məşədi Şirin Cəfər qızı ilə ailə qurmuşdu. Abutalıb, İskəndər adlı oğlanları vardı. Abutalıb 1869-cu ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Pak Xorasan torpağını, Məşhədi-müqəddəsi ziyarət etmişdi. 114 Məşədi Abutalıb 22 iyun 1912-ci ildə əmisi oğlu Süleymandan 3.000 manat borc almışdı. Vəfat etdiyindən bu borc onun arvadlarının və övladlarının üstündə qalmışdı. Onlara Məşədi Əbdül Ağa Cəfər oğlu Muxtarov və Ağalar Tağıyev hamilik edirdi. Məşədi Abutalıb 1912-ci ildə vəfat edib. Məşədi Abutalıb Səltənət Məşədi Əbdül qızı ilə ailə qurmuşdu. Məşədi Əlinin ikinci oğlu İskəndər 1876-cı ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Molla yanında ibtidai təhsil almışdı. Ticarətlə məşğul idi. *** Cahangir Əsgərov Cahangir Cəlal oğlu 11 iyul 1950-ci ildə Bakıda anadan olmuşdur. 1980-cı ildə Leninqrad Mülki Aviasiya Məktəbini bitir mişdir. 1972-ci ildən Ukrayna Mükli Aviasiya İdarəsinin Çerkasski Birləşmiş Aviadəs- təsində ikinci pilot, Bakı şəhəri Zabrat Birləşmiş Aviadəstəsində eskadrilya müdiri, uçuş dəstəsi komandirinin müavini, 1978-ci ildən Yevlax Birləşmiş Aviadəstəsinin komandiri, Hava limanının rəisi, 1981-ci ildən Bakı Birləşmiş Aviadəstəsində ikinci pilot, kapitan, eskadrilya komandirinin müavini, eskadrilya komandiri, 1991-ci ildən Aviasiya İşçiləri Həmkarlar İttifaqı Respublika Komitəsinin sədri, 1993-cü ildən Dövlət Konserinin Türkitədə baş nümayəndəsi vəzifələrində işləmişdir. 1996-cı ildən “Azərbaycan Hava Yolları” Dövlət Konserinin baş direktorudur. Evlidir, 2 övladı var. 115 Hacı Əsgərli Bu soyun ulu babası Əsgərdir. Əsgər XVIII yüzilin ikinci yarısında Şuşa şəhərində yaşamışdı. Ticarətlə məşğul olmuşdu. Müqəddəs Məkkəyi-mükərrəmi ziyarət etmişdi. Hacı Əsgərin Səfərəli adlı oğlu vardı. Səfərəli 1775-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Mədrəsə təhsili almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Məkkəyi- mükərrəmi ziyarət etmişdi. Hacı Səfərəli Gülbəslə ailə qurmuşdu. Kərim, Şükür, Tağı adlı oğlanları, Xeyrənsə adlı qızları vardı. Kərim 1802-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Mədrəsə təhsili almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Məkkəyi- mükərrəmi ziyarət etmişdi. Hacı Kərimin Səfərəli, Hüseyn adlı oğlanları vardı. Səfərəli 1854-cü ildə Şuşa şəhərində dünyaya gəlmişdi. Ailədə Qaraş çağırıldığından bu adla da tanınmışdı. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Hacı Kərimin ikinci oğlu Hüseyn 1857-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Hacı Səfərəlinin ikinci oğlu Şükür 1828-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Hacı Səfərəlinin üçüncü oğlu Tağı 1833-cü ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Tağının Ağalar adlı oğlu vardı. Ağalar 1870-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Məktəb təhsili almışdı. Ağaların Rüstəm adlı oğlu vardı. Tağıyev Rüstəm Ağalar oğlu (1907Ş Şuşa-3.III.1938)-keçmişdə varlı oğlu, tutulandan qabaq qulluqçu. 1922-1924-cü illərdə Azərbaycan SSR Fövqəladə Komissiyasında kuryer vəzifəsində işləmişdir. Müsavat Partiyasına 1932-ci ildə Bakıda girmişdir. 1937-ci ilin yayına qədər Müsavatın 116 Mərkəzi Komitəsinin rayonlarla rabitəçisi vəzifəsini aparmış, onun göstərişi ilə 1932-ci, 1935-ci və 1937-ci illərdə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinə getmişdir. 1937-ci il avqustun 22-də həbs edilmiş, əmlakı müsadirə olunmaqla güllələnmə cəzasına məhkum olunmuşdur. Məşədi İman uşağı (Əzimovlar, Hacıyevlor, İmanovlar) Şuşa şəhərinin Təbrizli məhəlləsinin tanınmış soylarından biri də Məşədi İman uşağıdır. Bu soyun ulu babası imandır. İman təxminən 1771-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Mədrəsə təhsili almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Pak Xorasan torpağını, Məşhədi-müqəddəsi ziyarət etmişdi. Məşhədi İman Bibixanımla ailə qurmuşdu. Əzim, Abdulla, Əsəd adlı oğlanları, Minə adlı qızı vardı. Əzim 1791-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Mədrəsə təhsili almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Rastabazarda dükan işlədirdi. Müqəddəs Məkkəyi-mükərrəmi ziyarət etmişdi. Hacı Əzimin törəmələrindən bəziləri Əzimov, bəziləri Hacıyev soyadım daşıyırdılar. Hacı Əzim Şahpəri ilə yaşam qurmuşdu. Şükür, Nəsir, Aslan, Fərəmərz, Əfrasiyab adlı oğlanları vardı. Şükür 1840-cı ildə Şuşa şəhərində dünyaya gəlmişdi. Mədrəsə təhsili almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Şükürün Məmməd, Azad adlı oğlanları vardı. Məmməd 1868-ci ildə Şuşa şəhərində dünyaya göz açmışdı. Ticarətlə məşğul idi. Şükürün ikinci oğlu Azad 1870-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Hacı Əzimin ikinci oğlu Nəsir 1845-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Hacı Əzimin üçüncü oğlu Aslan 1854-cü ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. 117 Hacı Əzimin dördüncü oğlu Fərəmərz 1858-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Hacı Əzimin beşinci oğlu Əfrasiyab 1863-cü ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Əfrasiyab Əzimov gözəl minici idi. At yarışlarında, cıdırda iştirak edirdi. Yaşlı vaxtlarında at yarışlarında jüri üzvi olmuşdu. Cəlil bəy Bağdadbəyov yazır: «Münsiflər məşhur minici Əfra siyab, Məşədi Qasım (Küftə Qa sım) və Xanlıq Səlimdən ibarət idi. Bəzi vaxt Kərbəlayı Abbas, Nəcəf- qulu ağa və Kəblə Mürsəl olur dular...» (Bax: C. Bağdadbəyov, Xatirələr və etnoqrafik qeydlər, Bakı, «Qapp-Poliqraf», 2002, səh.72) Əfrasiyab Əzimov millət sərdarı Səttar xan köməyinə yollanmışdı. Əfrasiyab Əzimov vətənpər vər, el qədri bilən bir qəhrəman idi. 1905-1906-cı illər erməni- müsəlman qırğınlarında igidliyi sayəsində neçə-neçə günahsızı ölümdən qurtarmışdı. Mir Möhsün Nəvvab yazır: «Müsəlmanlar da bir neçə yerdə səngərlər tərtib etmişdilər. Birinci səngər Vəzirzadələrin evinin qabağında, ikinci səngər isə Hacı Həsən Qaraşirzadənin evinin içində və baş tərəfində idi. Bu səngərləri tərtib edən və onların başçısı Abbas bəy Talib bəy oğlu idi. Üçüncü səngər isə Məşədi Kərimin və erməni Xaçatur oğlunun evləri idi. Bu səngərləri yaradan və onların rəhbəri bizim Mir İbrahim Ağamirzadə idi. Dördüncü səngər isə Ağadədəlidə idi. Onun da 118 böyüyü və rəhbəri Əfrasiyab Hacı Əzim oğlu idi. Beşinci səngər Təzə məhəllədə yerləşirdi. Onun rəhbəri isə Məşədi Abış Bəylər oğlu idi. Altıncı səngər isə mərhumə Gövhər ağanın evi və həyəti idi. Bu səngərin rəhbəri və istiqamətvericisi cənab Axund Molla Şükür idi»5. Əfrasiyab Əzimov həm «Difai», həm də «Qarabağ məclisi» təşkilatlarının fəal üzvi idi. “Qarabağ məclisi”nin Şuşa komitəsinə doktor Kərim bəy Mehmandarov başçılıq edirdi. O, 1883-cü ildən Şuşada həkim işləyirdi. Onun köməkçisi Cahangir xan Nuribəyov idi.Komitənin katibi Şuşa qarşılıqlı-kredit bankının direktoru Xuduş Quliyev idi. İsraiyyə idarəsinəvə hərbi təşkilatına Məşədi Şamil Hacıyev başçılıq edirdi. Komitənin üzvüləri: Muxtar bəy Muradov, İsmayıl bəy Axundov (bazar darğası), Süleyman Əsgərov (tacir), Hacı Sadıq Məmmədov, Məşədi Cəfər oğlu (İran təəbəsi), Məşədi Əhməd Əzimov, Hacı Mirzə Hüseyn Kərim oğlu Münşizadə, Əfrasiyab Əzimov, Kərbəlayı Yusif Mirsiyabov və başqaları-cəmi 18 nəfər. 1907-ci ildə Ə. Əzimovun üzv olduğu «Qarabağ məclisi»nin fəalları kütləvi tutquya məruz qaldılar. Martın 23 və 24-də Hüseyn Münşiyevi, Əfrasiyab Əzimovu, Məşədi Şamil Hacıyevi, Zülfuqar bəy Haqverdiyevi, Xuduş Quliyevi, Kazım bəy Kazımbəyovu və Məmmədcəfər Muxtarovu Şuşa həbsxanasına saldılar. Tutulanların hamısını Həştərxan quberniyasına sürgün etdilər. Məmmədcəfər Muxtarov iran təəbəsi olduğundan onu irana yolladılar. Əfrasiyab sürgündən dönəndən sonra Şuşada yaşamışdı. Əfrasiyabın Xosrov, Cümşüd, Şamil, Əmir adlı oğlanları vardı. Xosrov Əfrasiyab oğlu 1895-ci ildə Şuşa şəhərində doğul muşdu. Qohumu Mirzə Həsən bəy Əmirovun yardımı ilə Şuşa real məktəbə qəbul olmuşdu. Real məktəbi bitirmişdi. Zaqafqaziya (Qo- ri) Müəllimlər Seminariyasına daxil olmuşdu. Müəllim işləmişdi. ? M. M. Nəvvab, 1905-1906-cı illərdə erməni-müsəlman davası, Bakı, 1993, səh.24. 119 Əfrasiyabın ikinci oğlu Cümşüd 1905-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Real məktəbi bitirmişdi. APİ-yə (hazırkı ADPU- ya) daxil olmuşdu. İnstitutu tamamladıqdan sonra tərcümə və jurnalistika ilə məşğul idi. Filologiya elmləri namizədi (1954) elmi dərəcəsi almışdı. 1927-ci ildə 1933-cü ilədək «Gənc işçi», «Kom munist» qəzetlərində müxbir kimi çalışmışdı. Azəməşrdə tərcüməçi kimi fəaliyyət göstərmişdi. Cümşüd Əzimovun “Tərcümə prinsip ləri: Rus dilindən azərbaycan dilinə tərcümənin nəzəri məsələlərinə dair bəzi qeydlər, Bakı : Azəməşr, 1955. - 134 s.” adlı kitabı var. Cümşüd Əzimov 1966-cı ildə vəfat edib. Əfrasiyabın üçüncü oğlu Şamil 1915-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. II Dünya müharibəsi dönəmində cəbhəyə yollanmışdı. Şamil Əzimov 14 may 1942-ci ildə həlak olub. Şamilin Tariyel adlı oğlu var. Tariyel 16 fevral 1939-cu ildə Şuşa şəhərində doğulub. Orta məktəbi bitirdikdən sonra ADU-ya qəbul olub. S.M. Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin mexaniki-riyaziyyat fakültəsini (1962) və aspiranturanı bitirdikdən sonra (1965) M. Əzizbəyov adma Azərbaycan Neft və Kimya institutunun ali riyaziyyat kafedrasında asisent vəzifəsində çalışıb. 1990-1993- cü illərdə M. Əzizbəyov adına Azərbaycan Neft və Kimya Institunun Şuşa filialının ümumi texniki fakültəsinin dekanı olub. Tariyel Əzimov bir çox elmi məqaləninin, dərs və metodiki vəsaitlərin müəllifidir. Hazırda dosent vəzifəsində çalışır. Tariyel Əzimov fizika-riyaziyyat elmləri namizədi (1970), dosentdir (1973). 120 Əfrasiyabın dördüncü oglu Əmir 1917-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. II Dünya müharibəsi dönəmində cəbhəyə yollanmışdı. Əmir Əzimov 14 may 1942-ci ildə həlak olub. *** Məşədi İmanın ikinci oğlu Abdulla 1796-cı ildə Şuşa şəhə rində anadan olmuşdu. Mədrəsə təhsili almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Abdullanın Fərəc, Mehdi, Abış adlı oğlanları vardı. Fərəc 1837-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Mədrəsə təhsili almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Abdullanın ikinci oğlu Mehdi 1850-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Abdullanın üçüncü oğlu Abış 1856-cı ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. *** Məşədi İmanın üçüncü oğlu Əsəd 1829-cu ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Mədrəsə təhsili almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Əsədin Ağalar, Bəylər, Xanlar, Cahangir, İbad, Qardaş, Əmi adlı oğlanları vardı. Ağalar Əsəd oğlu 1870-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Əsədin ikinci oğlu Bəylər 1871-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Əsədin üçüncü oglu Xanlar 1876-cı ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Xanların Sərxan, Əbülfəz adlı oğlanları vardı. 121 Sərxan Xanlar oğllu 1917-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Sərxan İmanovun həyat salnaməsi ilə bağlı Maarif Teymur yazı hazırlayıb. Həmin yazıdan: “Sərxan Xanlar oglu İmanovun ailəsi də qaçqınlığı məcburi hesab edərək Bakıya köçdü. Sovet ilinin, quruluşunun 4-cü ili idi. Sərxanın 7 yaşı təzəcə tamam olmuşdu. Ermənilərdən yaxa qurtarmaq üçün İmanovlar ailəsi sovet quruluşunda ilk qaçqınlardan oldu... Bakıya gələn Sərxan ilkin olaraq fəhlə fakültəsində ilk təhsilini alır, sonra isə o, keçmiş Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun müalicə - profilaktika fakültəsində daxil olur. Bu illərdə (1930-1940) həm də sovet hakimiyyətinin repressiya prinsipləri də tüğyan edirdi. Gənc Sərxan bu faciələri görərək sükutla hər şeyi qarşılayırdı. Siyasət baş alıb gedəndə, kövrək qəlbli Sərxan da susurdu. 1936-cı ildə Tibb İnstitutuna qəbul olan Sərxan 1941-ci ilə qədər təhsil aldığı fakültədə komsomol komitəsinin katibi olduğundan sovetə inanırdı və təhsilini uğurla davam etdirirdi. Nəhayət, o, 1941-ci ildə ali təhsilini fərqlənmə diplomu ilə başa vuru. Elə bu ildə də İkinci Dünya müharibəsi başlayır. Sərxan İmanov ali təhsilli həkim kimi, könüllü olaraq birincilər sırasında cəbhəyə yola düçür. Müharibənin ilk illərində yaralanır və arxa cəbhəyə göndərilir. Cəbhədə yaralanan soydaşlarımıza arxa cəbhədə vicdanla xidmət edir. Həkimlik onun “kəbinli arvadı”, ədəbiyyat isə onun məşuqəsi olur. Sərxan müəllim hələ o illərdə yaralıları bəzən ədəbiyyatdan öyrənən təsirli misralarla müalicə edir. Tanınmış yaradıcı ziyalılanmızla yaxından əlaqə saxlayır. Klassiklərimizin yaradıcılığından təsiredici şeirləri öyrənir. S. Vurğun, S. Rüstəm, P. Qasımov, N. Hikmət, H. Mehdi və başqaları ilə əlaqə saxlayır. Bir neçə il Mərdəkan sanatoriyasında şöbə müdiri, baş həkim, 122 vəzifəsində çalışır. Müxtəlif xarakterli insanlarla görüşür. Dəqiq müalicəsi ilə hamının hörmətini qazanan Sərxan həkimə ixtisaslı kadr kimi 1960-1963-cü illərdə Bakı şəhər səhiyyə şöbəsinə rəhbərlik etmək tapşırılr. Sonrakı illərdə isə Respublika Həmkarlar ittifaqı kurortlar idarəsi üzrə Azərbaycan Respublikası Şurasının sədri olmuşdur. Cəmi 51 il ömür sürən Sərxan həkim respublikamızda kurort işi quruculuğunun inkişafında silinməz iz qoymuşdur. Mərdəkan kurortundan bəhs edən ilkin olaraq elmi əsər yazaraq, tibb elmləri namizədi alimlik dərəcəsi adını alır. Tibb üzrə tanınmış mütəxəssislərin dərin hörmətini qazanan Sərxan həkim sonralar bir neçə dəfə Bakı Şəhər Sovetinin deputatı seçilmişdir. Bir sıra hökümət mükafatlarına layiq görülmüşdür. Təvazökar insan, vicdanlı həkim kimi özünə və tabeliyindəki kadrlara son dərəcə tələbkar olmuş, həm də onların sosial qayğılarına yaxından kömək etmişdir. Səmimiyyəti tələbkarlığı, qayğısı ilə birləşərək ona əsl “vətəndaş - insan həkim” ləqəbi verilmişdi. Son dərəcə sadə insan olmuş Sərxan həkim özünün həyat yoldaşı həkim Reyhan xanımla birlikdə xəstələrə həmişə inam, iradə və etdikləri müalicə ilə uzun yaşam illəri bəxş etmişdilər. Bakının və respublikamızın əksəriyyəri onları tanıyır, sevir və insanıi qayğılarına hörmət edirdilər. Sərxan müəllimə, həkimə müraciət edənlərdən bəziləri onun əsil ziyalı olduğunu təsdiq edərdilər. Sərxan həkim həmişə özünün imkanlarını götür-qoy etdikdən sonra heç kimə rədd cavabı vermirdi, insanlarla ünsiyyət, səmimiyyət yaratmaqla həm Tibb Nazirliyinin, həm də ictimai-siyasi xadimlərin hörmətini qazanmışdı. 1917-ci ildə, ilk müstəqilliyimizə bir il qaldığı zaman Qarabağımızın tacı olan, Xarı Bülbül Vətənində dünyaya göz aşarkən bilmirdi ki, onun doğma ocağı bədnam qonşularının xain fikirlərinə tuş olacaq, ata-baba yurdu, bəşəri şəxsiyyət və sənətkarı olan unudulmaz Üzeyir bəyin Vətəni olan Qarabağ bu gün müvəqqəti olaraq namərd erməni dığalarının ayaqları altında olacaq... Ruhların harayı lap yaxınlarda canlılara iki qat qüvvət verərək erməni ayaqları altında olan doğma yurdumuzu, Şuşanı azad edəcək və o zaman “Şuşa, ay Şuşa” deyərək, yenə də tezliklə 123 İsa bulağına çatacaqlar. Yoxsa bu günlərdə anadan olmasının 90 illiyini xatırlayıərkən ruhların da mübarizəsini unutmamalıyıq. Axı, onun ruhu da bizdən inciyər... Yaxşı təşkilatçı, səhiyyə elminin təcrübi əsaslarla həyata keçirmək səriştəsi də bu gün onu tanıyanların hafizəsindən silinmir. Dinləməyi, danışıq, dialoq aparmağı çox sevər, insanların müalicəsi ilə yanaşı onların sosial qayğılarına da yaxından kömək edərdi. Bu kimi yanaşma Sərxan həkimi yaşam illərində hamının sevimlisinə çevirmişdi. Şuşanın abı-havasını udmuş, beşiyinin başında ata babasının “Qarabağ şikəstəsi”ni dinləmiş Sərxan İmanov böyük Üzeyirlə də yaxın qohum idi. Eyni zamanda muğamlarımızın yanıqlılıqla pərəstişkarı olan Sərxan həkimin qızı, uzun illər onun şəxsi arxivini qoruyan Gülxan İmanova da atasının muğam ifaçılarına rəğbəti və özünün elə muğam ifaçısı olduğunu bizə çatdırır. Həkimin qızı isə indi “Mənim Şuşam” adlı kitabında həm atasının xatirəsinə, həm də vətənpərvər şeirlərinin yazması təsadüfi deyildir. Bu fikirlərdə biz, onun 1941-ci ildə könüllü olaraq Sovet məmləkətinin bizə təbliğ etdiyi “Vətənimizi” Hitler vəhşilərindən qorumağa gedibsə, əgər bu gün sağ olasydı, yəqin ki, Sərxan həkim öz doğma torpağı kimi müvəqqəti olaraq daşnakların havadarları tutulan Şuşaya qələbə inamı kimi gedərdi. Onun şəxsi arxivindəki bəzi sənədlər də bunu sübut edir. Vaxtı ilə Bülbül və Rəşid Behbudovla danışıqlarında, söhbət zamanlarında da Sərxan həkimin əsl vətəndaşı üzə çıxarmış. Elə bu məqamda yenə də Şuşa şəhərində anadan olmuş Ağayev Cəmil İbrahim oğlunun (Abay Dağlı) “Əsir ruhlar” adlı əsəri yadıma düşür. İndi Qarabağımızda, Şuşamızda, Mirzəhəsən məzarlığında ata-babalarımızın əsir ruhları bizi Sərxan həkimin Bakı şəhərindəki 2-ci fəxri xiyabandakı məzarındakı ruhu ilə birləşdirir. Ruhlar ölmür, vaxtı ilə Bülbül, Rəşid bəylə dostluq etmiş Sərxan həkimin ruhları ilə onların ruları ilə Bakıda birləşərək Vətənsevərləri, ocaqsevərli tezliklə Şuşanı daşnaklardan təmizləməyə çağırır. 124 51 il həyat sürdü Sərxan həkim. Az yaşasa da, çox iş gördü və əmməlləri, əsərləri, insanlığı unudulmazlar sırasında özünə yer tapdı. İşində, yaradıcılığında heç vaxt sarmadı. Şüurlu həyatında nə qazandısa, özünə ağlı, zəkası ilə qazandı. Millətinə, xalqına dərin hörməti ilə xidmət etdi. (Maarif Teymur, Təvazökar insan, vicdanlı həkim!.., “Qarabağ”, 15-29 noyabr 2007-ci il, VII 20 (395)). Sərxan Reyhan Qubad qızı Qasımova ilə ailə qurmuşdu. Elxan adlı oglu, Gülxan adlı qızı var. Sərxanın qızı Gülxan 1947-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. APİ-ni (hazırkı APU-nu) bitirib. Azərbaycan Dövlət Ədəbiyyat arxivində çalışırdı. Şairədir. Şeirlərini rus dilində yazır. “Moya Şuşa” adlı kitabı 2007-ci ildə “Adiloğlu” nəşriyyatında çapdan çıxıb. *** Əsədin dördüncü oğlu Cahangir Şuşa Qorxmaz Cahangir oğlu 1941- ci il aprelin 17-də Bakı şəhərində anadan olub. 1958-ci ildə Bakı şəhər 199 saylı orta məktəbi bitirmişdir. 1964-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin İqtisad fakültəsini bitirib, iqtisadçı diplomu almışdır. 1964—1967-ci illərdə Moskva şəhərində SSRİ Elmlər Akademi yasının Mərkəzi iqtisadi-riyaziyyat institunun aspiranturasında təhsil alıb, 1968-ci ildə həmin institutda iqtisad 125 elmləri namizədi alimlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. 1968-ci ilin yanvar ayından 1969-cu ilin mart ayına qədər Azərbaycan SSK EA Kibernetika institutunda kiçik elmi işçi işləmişdir. 1969-1971- ci illərdə D.Bünyadzadə adma Azərbaycan Xalq Təsərrüfatı institutunda baş müəllim və dosent vəzifələrində çalışmışdır. 1971- ci ilin sentyabrında yenidən Azərbaycan EA Kibernetika institutuna baş elmi işçi vəzifəsinə gəlmişdir. 1975— ci ildə SSRİ EA Mərkəzi iqtisadi-riyaziyyat institunda iqtisad elmləri doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 1974-cü ilin avqust ayından 1987— ci ilin dekabrına qədər Kibernetika institutunda laboratoriya və sonra şöbə müdiri vəzifəsində çalışmışdır. 1983-cü ildə iyun ayından professor elmi adma və 1984-cü ildə elm sahəsində Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı adına layiq görülmüşdür. 1987— 1993-cü illərdə Azərbaycan Dövlət Plan Komitəsinin və sonralar İqtisadiyyat Nazirliyinin Elmi-tədqiqat İqtisadiyyat institutunun müdiri vəzifəsində çalışmışdır. 1993—1998— ci illərdə Rusiya Elmlər Akademiyasının Bazar problemləri institutunda çalışmışdır. 1999— 2000-ci illərdə Azərbaycan Respublikası İqtisadiyyat Nazirliyində baş müşavir vəzifəsində çalışmışdır. 2001— ci ildən hal-hazırki dövrə qədər AMEA Kibernetika İnstitutunda, əvvəllər baş elmi işçi və laboratoriya rəhbəri vəzifəsində çalışır. 145-dən artıq elmi əsərləri, o cümlədən 30-dan artıq xaricdə məqaləsi nəşr etdirilmişdir. 28 - elmlər namizədi yetişdirmişdir. Ailəlidir. İki övladı var. Tahir İmanov Tahir Qorxmaz oğlu 13 dekabr 1974-cü ildə Bakı şəhərində anadan olub. 1981 - 1991-ci illərdə Bakı şəhəri 189 saylı məktəbdə oxuyub. 1991-ci ildə Azərbaycan Dövlət İq tisad İnstitutuna qəbul olub və 1996-cı ildə 126 həmin institutu bitirib. İxtisası: iqtisadçı. 1991- ci ildən “Bakılı oğlanlar” ŞHK komandasının üzvüdür. 1992-ci ildə ŞHK çempionu, 1995-ci ildə ŞHK “Yay Kubokunun” sahibi və 2000-ci il ŞHK “Əsrin Çempionu” olmuşdur. 2001-ci ildə “Planet Pami iz Baku” KVN Teatrını yaradıb. Hal hazırda həmin teatrın bədii rəhbəri və rejissorudur. Cabir İmanov Cabir Qorxmaz oğlu 22 iyun 1976- cı ildə Bakı şəhərində anadan olub. 1983 - 1993-cü illərdə Bakı şəhəri 189 saylı məktəbdə oxuyub. 1993-cü ildə Azərbaycan Dövlət İqtisad İnstitutuna qəbul olub və 1997-ci ildə həmin institutu bitirib. 1999-cu ildə Bakı Dövlət Univer sitetinə qəbul olub və 2003-cü ildə həmin universiteti bitirib. İxtisasları: iqtisadçı, hüquqşünas. 1992- ci ildən “Bakılı oğlanlar” ŞHK komandasının üzvüdür. 1992-ci ildə ŞHK çempionu, 1995-ci ildə ŞHK Yay Kubokunun sahibi və 2000-ci il ŞHK “Əsrin Çempionu” olmuşdur. 2001-ci ildə “Planet Pami iz Baku” KVN Teatrını yaradıb. 2001-ci ildən “Planet Pami iz Baku” KVN Teatrının aktyomdur. *** Əsədin beşinci oğlu İbad Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. İbadın Şəmsəddin, Tağı adlı oğlanları vardı. Azərbaycan musiqi alətləri sırasında klarnetin adı yoxdur. Necə ki, qarmonla qaboyun, gitaranın, piano və skripkanın. Lakin zaman axarında bu əcnəbi alətlərin dilini bilən sənətkarlarımız ərsəyə gəlmiş, bənzərsiz ifaları ilə xalqın sevgisini qazanmış, bu 127 alətləri də bir növ "milliləşdirmişlər". Kamil Cəlilovun qaboyda ifa etdiyi - "Bayatı kürd"ü, Rəmişin gitarada yanıqlı "Segah"ı, Zaur Əliyevin pianoda "Hümayun"u, Teyyub Dəmirovun qarmonda "Bayatı Qacar"ı unudulmazdır. Bu sənətkarların adlarını xalqımız bu gün də iftixarla çəkir, ifalarını sevərək dinləyirlər. Belə sənətkarlardan biri də mahir klamet ifaçısı, sağalığında adı əfsanəyə dönmüş Şəmsəddin (Şəmsi) İbad oğlu İmanovdur. Həyata Şəmsəddin kimi gəlmişdi. Bir sənətkar ömrünü yaşatmaq üçün bir insan ömrünü girov qoydu. Milli musiqi tariximizdə ad qazandı. Şəmsi adı necə rəsmi "siyahfdan pozulsa da, (səbəbi bu gün də məlum deyil) milli musiqi tariximizə qızıl hərflərlə yazıldı və heç zaman pozulmayacaq. El arasında ustad sənətkar kimi ad qazandı. Əsl sənətkar ömrünün yaşadığı illərlə deyil, qəlblərdə yaşayacaq zamanla ölçüldüyünün bir daha şahidi olduq. Sağlığında fəxri ad almasa da, xalqın sevimlisi adına çoxdan layiq görülmüşdü. Düz 40 il dövrünün ən dəbdə olan klamet ifaçısı oldu. Neçə-neçə gənc ailələrin səadət karvanlarını kövrək "Vağzalı"sıyla yola saldı. Neçə cavanların qəlbində toy həvəsi oyatdı. Neçə ağsaqqal və ağbirçəklərimiz bu havayla dünənini yada salıb kövrəldi. Dost-tanış məclislərində daim sayılıb-seçilənlərdən oldu. Lakin nə biləydi ki, qarşıda onu nələr gözləyir... Tanrı bütün verdiklərinin əvəzini çıxacaq. Adətən qəlbi yaradıcılıq eşqi ilə döyünən insanlar həyatda çox yaşamırlar. Şəmsi İmanov da istisna olmadı. O cəmi 67 il ömür sürdü. Yaşasaydı, bu gün ustad sənətkarın 82 yaşı olacaqdı. Ömrünü milli musiqimizin təbliğinə həsr edən sənətkarın ifasında lentə 128 alınmış "Kolxoz rəqsi", "Xançobanı", "Tərəkəmə", "Vağzalı", "Sülh rəqsi", xalq mahnılarından "Laçın", "Tut ağacı", muğamlardan "Bayatı-Şiraz", "Çahargah", "Segah", eləcə də bəstəkar mahnıları və digər musiqi nümunələri radionun qızıl fondunda hörmətlə qorunub saxlanılır. Şəmsi öz ifaçılıq məziyyətləri və şirin, ürəyəyatımlı ifasıyla digər həmkarlarından seçilirdi. Çünki bu ifalarda xalqın ruhu vardı. O, daim xalqı və c elədi, xalqa güvəndiyi üçün xalq da onu sevdi. Onun yaradıcılıq dövrü sənətin çiçəkləndiyi bir zamana təsadüf etdi. Bu dövrdə səhnəyə çıxmaq, parlamaq çox çətin idi... Şəmsi İmanov 1930-cu il iyulun 2-də ölkəmizin dilbər guşələrindən biri, qədim mədəniyyət mərkəzi və musiqi beşiyi sayılan Şuşada anadan olmuşdur. Kiçik yaşlarından musiqiyə həvəs göstərən Şəmsəddinin ailəsində musiqi ilə məşğul olan olmasa da, İbad kişinin muğam sənətinə xüsusi rəğbəti vardı. Bəlkə elə bu səbəbdən də, şəhərin bir çox tanınmış musiqiçiləri onunla dostluq etmiş, evinin qonağı olmuşlar. Görünür, musiqi əhlinə olan belə doğma münasibət balaca Şəmsəddinə də sirayət etmişdi. Şəmsi beş yaşındaykən ailəsi ilə birlikdə Bakının Xilə (Əmircan) kəndinə köçür. Atası ona musiqi təhsili verə bilməsə də, bu yoldan çəkindirməyə də bir o qədər səy göstərmir. Evdə hər dəfə sənətdən söz düşəndə İbad kişi həmişə - "Əgər uşağın həvəsi və qabiliyyəti varsa, gec-tez özünü büruzə verəcək, o özünə yol aça biləcək" - deyərdi. Elə də oldu. Əmircanın musiqi mühiti, kənd mədəniyyət evində tez-tez düzənlənən teatr tamaşaları balaca Şəmsəddinin musiqi zövqünü, sənət təxəyyülünü formalaşdırır. Mahir ifaçı kimi ad çıxarmış kəndin və ətraf qəsəbə toylarının aparıcı klametçalanı olan Kərim Şərifin kiçik qardaşı Tofıqlə dostluq edir. Hər iki dostun ilk sənət müəllimi də elə Kərim Şərifin özü olur. Klamet, balaban ifaçılığına olan sonsuz maraq hər iki dostu bir-birinə daha sıx bağlayır. Dostlar müntəzəm olaraq bir-birinin evinə gedər, yorulmaq bilmədən məşq edərdilər. Çox qısa zamanda öz fitri istedadı və qabiliyyəti sayəsində gənc Şəmsəddin bir ifaçı kimi özünü təsdiqləyir. Ara-sıra kənd camaatı onu da toy-nişan 129 şənliklərinə dəvət edir. Yenicə tanınmaqda olan gənc sənətçi çox çəkmir ki, 1950-ci ildə hərbi xdmətə çağırılır. Lakin hərbi hissədə də sevimli alətindən əl çəkmir. Hərbi hissənin nəfəsli alətlər orkestrində çalışır. Not savadı olmasa da, orkestr rəhbəri gəncin fitri istedad və qavrama qabiliyyətini, eləcə də peşəkar ifaçılığını nəzərə alaraq bir çox əsərlərin solo ifaçısını Şəmsəddinə tapşırır. Zaqafqaziya ümumqoşun hərbi hissə musiqi kollektivləri arasında keçirilən bir çox müsabiqə və festivallarda Şəmsəddin İmanov uğur qazanaraq hərbi hissə komandanlığının fəxri fərman və təşəkkümamələrini alır. Notlu əsərlərlə yanaşı, ona ən çox populyarlıq gətirən milli musiqi, xalq mahnıları ifaçılığı olur. 1952- ci ildə hərbi xidməti uğurla başa vuran Şəmsi o dövrdə bir çox ustad klamet ifaçıları ilə tanış olur. Suliddin İsmayılov, Nəsrulla Səmədov, Nadir Axundov, Bəhruz Zeynalov və digər tanınmış klarnet ifaçılarının lent yazılarma dönə-dönə qulaq asıb. Hər xırda xalı, nəfəsi öyrənməyə cəhd edir. Günü-gündən sənətdə püxtələşən Şəmsəddin İmanov sənətdə arxayınçılığa yol vermir. Musiqi təhsili olmasa da, tanınmış sənətkarların ifaları onun üçün əsl məktəb, örnək olur. "İzlə gedənin izi qalmaz" - deyə düşünən gənc ifaçı bu ifalardan çox şeyi əxz etsə də, həyatda öz yolunu, öz çalğı üslubunu tapmağa çalışır. Gənc ifaçının xoş əks-sədası tezliklə Bakıya da gəlib çatır. Və o, ilk dəfə olaraq 1956-cı ildə radionun fondu üçün səs yazılışına dəvət alır. O günü onun ifa etdiyi "Kolxoz rəqsi" və "Xançobam" oyun havaları bədii şura tərəfindən razılıqla qarşılanaraq radionun qızıl fonduna daxil edilir. Sənətinə verilən belə yüksək dəyər gənc ifaçını daha da ruhlandırır. Tez-tez radioda səsləndirilən bu ifalar onu bütün respublikaya tanıdır. Bu ifalar çeviklik və oynaqlığı ilə digər çalğılardan seçilir. Və ilk dəfə olaraq xalq ona Şəmsi, çaldığı üsluba isə "Şəmi yolu" adını verir. Bu yolun davamçıları günü-gündən artır. Onlardan biri də aramızdan vaxtsız getmiş, sağlığında elə Şəmsi qədər hörmət və şöhrət qazanmış xalq tərəfindən sevilən Əşrəf Əşrəfzadə olur. Sonralar bu yolun davamçıları İsrafil Əzimov, Məmmədağa Umudov, Hacı Həmidoğlu və bir çox digər ifaçılar 130 olur. Təkcə bənzərsiz ifasıyla deyil, ailəyə, sənət dostlarına olan sədaqəti ilə də ad qazanmış Şəmsi İmanov uzun illər Hacıbaba Hüseynov, Əlibaba Məmmədov və digər sənətkarlarla yaradıcılıq əlaqələri saxlasa da, özünü təsdiq edən gündən daha çox Abbas Abbasov (qarmon), Mübariz Atayev (balaban) Məmməd və Hüseynağa Mirzəyev qardaşları (nağara) ilə sənət dostluğu saxlamış və ömrünün sonuna kimi bu dəstəyə rəhbərlik etmişdir. Az müddət - cəmi bir il sonra, 1957-ci ildə ikinci dəfə radioya dəvət olunan Şəmsi İmanov "Bayatı-Şiraz" muğamı və "Vağzalı" havasıyla hamını heyran edir. Bu gün radionun fondunda şöhrətli sənətkarın müxtəlif illərdə lentə alınmış "Tiflisi", "Bakı", "Qazağı", "Tərəkəmə", "Dostluq", "Sülh" rəqsləri və digər oyun havalarıyla yanaşı özünün bəstələdiyi "Bəxtiyarı", "Şəbnəmi", "Mərdəkam", "Sabirabadı", eləcə də əziz qardaşı Arifin xatirəsinə həsr etdiyi "Arifi" kimi rəqslərilə bərabər çoxsaylı bəstəkar və xalq mahnıları, ulu muğam sənətinin nümunələri - "Cahargah", "Segah", "Bayatı- Şiraz" hörmətlə qorunub saxlanılır. Şəmsi sənətinin fanatları tərəfindən radionun fonduna 220 dəqiqəlik toy ifaları da təqdim edilmişdir. Şəmsi İmanovun yaradıcılığında önəmli yer tutan illərdən biri də 1960-cı il olur. Həmin ildə ailə qurur, elə həmin ildə Bakıya köçür, Müslüm Maqomayev adına Dövlət Filarmoniyası nəzdində Ağası Məşədibəyovun rəhbərlik etdiyi "Azərbaycan təranələri" ansamblına solist-ifaçı kimi işə qəbul edilir. Dövrün ən ustad ifaçıları Xan Şuşinski, Zülfü Adıgözəlov, Seyid Şuşinski, Şövkət Ələkbərova, Rübabə Muradova, Aşıq Pənah, Aşıq Şakir, İldırım Həsənov, Əlibaba Məmmədov, Canəli Əkbərov, Tələt Qasımov və digər xanəndələrin tərəf-müqabili olaraq konsert və qastrol səfərlərində onları müşayət edir. 60-cı illərin sonunda ustad sənətkar radioda olan lent yazılarını bir daha yeni nəfəs və üslub çalğısıyla daha da təkmilləşdirərək tam yeni ifa tərzində lentə aldırır. 1965-ci il xüsusilə yadda qalır. Radio komitənin sədri İsrafil Nəzərov görkəmli xanəndə pedaqoq Seyid Şuşinskini son mənzilə yola salarkən ondan bir muğam parçası çalmağı xahiş edir. Sədrin 131 sözündən çıxa bilməyən Şəmsinin göz yaşlarıyla ifa etdiyi yanıqlı "Segah"m o günün iştirakçısı olmuş sənət dostları indi də xatırlayırlar. Daim tar-kamanla oxuyan Xan Şuşinski o gün bu ifaya dözə bilməyib yanıqlı bir "Qarabağ şikəstəsi" oxuyur. 1973-cü ildə Ümumittifaq "Melodiya" səsyazma studiyası Şəmsi İmanovun ifasında on iki musiqi nömrəsini vala köçürərək böyük tirajla SSRİ məkanında satışa çıxarır. Əl-əl gəzən bu valları çox qısa zamanda yayılaraq sağlığında özü gəzə bilmədiyi ölkələri dolaşır, İttifaq sərhədlərini aşır. Şəmsi İmanov sənətinə çox böyük dəyər verən Ərəbistan mətbuatı onun sənətini ölkənin ən hündür Şəmistan dağma bənzədir. O, öz bənzərsiz ifasıyla milli musiqimizin və ölkəmizin adım elə dağlar qədər də ucaldır. Barmaqların yaratdığı möcüzələr, şirin çalğısı qəlblərə hakim kəsilir. Ustad sənətkarın ecazkar musiqisi təkcə toy və konsert salonlarında deyil, şəhərin park və xiyabanlarında da tez-tez səslənir. 1978-ci ildə Azərbaycan Konsert Birliyi yaradılarkən Filarmoniyanın əksər musiqi kollektivləri kimi Şəmsi İmanovun çalışdığı "Azərbaycan təranələri" ansamblı da birliyin tabeçiliyinə verildi, - deyə o günləri yada salan uzun illər "Azkonsert" Birliyinə rəhbərlik etmiş İldırım Qasımov Şəmsinin bütün konsertlərininin daim anşlaqla keçdiyini dedi. Adı ansambl tərkibində olsa da, konsertlərdə o daim solist kimi çıxış edərdi - deyə sözünə davam etdi. Təbiəti kimi musiqisi də çevik və oynaq idi. Belə adamlar daha çox sərbəstliyə meyl edirlər. Ansambl isə, özü demiş, onun üçün bir qəlib idi. O isə heç bir qəlibə sığan sənətkar deyildi. Bu gün ustad xanəndələrin çoxu gənclik illərində Şəmsi İmanovla birgə konsertlərdə çıxış etmələrini özlərinə şərəf bilirdilər. 1987-ci ildən başlayaraq, Şəmsi İmanovun səhhətində müəyyən fəsadlar müşahidə olunur. Barmaqları fəaliyyətindən qalmağa başlayır. Ölkənin ən tanınmış təbibləri müalicə üçün Almaniyaya getməyi məsləhət görsələr də, çox təəssüf ki, irəli düşüb bu işi öhdəsinə götürən nə imkanlı şəxslər, nə də aidiyyatı olan qurumular tapılır. Daim sənət meydanında üzdə olan sənətkara daxilində çağlayan melodiyaları ifa edə bilməməsi çox əzab verir. 132 Lakin o, nə zəmanəni, nə də həkimləri qınayır. - "Bu mənim alın yazımdır, bunu belə yaşamalıyam" - deyə taleyi ilə barışır. Onun daxilində qəmli bir ney çalınırdı. Barmaqlarının hərəkətsiz qalması onu həm fiziki, həm də ruhən sarsıdırdı. Tanınmış alim Rəfael Hüseynovun müsahibəsinin sonunda: - Əgər bir daha imkan olsaydı, son dəfə hansı havanı ifa edərdiniz? - sualına Şəmsi bir an fikirləşmədən - "Sabah gəlin köçəcək qız-gəlinlərimizə - "Vağzalı çalardım" - demişdi. Nə yazıq ki, sənətkann bu arzusunun reallaşması üçün Tanrı ona həyat sevgisi ilə dolu ürək versə də, onu ifa edə biləcək barmaqları vermədi. 1995-ci ildə sentyabarm 29-da, yaxın qohum-əqrəbası və sənət dostlarının iştirakı ilə sevimli sənətkarın anadan olmasının 65 illik yubiley tədbiri keçirirlər. Yubiley tədbirində respublikanın tanınmış elm, sənət adamları iştirak edir. Tədbir həvəskarlar tərəfindən lentə alınsa da, təəssüf ki, bu gönümüzə gəlib çatmayıb. İki dəfə infarkt keçirən sənətkar möhtəşəm yubiley tədbirindən iki il sonra elə özünün növbəti ad gününün səhəri 1997-ci il iyul ayının 3-də dünyasını dəyişir. Əslində bizdən ayrılan onun yalnız cismi oldu. Özü isə əfsanəyə dönüb qəlblərdə əbədi məskən saldı. Əsədin altıncı oğlu Qardaş Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Qardaşın Rafiq adlı oğlu var. İmanov Rafiq Qardaş oğlu (1939, Bakı) - idmançı, boks üzrə Beynəlxalq dərəcəli hakim, «SSRİ-nin fəxri idman ustası», milis polkovniki. S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi İnstitutunu (1961) və S.M.Kirov adma Azərbaycan Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsini (1968) bitirmişdir. İdmanla orta məktəbdə oxuyarkən «Dinamo» Könüllü İdman Cəmiyyətində məşğul olmağa başlamış, yeniyetmələr və gənclər arasında öz çəki dərəcəsində respublikanın ən güclü boksçuları sırasında olmuşdur. İnstitutda oxuduğu illərdə də bir çox mö’təbər yarışlarda çıxış etmiş, dəfələrlə Azərbaycan çempionu adına layiq görülmüş, Orta Asiya, Qazaxıstan və Azərbaycan respublikaları turnirinin (1959), Ümumittifaq tələbə oyunlarının (1961) və bir çox beynəlxalq turnirlərin qalibi olmuşdur. İnstitutu bitirəndən sonra o, 133 «Burevestnik» Könüllü İdman Cəmiyyətinə məşqçi-müəllim vəzifəsinə tə’yin edilmiş, az müddətdə bir çox idman ustaları yetişdirmişdir. 1969-cu ildə Azərbaycan SSR Daxili İşlər Nazirliyi orqanlarına işə keçən Rafiq İmanov Bakının Suraxanı (1982-1986) və Səbayel (1986-1988; 1992) rayonları milis idarəsinin rəisi vəzifələrində çalışmışdır. Rafiq İmanov uzun illər Azərbaycan Boks Federasiya sının vitse-prezidenti və icra komitəsinin üzvü olmuşdur. «Qırmızı Ulduz» ordeni (1977), «Milis ə ’laçısı» döş nişanı və müxtəlif Fəxri fərmanlarla təltif edilmişdir. Hazırda Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyasında baş hüquq şünas vəzifəsində işləyir. 134 Hacı Hüseynəli uşağı (Şəfiyevlər) XVIII yüzildə Təbrizli məhəlləsində Hüseynəli adlı ünlü bir kişi dövran sürürdü. Söz içində savı, söhbət əsnasında savadı ilə seçilirdi. Saraya yaxın, İbrahimxəlil xan Sarıcalı-Cavanşirə mehriban idi. Nəvələrinin söyləmələrinə görə, İbrahimxəlil xan ona iki kənd bağışlamışdı. Bu iki kənd sayəsində xeyli varlanmışdı. Müqəddəs Məkkəyi-müəzzəmi ziyarət etmişdi. Hacı Hüseynəlinin Şəfi adlı oğlu vardı. Şəfi 1792-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Mədrəsə təhsili almışdı. Ticarətlə məşğul olurdu. Müqəddəs Xorasan torpağını ziyarət etmişdi. Məşədi Şəfi bir müddət Təbrizli məhəlləsinin deputatı olmuşdu. Məşədi Şəfinin törəmələri Şəfiyev soyadını daşıyırlar. Məşədi Şəfi Həlimə ilə ailə qurmuşdu. Mirzə, Hacı, Kazım, Fərəc, Şükür adlı oğlanları, Mələk və Zəri adlı qızları vardı. Mirzə 1825-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Mirzə 1853-cü ildə vəfat etdi. Mirzənin Tağı adlı oğlu, Əzizə adlı qızı vardı. Tağı 1852-ci ildə Şuşa şəhərində dünyaya gəlmişdi. Bir yaşında atasını itirmiş, əmisi Məşədi Hacının himayəsində böyümüşdü. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Xorasan torpağını ziyarət etmişdi. Məşədi Tağı Məşədi Fatma Məşədi Həzi qızı ilə yaşam qurmuşdu. Rza, Zülfüqar, Musa, Əmir, Teymur, Fərhad adlı oğlanları, Püstə, Sayad, Ziba və Səltənət adlı qızları vardı. Rza 1882-ci mayın 25-də Şuşa şəhərində dünyaya göz açmışdı. Qaryagin (indiki Füzuli) şəhərində yaşayırdı. Rzanın Böyükkişi, Əbülfət adlı oğlanları var. Məşədi Tağının ikinci oğlu Zülfüqar Şuşa şəhərində dünyaya pənah gətirmişdi. 135 Məşədi Tağının üçüncü oğlu Musa Şuşa şəhərində dünyanı tanımışdı. Musanın Əhəd adlı oğlu var. Məşədi Tağının dördüncü oğlu Əmir Şuşa şəhərində dünyaya təşrif gətirmişdi. Məşədi Tağının beşinci oğlu Teymur Şuşa şəhərində dünyaya təşrif buyurmuşdu. Məşədi Tağının altıncı oğlu Fərhad Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. *** Məşədi Şəfinin ikinci oğlu Hacı 1832-ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Atası ona babasının, Hacı Hüseynəlinin adını qoymuşdu. Sonradan «Hacı» kimi tanınırdı. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Xorasan torpağını ziyarət etmişdi. Məşədi Hacı Seyid Nisə Seyid Həsən qızı ilə həyat qurmuşdu. Qara, Süleyman, Dadaş, Novruz, Adışirin adlı oğlanları, Fatma adlı qızı vardı. Qara Şuşa şəhərində dünyaya gəlmişdi. Ticarətlə məşğul olurdu. Müqəddəs Xorasan torpağını ziyarət etmişdi. Məşədi Qara sonsuz vəfat edib. Məşədi Hacının ikinci oğlu Süleyman Şuşa şəhərində dünyaya göz açmışdı. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Xorasan torpağını ziyarət etmişdi. Məşədi Süleyman Humay xanım Qaryağdı ilə ailə qurmuşdu. Bəylər adlı oğlu, Ayna və Nüşabə adlı qızları vardı. Bəylər 1910-cu ildə Şuşa şəhərində dünyaya pənah gətirmişdi. Orta məktəbi bitirdikdən sonra, Azərbaycan Sənaye İnstitutuna qəbul olunmuşdu. Oranı bitirdikdən sonra mühəndis- memar vəzifəsində çalışmışdı. Bəylər Nina Aleksandrovna ilə həyat qurub. Albert adlı oğlu var. Albert hazırda Sankt-Peterburqda yaşayır. Atom fizikası üzrə görkəmli mütəxəssis olub. Təqaüddədir. 136 Albertin Aleksandr adlı oğlu var. Məşədi Hacının üçüncü oğlu Dadaş Şuşa şəhərində dünyanı tanımışdı. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Xorasan torpağını ziyarət etmişdi. Məşədi Dadaş Kərbəlayı Fərəc qızı Bilqeyslə həyat qurmuşdu. Bəşir, Kərim adlı oğlanları, Şəndə, Kübra, Sara və Suqra adlı qızları vardı. Məşədi Hacının dördüncü oğlu Novruz Şuşa şəhərində dünyaya pənah gətirmişdi. Ticarətlə məşğul idi. Pak Xorasan torpağını, Məşhədi-müqəddəsi ziyarət etmişdi. Məşədi Novruz Müsavat partiyasının fəal üzvlərindən idi. Məşədi Novruz Şəfiyev repressiya olunub. Məşədi Novruz Hacı Bağır qızı Sürəyya ilə evlənmişdi. Talib, Şəmil, Bəbir, Cəlil adlı oğlanları, Yaqut, Südabə və Mahirə adlı qızları vardı. Talib 1902-ci ildə Şuşa şəhərində dünyanı tanımışdı. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Bakı Tibb Texnikumuna daxil olmuşdu. Uzun illər stomatoloq işləmişdi. Talib 1972-ci ildə vəfat edib. Talib Süleyman qızı Ayna ilə həyat qurub. Sevda adlı qızı var. Sevda Bakı şəhərində doğulub. Orta məktəbi bitirdikdən sonra ATİ-yə qəbul olunub. İnstitutu tamamladıqdan sonra fizioterepevt işləyib. Hazırda təqaüddədir. Məşədi Novruzun ikinci oğlu Şəmil 1904-cü ildə Şuşa şəhərində dünyaya gəlmişdi. İlk təhsilini başa vurandan sonra Bakıya köçmüşdülər. Azərbaycan Sənaye İnstitutuna qəbul olunmuşdu. İnstitutu tamamlayandan sonra mühəndis-memar işləmişdi. Şəmil Aslan qızı Şükufə ilə yaşam qurub. Zakir, Aydın adlı oğlanları, Leyla və Zöhrə adlı qızları var. Zakir 1941-ci ildə Bakı şəhərində dünyaya göz açmışdı. 150 nömrəli məktəbi bitirdikdən sonra APİ-yə daxil olmuşdu. İnstitutun fizika-riyaziyyat fakültəsini tamamladıqdan sonra BXMŞ-nin rəisi, 137 Kirov (Binəqədi) rayon Xalq Maarif şöbəsinin m üdiri vəzifələrində işləmişdi. Zakir 1993-cü ildə vəfat edib. Şəmilin ikinci oğlu Aydın 1952-ci ildə dünyam tanıyıb. 150 nömrəli məktəbi bitirdikdən sonra ATİ-yə girib. İnstitutun stomatologiya fakültəsini tamamladıqdan sonra 3 nöm rəli poliklinikada həkim-stomatoloq işləyir. Məşədi Novruzun üçüncü oğlu Bəbir 1910-cu ildə Ş u şa şəhərində dünyaya pənah gətirmişdi. İlk təhsilini orda alandan sonra ailəsi ilə birgə Bakıya köçmüşdü. Orta məktəbi bitirəndan sonra Azərbaycan Sənaye İnstitutuna daxil olmuşdu. İnstitutu tamamlayandan sonra neft mühəndisi işləmişdi. Sonra təşkilatçı- müdir vəzifəsində çalışmışdı. Ömrünün sonlarına yaxın “Buzovnaneft”in əsaslı təmir idarəsinin baş rəisi vəzifəsində işləmişdi. Bəbir respublikanın əməkdar neftçi-mühəndisi fəxri adına layiq görülmüşdür. Bəbir Tamara Məşədi Paşa qızı Əliyeva ilə həyat qurmuşdu. Rauf adlı oğlu, Sənubər adlı qızı var. Rauf Bəbir oğlu Şəfiyev (02.08.1937-30.07.1999) mühəndis, görkəmli idman xadimi, Azərbaycanda sambo və cudonun banilərindən biri. Rauf Şəfiyev 1937-ci ildə Bakıda anadan olmuşdur. 1955-1960-cı illərdə Azərbaycan Neft və Kimya İnstitunda təhsil almış və ömrü boyu mühəndis kimi müxtəlif idarə, təşkilat, istehsalat və elmi- tədris mərkəzlərində işləmişdir. Mühən dislikdən başqa R.Şəfiyev bir sıra ins titutlarda dərs demiş və mühazirələr oxumuşdur. Bir sıra elmi məqalələrin müəllifidir. Azərbaycanın "Bilik" cəmiy yətinin fəal üzvü olmuşdur. 1997-ci ildə "Əmək veteranı" medalı ilə təltif olunmuşdur. 138 Əsas peşəsi ilə yanaşı, idmanla da məşqul olmuş, öz səylərini sambo və cudo kimi güləşmə növlərinin Azərbaycanda yaradılması və inkişafına yönəltmişdi. 50-60-cı illərdə sambo üzrə keçirilən müxtəlif turnirlərdə, Ümumittifaq və respublika birinciliklərində daim fəxri kürsünün yüksək pilləsinə qalxmış, medal və diplomlara layiq görülmüşdür. Onun idmanda əldə etdiyi ən böyük uğurlar isə məşqçilik və hakimlik fəaliyyəti ilə bağlı olmuşdur. Məşqçilik fəaliyyətini 1959-cu ildə Bakı Dənizçilik Məktəbində başlayan R.Şəfıyev sonralar "Vodnik", “Məhsul" və "Dinamo" idman cəmiyyətlərində fəaliyyət göstərmişdi. Azərbaycanda cudo üzrə ilk idman ustası Sahib İsmayılov və Ümumittifaq turnirin ilk azərbaycanlı qalibi Ələkbər İsmayılov məhz R.Şəfiyevin yetirmələridir. Sambo üzrə respublikanın tanınmış idman xadimi Firdovsi Tağıyev R.Şəfıyevin yetişdirdiyi ilk idman ustası olmuşdur. Bundan başqa, digər tanınmış sambo və cudo ustaları və məşqçiləri - Əli Davrişev, Zaur Məmmədov, Sergey Seleznyov, Maarif Həsənov və digərləri R.Şəfıyevin şakirdləri olmuşlar. R.Şəfıyev 1965-1973-cü illərdə sambo üzrə Azərbaycan yığma komandasının məşqçisi olmuşdur. Məşqçilik fəaliyyəti ilə yanaşı, respublika Ümumittifaq turnirlərində, çempionatlarında hakimlik etmişdir. Respublika və Beynəlxalq dərəcəli hakim olan Rauf Şəfiyev 1991-ci ildə Azərbaycanın əməkdar məşqçisi, 1992-ci ildə Rusiya Federasiyasının əməkdar məşqçisi fəxri adlarına layiq görülmüş, 1993-cu ilin may ayında Beynəlxalq Sambo Məşqçiləri İttifaqına üzv qəbul olunmuşdur. 2000-ci ildən etibarən Azərbaycanın "Dinamo" idman cəmiyyəti nəzdində yeniyetmələr arasında R.Şəfıyevin xatirəsinə həsr olunmuş cudo turniri keçirilir. Rauf Kübra Mehdi qızı Hüseynova ilə yaşam qurub. İki oğlu var. Məşədi Novruzun dördüncü oğlu Cəlil 1920-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Bakı şəhərində orta məktəbi bitirəndən sonra rəssamlıq məktəbinə daxil olmuşdu. Məktəbi tamamladıqdan sonra rəssamlıqla və foto sənəti ilə məşğul olmuşdu. 139 Cəlil 1980-ci ildə vəfat edib. Cəlil Heydər qızı Rəisə ilə ailə qurmuşdu. Fikrət adlı oğlu, Fəridə adlı qızı var. Məşədi Hacının beşinci oğlu Adışirin Şuşa şəhərində dünyaya təşrif gətirmişdi. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Xorasan torpağını ziyarət etmişdi. Məşədi Adışirinin İmran, Hilal, Asif, İslam adlı oğlanları, Məryəm, Nisə və Soltanə adlı qızları vardı. Məşədi Adışirinin ikinci qızı şəhərində anadan olmuşdu. Azərbay can SSR-nin əməkdar müəllimi (1966). 1941-ci ildə Şuşa şəhər l№li orta məktəbini və Şuşa İkiillik Müəl limlər İnstitutunun fizika-riyaziyyat fakültəsini (1943) bitirmişdir. Əmək fəaliyətinə Şuşa uşaq evində başlamış, sonra yeddiillik şəhər məktəbində və 4№lı orta məktəbdə (1955-1980) işləmişdir. Qəhrəman ana, əmək vete ranıdır. “Qələbənin 40 illiyi” medalı ilə təltif edilmişdir. Məşədi Şəfinin üçüncü oğlu Kazım 1833-cü ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Kərbəla torpağını ziyarət etmişdi. Kərbəlayı Kazımın Hüseyn, Ağca adlı oğlanlan, Aftab adlı qızı vardı. Hüseyn 1869-cu ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Molla yanında oxumuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Kərbəla torpağını ziyarət etmişdi. Kərbəlayı Kazımın ikinci oğlu Ağca 1874-cü ildə Şuşa şəhərində dünyaya gəlmişdi. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Xorasan torpağını ziyarət etmişdi. * * * Nisə 1924-cü ildə Şuşa 140 Məşədi Şəfinin dördüncü oğlu Fərəc 1840-cı ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Molla yanında ibtidai təhsil almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Kərbəla torpağını ziyarət etmişdi. Kərbəlayı Fərəcin Salman, Məhəmməd adlı oğlanları, Bilqeyis və Gülsabah adlı qızları vardı. Salman Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Xorasan torpağını ziyarət etmişdi. Məşədi Salmanın Ramazan adlı oğlu, Gülsüm və Ağca adlı qızları vardı. *** Məşədi Şəfinin beşinci oğlu Şükür 1841-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Mədrəsə təhsili almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Məkkəyi-müşərrəfi ziyarət etmişdi. Hacı Şükür Ayba xanımla ailə qurmuşdu. Əli, Aslan adlı oğlanları, Zəhra, Xanım adlı qızları vardı. Əli 1865-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. İbtidai təhsilini molla yanında almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Kərbəla torpağını ziyarət etmişdi. Kərbəlayı Əli Məşədi Tağının qızı Püstə və Zəri ilə dünya evinə girmişdi. Məhəmməd, Hacı, Şirin, Səməd, Əbülfət, Tələt, Sabir adlı oğlanları, Afərim, Rübabə, Teyrubə və Məhbubə adlı qızları var. Məhəmməd Şuşa şəhərində dünyaya gəlmişdi. Kərbəlayı Əlinin ikinci oğlu Hacı Şuşa şəhərində dünyaya gü/ açmışdı. Kərbəlayı Əlinin üçüncü oğlu Şirin Şuşa şəhərində dünyanı tanımışdı. Kərbəlayı Əlinin dördüncü oğlu Səməd 1914-cü ildə Şuşa şəhərində dünyaya pənah gətirmişdi. İbtidai təhsilini alandan sonra, 1932-ci ildə Bakı şəhərinə köçmüşdü. Orta məktəbi bitirib, APİ-nin tarix fakültəsinə daxil olub. İnstitutu tamamladıqdan sonra Azərbaycanın bir sıra rayonlarında müəllim və direktor vəzifəsində işləyib. 1962-ci ildə respublikanın əməkdar müəllimi adına layiq 141 görülür. Sumqayıt şəhər PK-nin II katibi vəzifəsində fəaliyyət göstərmişdir. Səmədin Arif adlı oğlu, Zemfira, Elmira adlı qızı var. Arif Bakı şəhərində anadan olub. Orta təhsilini bitirdikdən sonra ali məktəbə daxil olmuşdur. Hazırda Sumqayıt Mədəniyyət Sarayının direktoru vəzifəsində işləyir. Ondan əvvəl şəhər PK-nin şöbə müdirinin müavini vəzifəsində çalışmışdı. Kərbəlayı Əlinin beşinci oğlu Əbülfət 1916-cı ildə Şuşa şəhərində dünyaya təşrif gətirmişdi. İbtidai təhsilini orda almış, Bakı ikiillik müəllimlər kursunu bitirmiş və müəllimlik fəaliyyəti ilə məşğul olmuşdur. Son illərdə Ceyranbatan qəsəbəsində məktəb direktoru vəzifəsində işləmişdi. Əbülfətin Şamil, Adil adlı oğlanları var. Kərbəlayı Əlinin yeddinci oğlu Sabir 1930-cu ildə Şuşa şəhərində anadan olub. Bakı şəhərinə köçəndən sonra 1 nömrəli məktəbi bitirib, APİ-yə girib. İnstitutun tarix fakültəsini tamamladıqdan sonra Naxçıvan vilayət Komsomol Komitəsinin birinci katibi, sonralar Bakı şəhər Komsomol Komitəsinin elm və məktəb şöbəsinin təlimatçısı olmuş, 1960-65 illərdə Ağsu rayon PK-nın və Şamaxı rayon PK-nın birinci katibi vəzifələrində işləyib. 1970-ci ildə APİ-nin pedaqoji kafedrasının dosenti, 1979-ci ildən bu günə qədər Azərbaycan Rus dili və Ədəbiyyatı İnstitutunun (Bakı Slavyan İnstitutunun) pedaqogika kafedrasının müdiri vəzifəsində çalışır. Sabir müəllim Ali Sovetin iki çağırışının deputatı olub. Sabir müəllimin Əli adlı oğlu, Gülnarə adlı qızı var. Əli Bakı şəhərində doğulub. Orta məktəbi bitirəndən sonra ali məktəbdə oxuyub. DİN orqanlarında çalışmış və hazırda MTN- də nazir müavinidir. General-mayordur. Hacı Şükürün ikinci oğlu Aslan 1869-cu ildə anadan olmuşdu. Mədrəsə təhsili almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Məkkəyi-müəzzəmi ziyarət etmişdi. Hacı Aslan Dürsədəflə ailə qurmuşdu. Mahmud, Behbud, Əhməd, Əyyub, Yaqub adlı oğlanları, Qumru, Həcər və Şükufə adlı qızları vardı. 142 Mahmud 1905-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Realm mək təbdə təhsil almış, 1920-ci ildən 1925-ci ilədək Şuşa («Nəşri-ma arif») və Bakı mətbəələrində 8-ci dərəcəli mürəttib vəzifəsində çalış mışdı. 1925-1927-ci illərdə texnika- mexanika istiqaməti ilə işçi fakültə sində təhsilini davam etdirmişdi. 1927-1931-ci illər ərzində Moskva Timiryazev adma Kənd Təsərrüfatı Akademiyasında təhsil almış və oranı bitirdikdən sonra Bakıya qayıdaraq Aqrokimya və Torpaqşünaslıq stansiyasının laboratoriyasında (Azərbaycan Elmlər Akademiyasının nəzdində) elmi fəaliyyətə başlamışdı. Bakı və Gəncənin təhsil ocaqlannda ixtisasartırma kurslannda mühazirələr oxuyurdu. Mahmud Şəfiyev II Cahan savaşma yollanmış, 1943-cü ildə qara xəbəri gəlmişdi. Mahmud Əhəd qızı Teyyubə ilə yaşam qurmuşdu. Nərgiz xanım adlı qızı var. Nərgiz xanım 1940-cı ildə Bakı şəhərində dünyaya gəlib. Ü.Hacıbəyov adma ADK-nın nəzdində onillik musiqi məktəbini bitirəndən sonra konservatoriyanın bəstəkarlıq və bir müddətdən sonra Azərbaycan musiqisinin tarixi və nəzəriyyəsi fakültələrini tamamla yıb. 40 ildən artıq pedaqoji, musiqi- elmi və bəstəkarlıq sahələrində fəaliyyət göstərir. 143 Hazırda Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbində müəllim işləyir. Nərgiz xanım Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının üzvüdür. Hacı Aslanın ikinci oğlu Behbud 13 mart 1905-ci ildə Füzuli rayonunda anadan olmuşdu. O, ilk təhsilini Şuşa şəhərindəki «Nərimaniyyə» ibtidai məktəbində aldıqdan sonra Şuşa darülfünuna daxil olmuşdu. 1926-cı ildə Şuşa darülfununu bitirdikdən sonra Füzuli rayonuna müəllim göndərilmişdi. Qoçəhmədli və Qaraməmmədli kəndlərində bir müddət müəllimlik etdikdən sonra ailə vəziyyətinə görə 1931-ci ildə Bakıya köçür. 1934-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin fızika-riayaziyyat fakültəsinə daxil olur 1939-cu ildə fizika fakültəsini müvəffəqiyyətlə bitirdikdən sonra maarif nazirliyinin sərəncamı ilə M.F. Axundov adına ikiillik müəllimlər institutuna fizika müəllimi təyin edilir. İnstitutda müəllimlik fəaliyyətilə yanaşı, Bakı şəhərinin 3, 13, 18, 25 və 150 №-li məktəblərdə fizika müəllimi işləyir. 1941-ci il iyun ayının 22-də hərbi komissarlığın əmri ilə Bakı hava müdafiəsi hissəsinə («Aerostat») hərbi xidmətə göndərilir. Hərbi hissənin polk məktəbini əla qiymətlərlə bitirdiyinə görə ona 144 serjant rütbəsi verilir. 1942-ci ildə Gürcüstanda yerləşən ehtiyat polkuna xidmət etməyə göndərilir. Əvvəlcə bölmənin partiya təşkilatının katibi, sonra həmin bölmənin komandiri olmuşdur. Böyük Vətən müharibəsi illərində Behbud müəllimin xidmətləri yüksək qiymətləndirilmişdir. O, «Qafqazın müdafiəsinə görə», «1941-1945-ci illərdə fədakar əməyə görə» və «Qələbə» medalları, «Qırmızı bayraq» ordeni ilə təltif edilmişdir. 1945-ci ildə ordu sıralarından qayıdandan sonra maarif nazirinin sərəncamı ilə V.İ. Lenin adına APİ-nin fizika kafedrasına baş müəllim təyin olunur. 1946-cı ildə «Fizikanın tədrisi metodikası» ixtisası üzrə aspiranturaya daxil olur. 1950-ci ildə RSFSR AEP-nın müxbir üzvü, professor A.A.Abaszadənin rəhbərliyi altında «Orta mək təbdə atom fizikası elementlərinin tədrisi metodikası» mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müvəffəqiyyətlə müdafiə edir. 1950-cı ildə İ.İ. Sokolovun rus dilində yazılmış 38 çap vərəqi həcmində olan «Orta məktəbdə fizika tədrisinin metodikası» adlı dərs vəsaitini Azərbaycan dilinə tərcümə etmişdir. Qələminin məhsulu olan 32 sayda metodik məqalə fizika tədrisinin xüsusi metodikasına həsr olunmuşdur. Həmçinin «Orta məktəbdə atom fizikası elementlərinin tədrisi metodikası» və «Orta 145 məktəbdə fizika eksperimentinin metodikası və texnikası» adlı me todik vəsaitləri fizika müəllimlərinin stolüstü kitabına çevrilmişdir. «Orta məktəbdə fizika eksperimentinin metodikası və texnikası» adlı metodik vəsaitdə orta məktəbin fizika kursunun mexanika şöbəsini əhatə edən təcrübələrin nümayiş metodikası və texnikası şərh edilmişdir. Əsərdə standart cihazlarla yanaşı, sadə cihazların əldə hazırlanmasına və həmin cihazlarla aparılacaq təcrübələrin təsvirinə xüsusi fikir verilmişdir. 1957-ci ildə «Fizika və elementar riyaziyyatın tədrisi metodikası» kafedrasına müsabiqə yolu ilə dosent seçilmişdir. Elmi-pedaqoji fəaliyyəti ilə yanaşı, B.A.Şəfızadə V.İ.Lenin adma APİ-nin ictimai həyatında xüsusi fəallıqla çalışmışdır. 1948- 1954-cu illərdə fizika-riyaziyyat fakültəsinin dekan müavini, 1955- 1965-ci illərdə institut həmkarlar ittifaqının sədri vəzifələrində çalışmışdır. 1959-cu ildə «Fizikanın tədrisi metodikası» kafedrasına müdir seçilmişdir. 1970-ci ilə kimi fizikanın tədrisi metodikası kafedrasının müdiri vəzifəsində çalışmışdır. 1977-ci ildə təqaüdə çıxmışdır. Təqaüdə çıxandan sonra ömrünün sonuna kimi (1985-ci il) işlədiyi kollektivlə müntəzəm əlaqə saxlayırdı. B.A.Şəfızadənin rəhbərliyi altında «Fizikanın tədris metodikası» üzrə T.S.Vahidov və Ş.H.Əlizadə namizədlik dissertasiyalarım müvəffəqiyyətlə müdafiə etmişlər. B.A. Şəfızadənin təhsil sahəsində xidməti «Xalq maarif xadimi» nişanı ilə qeyd edilmişdir. Öz mənalı ömrünü xalqının maariflənməsinə sərf edən B.A.Şəfizadənin parlaq siması onu tanıyanların və tələbələrinin hafizəsində xoş xatirə kimi yaşayır. Behbud müəllimin Rafiq adlı oğlu var. Rafiq 1934-cü ildə Bakı şəhərində dünyaya göz açmışdı. 171 nömrəli şəhər məktəbini bitirdikdən sonra ADU-nun fizika- riyaziyyat fakültəsinə daxil olmuşdu. Universiteti tamamladıqdan sonra Azərbaycan EA Fizika İnstitunda elmi fəaliyyətə başlamışdı. Öncə elmlər namizədi, sonra doktorluq dissertasiyası müdafiə 146 etmişdi. Ölümünədək laboratoriya müdiri vəzifəsində çalışmışdı. Rafiq müəllim fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor idi. Hacı Aslanın üçüncü oğlu Əhməd 1909-cu ildə Şuşa şəhərində dünyaya pənah gətirmişdi. Məktəb təhsili aldıqdan sonra Bakı müəllimlər kursunu bitirmişdi. Bir çox rayonlarda müəllim kimi çalışmışdı. II Cahan savaşı dönəmində cəbhədə olmuşdu. Əhməd 1969-cu ildə vəfat edib. Əhmədin Vladimir adlı oğlu, Emilya adlı qızı var. Hacı Aslanın dördüncü oğlu Əyyub 1913-cü ildə Şuşa şəhərində dünyaya təşrif gətirmişdi. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun ədəbiyyat fakültəsində təhsilini davam etdirmişdi. 40 il ərzində Novxanı, Zuğulba və əsasən, Maştağa qəsəbələrində direktor vəzifəsində və müəllim kimi çalışmışdı. Əyyub müəllim 1972-ci ildə vəfat edib. Əyyub müəllim Xanım Əmiraslan qızı Quliyeva ilə evlənib. Aslan adlı oğlu, Rəna, Sənubər və Kamilə adlı qızları var. Aslan 1952-ci ildə Bakı şəhərində dünyanı tanıyıb. Orta məktəbi bitirəndən sonra APİ-nin tarix fakültəsinə qəbul olunub. İnstitutu tamamlayandan sonra müəllim işləyir. Hacı Aslanın beşinci oğlu Yaqub 1915-ci ildə Şuşa şəhərində dünyanı tanımışdı. Bakıda müəllim kurslarını bitirəndən sonra 1939-cu ildə Sovet Ordusu sıralarına çağırılaraq Sovet-fin mühari bəsində və 1941-1945-ci illər II Cahan savaşında iştirak etmişdi. Yaqub savaşdan sonra neft-qazçıxarma idarəsində operator vəzifəsində işləyirdi. Yaqub 1996-cı ildə vəfat edib. Yaqub Ələşrəf qızı Zəhra ilə həyat qurub. Əşrəf adlı oğlu, Dürrə adlı qızı var. Əşrəf 1956-ci ildə Bakıda şəhərində anadan olub. Binə qəsəbəsində 149 nömrəli məktəbi bitirəndən sonra Azərbaycan Pedaqoji İnstututunun ümumi texniki fənlər və fizika fakültəsinə qəbul olub. İnstitutu tamamlayandan sonra Binə qəsəbəsindəki 136 nömrəli məktəbdə müəllim işləyir. Əşrəf Əbdülsalam qızı Əsli ilə yaşam qurub. Oğlu və qızı var. 147 Hacısəfərlilər (Məşədi Molla Nurməhəmməd uşağı) Bu uruğun ulu babası Numıəhərnməddir. Nurməhəmməd XVIII yüzilin sonlannda yaşamışdı. Təbriz şəhərində mədrəsə təhsili almışdı. İbrahimxəlil xan Sarıcalı-Cavanşirə xidmət edirdi. Dini işlər ilə ilgilənirdi. Müqəddəs Xorasan torpağını ziyarət etmişdi. Məşədi Molla Nurməhəmmədin Səfər, Cəfər, Əkbər, Məmməd adlı oğlanları vardı. Səfər 1785-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. İbtidai təhsilini atasından almışdı. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Məkkəyi-müşərrəfı ziyarət etmişdi. Hacı Səfərin törəmələri Səfərov soyadını daşıyırlar. Hacı Səfər Qönçə ilə ailə qurmuşdu. Əsgər, Abbas, Zeynal, İsmayıl adlı oğlanları, Tükəzban, Balaxanım, Gilə, Bəyim və Qızxanım adlı qızları vardı. Əsgər 1818-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Mədrəsə təhsili almışdı. Ticarətlə məşğul olurdu. Əsgərin Əliqulu, İmamqulu, Murtuza, Dadaş adlı oğlanları, Zöhrə adlı qızı vardı. Əliqulu 1850-ci ildə dünyaya gəlmişdi. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Məkkəyi-müəzzəmi ziyarət etmişdi. Hacı Əliqulunun Rüstəm adlı oğlu vardı. Rüstəm Şuşa şəhərində dünyaya göz açmışdı. Atasını vaxtsız itirdiyindən əmisi Hacı İmamqulunun himayəsində böyümüşdü. Ticarətlə məşğul idi. 148 Rüstəm əmisi Hacı İmamqulunun qızı Sənəmlə yaşam qurmuşdu. Qumru adlı qızı vardı. Əsgərin ikinci oğlu İmamqulu 1855-ci ildə Şuşa şəhərində dünyanı tanımışdı. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Məkkəyi- münəwəri ziyarət etmişdi. Hacı İmamqulu Şirinbəyimlə həyat qurmuşdu. Qəhrəman, Rəşid, Fərhad adlı oğlanları, Şövkət, Sənəm və Sayalı adlı qızları vardı. Qəhrəman Şuşa şəhərində dünyaya pənah gətirmişdi. Sonra Ağcabədi qəsəbəsinə köçmüşdü. Ticarətlə məşğul idi. Qəhrəman Hacı Behbudalı qızı Pəri ilə evlənmişdi. Xanlar, Mehdi, Əbülfət adlı oğlanları, Qumru, Yaqut və Zümrüd adlı qızları var. Xanlar Ağcabədi şəhərində anadan olub. Xanlar Ələkbər qızı Qəmərlə ailə qurub. Cümşüd, Mürşüd, Orxan adlı oğlanları, Fiqən, Zərqələm, Lətifə, Nəcibə, Şərqiyə, Mərziyə və Bəyim adlı qızları var. Qəhrəmanın ikinci oğlu Mehdi Ağcabədi şəhərində doğulub. Mehdi Allahverdi qızı Şəfiqə ilə yaşam qurub. Tofiq, Rafiq, Qəhrəman, Rəfael adlı oğlanları, Tərlan, Tamaşa və Mənzər adlı qızları var. Qəhrəmanın üçüncü oğlu Əbülfət 1915-ci ildə dünyaya gəlmişdi. Orta məktəbi bitirəndən sonra ali məktəbə daxil olmuşdu. Hərbçi idi. Orta məktəbdə hərbi hazırlıqdan dərs deyirdi. Əbülfət 1975-ci ildə vəfat edib. 149 Əbülfət Nəzər bəy qızı Əzət xanımla həyat qurmuşdu. Əli, Rüstəm, Kamal, Behbudalı, Roman, Ayaz, Mehman adlı oğlanları, Solmaz, Sayalı, Züleyxa və Gülnaz adlı qızları var. Hacı İmamqulunun oğlu Rəşid Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Rəşid Tamaşa Xankişi qızı ilə ailə qurmuşdu. İmamqulu, Müseyib, İslam adlı oğlanları vardı. Hacı İmamqulunun oğlu Fərhad Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Əsgərin üçüncü oğlu Murtuza 1857-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Məkkəyi- mükərrəmi ziyarət etmişdi. Hacı Murtuza Telli Hacı Bağır qızı Həşimli ilə ailə qurmuşdu. Əhəd, Səməd, Mənaf, Mürsəl adlı oğlanları, Qəmər, Xavər, Ənbər adlı qızları vardı. Əhəd 1895-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Gimnaziyada oxumuşdu. Kiyev universitetinə qəbul olunmuşdu. İkinci nikahdan olan ailəsi ilə birlikdə İrana mühacirət etmiş, Tehran şəhərində məskunlaşmışdı. Əhməd şah Qovanlı-Qacar ona xan ünvanı vermişdi. Əhəd xan Səfəri 1968-ci ildə Tehranda vəfat edib. Əhəd xan öncə Kübra xanım Zülfüqar bəy qızı Tanverdiyeva ilə, sonra başqa bir xanımla ailə qurmuşdu. Çingiz xan, Teymur xan (hər ikisi ikinci nikahdan) adlı oğlanları, Teyyubə xanım (birinci nikahdan) adlı qızı vardı. Çingiz xan 1920-ci ildə Tehran şəhərində dünyaya gəlmişdi. Univeristet təhsili almışdı. Neft şirkətində çalışmışdı. Moskvada, Bakıda ezamiyyətdə olmuşdu. Çingiz xan Səfəri 1977-ci ildə vəfat edib. Əhəd xanın ikinci oğlu Teymur xan Tehran şəhərində anadan olub. Ali təhsil alıb. Kommersiya ilə məşğul idi. Hazırda Kanadada yaşayır. 150 Teymur xan Leyla xanımla ailə qurub. Əhəd xanın qızı Teyyubə xanım 1912-ci ildə Şuşa şəhərində dünyaya zinət vermişdi. Orta təhsildən sonra Lenin adına APİ-ni (hazırkı ADPU-nu) bitirmişdi. Pedaqoji fəaliyyət göstərmişdi. Teyyubə xanım Mahmud Aslan oğlu Şəfiyevlə ailə qurmuşdu. Nərgiz xanım adlı qızı var. Hacı Murtuzanın ikinci oğlu Səməd 1897-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Gimnaziyada oxumuşdu. Kiyev universitetinə qəbul olmuşdu. Manaf universiteti bitirmədən vəfat etmişdi. Hacı Murtuzanın üçüncü oğlu Manaf 1900-cü ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Gimnaziyada oxumuşdu. Kiyev universitetinə qəbul olmuşdu. Səməd universiteti bitirmədən vəfat etmişdi. Hacı Murtuzanın qızı Qəmər 1905-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Qəmər 1980-ci ildə vəfat edib. Qəmərin övladı olmayıb. Hacı Murtuzanın ikinci qızı Xavər 1908-ci ildə Şuşa şəhərin də doğulmuşdu. Ali tibb təhsili almışdı. Həkim-stomatoloq işlə mişdi. 151 Xavər 1982-ci ildə vəfat edib. Xavər Möhsün Seyidağa oğlu Rəştiyevlə ailə qurmuşdu. İki oğlu, üç qızı var. Hacı Murtuzanın üçüncü qızı Ənbər 1913-cü ildə Şuşa şəhərində dünyaya gəlmişdi. Ənbər öncə Bəhmən Məmmədzadə, sonra Məmmədhüseyn Kərimovla ailə qurmuşdu. Birinci nikahdan Elton adlı oğlu, Hümeyra adlı qızı, ikinci nikahdan İsmayıl adlı oğlu var. Əsgərin dördüncü oğlu Dadaş Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Müqəddəs Məkkəyi-mükərrəmi ziyarət etmişdi. O, çox varlı olmuş, Şuşada məclis evi tikdirmişdi. Hazırda onun haqqında «Filankəsin Hacı dadaşı var» deyimi işlənilir. Hacı Dadaşın Behbud adlı oğlu, Xavər adlı qızı vardı. Behbud Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Ticarətlə məşğul idi. Cavan yaşlarında İrana köçmüşdü. Hacı Dadaşın qızı Xavər Şuşa şəhərində dünyaya gəlmişdi. Ərindən ayrılmış, qardaşı ilə İrana köçmüşdü. Xavər Bahadur Vəlibəyovla ailə qurmuşdu. Sonra ayrılmışdı. Yüklə 10,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|