Ergashxodjaeva Sh. Dj., Yusupov M. A., G’oyipnazarov S. B., Sharipov I. B. Marketing asoslari


-rasm. Marketingning asosiy kategoriyalari



Yüklə 1,57 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/146
tarix15.06.2023
ölçüsü1,57 Mb.
#130547
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   146
0cadf6fa48921eb6a5c5120acb7ef572 Marketing asoslari

 
1.1-rasm. Marketingning asosiy kategoriyalari 
«Marketing» tushunchasini murakkabligi uni falsafiy, iqtisodiy, boshqaruv va 
yuridik jihatlarini ko‘rish zarurligiga olib keldi.
Marketingni 
asosiy 
kategoriyalari
Bozor
Ehtiyoj
Tovar yoki 
xizmat
Ayirboshlash
Qondirilganlik


20 
Marketing falsafiy ma’noda fikrlash tarzini mujassamlashtiradi. 
Umuman olganda marketingga quyidagicha ta’rif berishimiz mumkin: Marketing 
- ehtiyoj va muhtojlikni ayirboshlash orqali qondirishga qaratilgan inson faoliyatining 
turidir. Marketing vujudga kelishining asosiy sabablaridan biri bu ishlab chiqarish 
hajmining ortib borishi, yangi tarmoqlarning vujudga kelishi, tovar turlarining 
ko‘payishi va tadbirkorlar o‘rtasida mahsulotni sotish muammosining vujudga 
kelishidir. 
Hozirgi vaqtda firma, korxona kompaniyalar avvalgi davrlarda uchratilmagan 
juda qattiq raqobat kurashiga to‘qnashmoqdalar. Bu kurashda g‘olib chiqish uchun, 
ular iste’molchilarni egallashi va o‘zlarining raqobatchilaridan ustun kelishlari zarur. 
Buning uchun ular o‘z faoliyatida tovar va sotish falsafasini emas, balki marketing va 
iste’molchi falsafasini qo‘llashlari kerak. 
Bugungi kunning zamonaviy bozorlarida muvaffaqiyatlarga erishayotgan 
firmalar tovarlarni yaratuvchi emas, balki iste’molchilarni yaratuvchi strategiyasini 
ishlab chiquvchi va foydalanuvchi haqiqiy ustalardir. 
Demak, zamonaviy firmalar faoliyati bozorga yo‘naltirilgan bo‘lishi kerak, ya’ni 
ular bir vaqtning o‘zida diqqat bilan o‘zining iste’molchilarini va shuningdek, 
raqobatchilarini kuzatib borishlari kerak. Bu yangilikning asosiyda shunday g‘oya 
yotadi. Zamonaviy marketing – eng avvalo, iste’molchilarni qidiruvchi, yaratuvchi va 
ushlab qoluvchi fan hamda san’atdir. 
Zamonaviy marketing – bu bozor raqobati sharoitida bozorni kompleks tadqiq 
etish orqali, iste’molchilarni real talab, ehtiyojlarini maksimal qondirishga qaratilgan 
xo‘jalik faoliyatini boshqarishni tashkil etish tizimidir. 
Marketingni asosiy maqsadi – iste’molchini, ya’ni xaridorni vujudga keltirishdir. 
Marketing asosida bozorni har taraflama o‘rganish yo‘nalishlarining 
asosiylaridan quyidagilarni ko‘rsatib o‘tish zarur: 
• talabni o‘rganish; 
• bozor tarkibini aniqlash; 
• tovarni o‘rganish; 
• raqobat sharoitlarini tadqiq qilish; 


21 
• sotish shakli va uslublarini tahlil etish. 
Marketing quyidagilarni o‘rgatadi: 
• bozorni o‘rganishni; 
• uni taqsimlashni; 
• tovarlarni joylashtirishni; 
• marketing siyosatini olib borishni; 
• tovar siyosatini; 
• narx siyosatini; 
• taqsimot siyosatini; 
• siljitish (yo‘naltirish) siyosatini; 
• yuksalish, qo‘shimcha xizmatlarni (Plus) - (bunga marka, sotishdan keyingi 
xizmat, kafolat va texnik yordam, etkazib berish, assortiment, shaxsiy iste’mol va 
boshqalarni kiritish mumkin). 
Marketing korxonalarning bozorda ishlash uslubi, bozor metodologiyasi bo‘lib, 
iste’molchilar va ularning talab istaklarini o‘rganish, ularga mos tovarlar yaratish, narx 
belgilash, tovarlarni etkazib berish, taqdim etish, sotish, xizmat ko‘rsatishni uyushtirish 
usullari, vositalari, tartib-qoidalari majmui hisoblanadi. Bularning hammasi birinchi 
asosiy maqsadga talab bilan taklifni o‘zaro muvofiqlashtirishga xizmat qiladi. 

Yüklə 1,57 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   146




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin