Ergashxodjaeva Sh. Dj., Yusupov M. A., G’oyipnazarov S. B., Sharipov I. B. Marketing asoslari
Yüklə 1,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Tabiiy muhit o’z ichiga sotuvchilar uchun homshyo bo’lgan yoki marketing faoliyati orqali ta’sir o’tkazadigan fizik muhit va tabiiy resurslarni o’z ichiga oladi. Eng bazik darajada fizik muhitdagi ob-xavo yoki tabiiy xalokatlar kompaniya va uning startegiyasiga ta’sir ko’rsatishi mumkin. Misol uchun, kutilmaganda qishning issiq kelishi oqibatida issiq kiyimlardan tortib yuz niqoblari va Kempbell sovunlarini xaridorlar sovuq kutib oldilar. Aksincha, xavoni issiq kelishi sayoxat va yugurish oyoq buyumlari, uy bo’yoqlari va bog’bonchilik jihozlariga bo’lgan talabni ortishiga olib keldi. Shunga o’xshash, Yaponiyadagi zilzila va tsunami keltirgan zarar oqibatida Soni va Toyota kabi yapon kompaniyalarini ular maxsulotiga bo’lgan jaxon miqiyosidagi talabni qondirilmasligiga olib keldi. Biroq kompaniyalar bu kabi tabiiy ofatlarni oldini ololmaydilar, ular bu kabi xodisalar uchun ko’zda tutilmagan xollar rejasini tuzib qo’yishlari kerak. Kengroq miqiyosda oxirgi 30 yilda atrof muhitga bog’liq bardoshlilik masalalari barqaror rivojlanib kelmoqda. Dunyoning ko’pgina shaharlarida havo va suvning ifloslanishi xavfli darajalariga etib kelgan. Dunyo hamjamiyati global isish va boshqa 57 xatarlar to’g’risida gapirmoqdalar va ko’p atrof muhitchilar o’z chiqindilarimizga ko’milish xavfi xaqida so’zlamoqdalar. Sotuvchilar (bozorshunoslar) tabiiy atrof muhit trendlaridan xabardor bo’lishlari kerak. Birinchisi xom ashyolar tanqisligi ortib borishini o’z ichiga oladi. Xavo va suv tuganmas resurs sifatida qaralsa ham ba’zilar banga uzoq kelajakdagi xatar deb qaramaoqdalar. Xavoning ifloslanishi ko’pgina shaharlarni bo’g’ilishiga olib kelmoqda, suv tanqisligi AQShning va dunyoning bir qancha joylarida yirik muammoga aylanib bo’ldi. 2030 yilga borib xar 3 odamdan biridan ko’pining ichish uchun suvi etarli bo’lmaydi. O’rmon va oziq-ovqat kabi qayta tiklanuvchi resurslardan ham oqilona foydalanish kerak. Neft, ko’mir va turli minerallar kabi qayta tiklanmayligan resurslar katta muammolarni o’zida aks etmoqda. Shu kabi tansiq xom- ashyolardan maxsulot chiqaruvchilar narxlar oshishiga duch keladilar, agarda ular qolsa albatta. Ikkinchi atrof muhitga oid trend bu oshgan ifloslanish. Sanoat doim tabiiy muhitga zarar etkazadi. Kimyoviy va yadroviy chiqindilar chiqishini, okeanlardagi xavfli simob darajasi, tuproqdagi va oziq-ovqat yetkazib berishdagi kimyoviy ifloslartiruvchilarni, tabiatga tashlanayotgan chirimaydigan shishalar, plastmassa, va boshqa o’ramlarni ko’z oldingizga keltiring. Uchinchi trend bu tabiiy resurslarni boshqarishdagi xukumatning aralashuvidir. Turli davlatlar xukumatining tabiatni asrashga turlicha yondashadilar. Misol uchun Germaniya xukumati atrof muhit sifatini qattiq nazorat qiladi. Boshqalar, ayniqsa kashshoqroq millatlar, kerakli jamg’armalar yoki siysiy xoxish yo’qligi sababli ifloslanishga kam ahamiyat beradilar. Xatto boy mamlakatlarda ham butun dunyo tabiatini asrash uchun yirik jamg’arma va siyosiy kelishuvlarga ega emas. Endi barcha umid dunyo kompaniyalarining ijtimoiy javobgarlikka rioya qilishlarida va kamroq xarajat talab qiladigan ifloslanishni nazorat qiladigan va kamaytiradigan vositalarni topishdadir. AQShda Atrof muhitni Ko’riklash Agentligi ifloslanish standartlarini yaratish va tadbiq qilish hamda ifloslanishga oid izlanishlarni olib borish uchun 1970 yilda tashkil qilingan. Kelajakda, AQShda biznes yuritadigan kompaniyalar hukumat va bosim 58 guruhlari tomonidan davomiy kuchli nazoratni kutishlari mumkin. Tartiblarga qarshi chiqish o’rniga sotuvchilar dunyo duch kelayotgan material va energiya muammolariga echim topishga yordam berishlari kerak. Tabiiy muhit kontsernlari yashil xarakat deb nomlanuvchi gurux tashkil qilishgan. Bugungi kunda kompaniyalar xukumat tartibotlariga rioya qilmoqdalar. Ular atrof Yüklə 1,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|