Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin Azərbaycanın Xocavənd rayonunun Qaradağlı kəndində
Yüklə 5,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Ələkbər Məmməd oğlu Quliyev –1946-cı ildə Qaradağlı kəndində doğul-muşdur. Qara- dağlı kənd əsas məktəbini bitir- mişdi, sadə peşə adamı idi. 1991- ci il mart ayının 8-də Qaradağlı kəndinin 3 km.-də “Kar daş” adlanan ərazidə erməni silahlı birlikləri tərəfindən qətlə yetiril- ib. Ailəli idi. Qaradağlıda dəfn olunub. Qaradağlı soyqırımı şahidlərin dili ilə 39 *** Bütünlüklə erməni kəndlərinin çevrəsində olan Qaradağlı 28.06.1991-ci il tarixdə hər yandan erməni silahlı birlikləri tərəfindən atəşə tutularkən, atışma 3 saata yaxın davam etmiş, kəndin bir neçə yaşayış evi yandırılmışdır. Atışma səngiyəndən sonra kəndin 3 km.-də, Vərəndəli adlanan yerdəki fermada güclü yanğın baş verdiyi bəlli olub. Hadisə yerinə gələnlər dəhşətli terror hadisəsinə şahid olub: Fermada olan 6 nəfərin hər biri diri-diri yandırılmışdı. (Ha- disəni araşdırmaq üçün yaradılmış istintaq qrupu, atılmış güllələrin və istifadə olunmuş silahların rus hərbçilərinə aid olduğunu sübut edib. Hadisədə günahkar olan ermənilərdən bir qrupu tutulsa da, sonradan müəmmalı şəkildə azadlığa buraxılıblar...) Həmin terror qurbanlarını təqdim edirik: Bakir Qaçay oğlu Tağıyev – 1948-ci ildə Xocavənd rayo- nunun Vərəndəli kəndində do- ğulmuşdur. Orta təhsilini Qara- dağlı kənd orta məktəbində ba- şa vurduqdan sonra bir müddət kolxozda çalışmış, sonra hərbi xidmətə çağırılmış və xidmətin ardınca yenidən kolxozda əmək fəaliyyətinə davam etmişdir. Ailəli idi, 6 övladı yadigar qalıb. Qənirə Paşayeva, Şaiq Aslanov 40 Tohid Cəlil oğlu Məmmədov – 1936-cı ildə Xocavənd rayonu- nun Vərəndəli kəndində doğul- muş, Qaradağlı kənd orta məktə- bində ibtidai təhsil almışdır. İşgüzar, əməksevər sadə zəh- mət adamı olan Tohid Məmmə- dov, 11 uşaq atası idi. Ġltifat Əjdər oğlu ġirinov – 1962-ci ildə Qaradağlı kən- dində doğulmuşdur. İltifat sadə peşə, halal zəhmət adamı idi. Mə- lum qətl zamanı İltifatın yanmış meyidini onunla eyni vaxtda qətl edilmiş anası Qaragöz Həbil qızının meyidindən çətinliklə ayı- ra bilmişdilər. O, mümkün olduğu qədər – son nəfəsini verincəyədək anasını qorumağa çalışmış, lakin bunu bacarmayınca... onunla bir- gə həlak olmuşdur. Ġltifat ġirinov 2 uşaq atası idi. Qaradağlı soyqırımı şahidlərin dili ilə 41 Qaragöz Həbil qızı ġirinova – 1936-cı ildə Xoca- vənd rayonunun Vərəndəli kəndində doğulmuşdur. (1951-ci ildə Vərəndəli kəndi ləğv olunduqdan sonra kəndin digər sakinləri kimi o da Qaradağlı kəndinə köçü- rülmüşdü.) Zəhmətkeş insan olan Qaragöz ġirinova həm də qayğıkeş ana idi. O, dünyaya 8 övlad gətirib, tərbiyə etmiş- di. Səbiqə Mürsəl qızı Hüsey- nova – 01 iyul 1936-cı ildə Qaradağlı kəndində doğulmuş- dur. İlk təhsilini doğma kən- dində almış, hələ gənc yaşla- rından başlayaraq əmək fəaliy- yəti ilə məşğul olmuşdu. 2 övlad anası idi. Qənirə Paşayeva, Şaiq Aslanov 42 Məxmər Məcid qızı Hüseynova – 1928-ci ildə Qa- radağlı kəndində doğulmuş- dur. Məxmər Hüseynova gü- lərüz, səmimi, işgüzar və qay- ğıkeş ana idi. Qaradağlı soyqırımı şahidlərin dili ilə 43 Qənirə Paşayeva, Şaiq Aslanov 44 Növbəti qanlı terror hadisəsi: 8 sentyabr 1991-ci il tarixdə baş verdi. Ağdamdan Qaradağlıya gələn sərnişin avto- busu Xocavənd-Xankəndi yolunun 5 km.-də pusquda durmuş erməni silahlıları tərəfindən güclü atəşə tutuldu. Avtobus gül- lələrdən deşik-deşik olunca, 40-a yaxın sərnişindən 2 gənc oğlan, 6 qadın olmaqla 8 nəfər qətlə yetirildi. Cəzasız qalan ermənilər daha da azğınlaşaraq, növbəti qanlı planlar hazırlayıb həyata keçirirdilər. Beləliklə, göstərilən tarixdən etibarən kəndə sərbəst gediş-gəliş mümkünsüz hala gəlmişdi. Həmin gün səhid olanlar: Əloğlan Əlaslan oğlu Quliyev – 25 sentyabr 1973- cü ildə Qaradağlı kəndində doğulmuşdur. Qaradağlı kənd orta məktəbini bitirdikdən sonra bir müddət Rusiya Fe- derasiyasında yaşamış, daha sonra yenidən doğulub boya- başa çatdığı kəndə qayıtmış- dı. Lakin düşmən bu gəncin ömrünü yarı yolda kəsdi: 18 yaşlı Əloğlan, 8 sentyabr 1991-ci ildə ermənilər tərə- findən qətlə yetirildi. Qaradağlı soyqırımı şahidlərin dili ilə 45 Gündüz Əlqəmə oğlu Quliyev – 27 fevral 1969-cu ildə Qaradağlı kəndində do- ğulmuşdur. Qaradağlı kənd orta məktəbinin səkkizinci sinfini bitirdikdən sonra təhsi- lini texniki peşə məktəbində davam etdirmiş, 1986-cı ildə “qaynaqcı” peşəsi üzrə tam kurs bitirərək müxtəlif sahə- lərdə əmək fəaliyyəti ilə məş- ğul olmuşdu. Sadə əmək ada- mı idi. Nazənim RəĢid qızı Quliyeva – 04 sentyabr 1955- ci ildə Qaradağlı kəndində doğulmuş, Qaradağlı kənd or- ta məktəbini bitirmişdir. Nazənim Quliyeva 7 öv- lad anası idi. Qənirə Paşayeva, Şaiq Aslanov 46 Rahilə ġahmar qızı Hüseyno- va –1948-ci ildə Qaradağlı kəndin- də doğulmuşdur. Qaradağlı kənd o- rta məktəbini bitirmişdi. 7 övlad anası idi. (Zorla cəlb olunduğumuz əda- lətsiz (və elan olunmamış) mühari- bə - Ermənistanın Azərbaycan tor- paqlarına təcavüzü Rahilə xanımın ailəsinə böyük bədbəxtliklər gətirdi. Onun oğlu Xanalı Hüseynov 1992- ci il fevral ayının 16-da erməni silahlı birliklərinin Qaradağlı kəndinə hücumu zamanı şəhid olmuş, bir gün sonra isə məktəb yaşlı digər oğlu ĠbiĢ və həyat yoldaşı Həbib Hüseynov ermənilər tərəfindən əsir götürülüb, sonra da qətlə yetirilmişdi.) RəxĢəndə Bayram qızı Hüseynova – 1902-ci ildə Qa- radağlı kəndində doğulmuşdur. RəxĢəndə Hüseynova qay- ğıkeş və mehrian bir insan idi. Qaradağlı soyqırımı şahidlərin dili ilə 47 Qənirə Həmid qızı Hüseynova – 1939-cu ildə Qaradağlı kəndində doğul- muşdur. Qaradağlı kənd or- ta məktəbini bitirmişdi. Səkkiz övlad anası idi (on- lardan ikisi ermənilər tərə- findən qətlə yetirilib). Gülzəndə Bakir qızı Səmədova – 1960-cı ildə Qaradağlı kəndində doğul- muşdur. Qaradağlı kənd orta məktəbini bitirmişdi. Gülzəndə Səmədova üç övlad anası idi. Qənirə Paşayeva, Şaiq Aslanov 48 Validə Həmid qızı Babayeva – 1932-ci ildə Qaradağlı kəndində doğul- muşdur. İbtidai təhsilini hə- min kənddə almışdı. Olduq- ca zəhmətkeş insan, altı öv- lad anası olan Validə xanım, 1991-ci il sentyabr ayının 8- də Ağdam şəhərindən qayı- darkən məlum qanlı hadisə nəticəsində ağır güllə yarası almış, başqa üç nəfərlə birgə vertolyotla Bakı şəhərinə çatdırılsa da, həyatını xilas etmək mümkün olmamış, bir il müddətində yataq xəstəsi olduqdan sonra 12 sentyabr 1992-ci ildə vəfat etmişdir. *** Həmin vaxat avtobusda olmuş və təsadüf nəticəsində sağ qalan kənd sakinlərindən 5 nəfəri aldıqları yara və keçirdikləri stresin nəticəsində sonradan həyata vəda etdilər. Onların siya- hısı: 1. Əvəz Mahmud oğlu Hüseynov 2. Ənvər MiriĢ oğlu Hüseynov 3. Ürzüyar Pəsi qızı Hüseynova 4. Göyçək Həmid qızı Hüseynova 5. Ġltifat Yelmar oğlu Əzizov. *** Ermənilərin 8 sentyabr 1991-ci il tarixli avtobus saldırısın- dan sağ qalanların siyahısı (Təəssüf ki, onların da bir çoxu sonrakı hadislər dönəmində erməni zülmünün ağır nəticələrini öz həyatlarında bilavasitə daşımalı oldular): Qaradağlı soyqırımı şahidlərin dili ilə 49 1. Ümudvar İsa oğlu Əliyev - işğal günü əsir götürülüb 2. Təyyar Əmirxan oğlu Əliyev 3. Almazxan Arazxan oğlu Hüseynov 4. Durna Cəlil qızı Hüseynova 5. Möhübbət Qaçay oğlu Süleymanov - işğal günü əsir götürülüb 6. Minarə Cəfər qızı Şirinova - işğal günü əsir düşüb 7. Ədalət Şahmar oğlu Məmmədov - işğal günü şəhid olub 8. Zülü Məhəmməd oğlu Əliyev 9. Minbirgül Əsgər qızı Hüseynova 10. Çimnaz Ələmşad qızı Hüseynova 11. Nisə Hüseyn qızı Hüseynova 12. Zülfiqar Həmzə oğlu Hüseynov – sürücü, aldığı ağır yaradan əlil olub 13. Fəxriyyə Mahmud qızı Hüseynova 14. Əlqəmə Baloğlan oğlu Quliyev - işğal günü əsir düşüb 15. Böyükkişi Lələ oğlu Şirinov - işğal nəticəsində həlak olub 16. Rəşid Həşim oğlu Bayramov - işğal nəticəsində həlak olub 17. Elmidar Rəşid oğlu Bayramov - işğal nəticəsində həlak olub 18. Afərim Alıhüseyn qızı Bayramova 19. Həbib Həmzə oğlu Hüseynov - işğal nəticəsində həlak olub 20. Əbülfət Hilal oğlu Əliyev 21. Vidadi Aydın oğlu Abbasov Qənirə Paşayeva, Şaiq Aslanov 50 VƏZĠYYƏT GÜNBƏGÜN AĞIRLAġIRDI... Böyük Vətən Müharibəsi iştirakçısı, 1910-cu il təvəllüdlü Qasım Hüseyn oğlu Əliyev 08 yanvar 1992-cı il ildə kəndin yaxınlığında ermənilər tərəfin- dən vəhşicəsinə qətlə yetirilmiş, onun 100-ə yaxın şəxsi qoyunu ermənilər tərəfindən aparılmış- dır. Həmin gün Azərbaycan Milli Ordusunun kəndin müda- fiəsində dayanan əsgəri, 23 yaş- lı Məzahir Gülverdiyev də ağır döyüşdə şəhid olaraq Qara- dağlı torpağının qurbanı oldu... (Hər iki şəhidin cəsədi kənddən böyük çətinliklə - vertolyot vasitəsi ilə çıxarılmışdır.) Artıq Qarabağı Qarabağın əsl sakinlərindən – azərbaycan- lılardan təmizləmə siyasəti özünün son həddinə yaxınlaşır, Qaradağlının halqası tam daralırdı. 19 dekabr 1991-ci ildə Qaradağlı kəndinin 12 km.-də yerləşən Xocavənd rayonunun Xocavənd kəndi işğal edildi. Növbəti hədəf Qaradağlıdır. Bütövlükdə ermənilərin məskunlaşdığı iyirmiyə yaxın kəndinin əhatəsində olan Qaradağlı, Xocavənd (keçmiş Martuni) - Xankəndi yolunun üzərində yerləşirdi. Kənddə durum getdikcə çətinləşirdi... Ağdamda olan kənd sakinləri çox çalışsalar da, heç bir real kömək əldə edə bilmir , düşmən isə işğal niyyətlərini həyata keçirmək üçün yeni planlar hazırlayırdı... Qaradağlı soyqırımı şahidlərin dili ilə 51 1992-ci il fevral ayının 14-də Kənxurd (Azərbaycan torpaqlarını işğal siyasətinin əsas ideoloqlarından olan Zori Balayanın anadan olduğu kənd), Qağarza, Ağkənd, Aşan, Müşkabad, Ningi, Xankəndi və ermənilərin məskunlaşdığı digər yaşayış məntəqələri istiqamətindən erməni silahlı birlikləri xarici muzdluların və Xankəndində yerləşən 366-cı alayın texnikasından, canlı qüvvəsindən istifadə etməklə, əlaqəsi hər tərəfdən kəsilmiş, köməksiz qalan Qaradağlı kəndinə qəti və sürətli hücuma keçdi. Yalnız az miqdarda sadə silaha sahib olan kənddə düşmənlə qeyri bərabər döyüş başladı... Artıq məsələnin sonluğu aydın idi – qarşıda iki yol dururdu: şərəfli ölüm və ya təslim olma. Qaradağlı sakinləri birinci yola üstünlük verdi. Bu yolu seçən qaradağlılar 4 gün ərzində son güllələrinə qədər müdafiə olundu. Silah-sürsatı tükənən soydaşlarımızı sonda Ermənistan silahlı qüvvələri əsir götürdü və bu insanların növbəti məşəqqəti başlandı. Qənirə Paşayeva, Şaiq Aslanov 52 QARADAĞLI KƏNDĠNDƏ BAġ VERMĠġ AXIRINCI DÖYÜġLƏRĠN XRONĠKASI 16.02.1992-ci il: daha 4 nəfər Ģəhid oldu... Nobil ƏliĢ oğlu Zeynalov – 05 fevral 1955-ci ildə Xoca- vənd rayonunun Qaradağlı kəndində doğulmuşdur. İlk təhsilini doğma Qaradağlı məktəbində almış, Xankəndi Pedoqoji İnstitutunun Azər- baycan dili və Ədəbiyyatı fa- kültəsini bitirərək, Qaradağlı kənd orta məktəbində müəllim kimi çalışmışdır. Özünün yük- sək mədəni və insani keyfiy- yətləri ilə məktəb kollektivi və kənd sakinlərinin sayğısını qa- zanan Nobil Zeynalov, 1986-cı ildə məktəb direktoru vəzifəsi- nə təyin olunmuşdu. 16 fevral 1992-ci ildə, Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfin- dən yönləndirilən erməni silahlı birləşmələrinin Qaradağlı kəndinə növbəti hücumu zamanı baş verən döyüşdə şəhid olmuşdur. Qaradağlı soyqırımı şahidlərin dili ilə 53 Xanalı Həbib oğlu Hüseynov – 1969-cu il de- kabrın 12-də Qaradağlı kən- dində doğulmuş, orta təhsilini Qaradağlı məktəbində almış- dır. Anası ermənilər tərəfin- dən qətlə yetirilmişdir. Asayiş keşikçisi olan Xa- nalı Qaradağlının müdafiəsin- də sonadək igidliklə iştirak et- miş, 16 fevral 1992-ci ildə şə- hid olmuşdur. Altay Məhəmməd oğlu Həsənov – 1970-ci il may ayının 5-də Qaradağlı kən- dində doğulmuş, orta təhsi- lini Qaradağlı məktəbində almışdır. O, cəsur və qorx- mazlığı ilə seçilirdi. Hər zaman müdafiənin ön sırasında olan Altay da, 16 fevral 1992-ci il tarix- dəki məlum düşmən hücu- munu dəf edrkən, igidliklə döyüşərək şəhid olmuşdur. Qənirə Paşayeva, Şaiq Aslanov 54 Əsgər Səməd oğlu Hüseynov – 1922-ci ildə Qara- dağlı kəndində doğulmuş, do- ğulduğu kənddə ibtidai təhsil almışdır. II Dünya Müharibəsi- nin iştirakçısı olan Əsgər Hü- seynov, Berlinə kimi şərəfli döyüş yolu keçmişdir. 16 fevral 1992-ci il tarixdə erməni silahlı birliklərinin Qa- radağlı kəndinə növbəti hücu- mu zamanı evinə yaxınlaşan ermənilərə müqavimət göstə- rərkən qətlə yetirilib. Qaradağlı soyqırımı şahidlərin dili ilə 55 17 FEVRAL 1992-Cİ İLDƏ – QARADAĞLININ ĠġĞAL EDĠLDĠYĠ GÜN ġƏHĠD OLANLAR: Əliqismət Qara oğlu Kərimov – 1969-cu il fevral ayının 26-da Qaradağlı kəndində doğulmuş, Qara- dağlı kənd orta məktəbini bitirmişdir. Vətən torpaqlarının qorunmasında igidliyi ilə daim fərqlənən polis əməkdaşı Ə.Kərimov, erməni silahlı birlikləri ilə mübarizədə həmişə öndə olardı. 17 fevral 1992-ci ildə Qaradağlı kəndinə ermənilərin qəti hücumu nə- ticəsində Əliqismət hər iki ayağın- dan yaralanmış və xeyli qan itirmiş- di. Saat 16.00 radələrində Ermənistan silahlı qüvvələri Qara- dağlını işğal edincə... Əliqismət gözlərini əbədi olaraq həyata yumdu. Manaf Ġslam oğlu DadaĢov - 1973-cü ildə Qaradağlı kəndində doğulmuş, Qaradağlı kənd orta məktəbində təhsil almışdır. O, 15 fevral 1992-ci ildə erməni silahlı birləşmələrinin Qaradağlı kəndinə hücumu zamanı 1 saylı müdafiə postunda keşik çəkirdi. Həmin gün həmkəndliləri Nobil Zeynalov, Al- tay Hüseynov və Xanalı Həsənov qəhrəmancasına şəhid oldu. Onlar- dan bir az aralıda mövqe tutan Manaf isə ayaqlarından ağır ya- Qənirə Paşayeva, Şaiq Aslanov 56 ralanaraq yerimə qabiliyyətini itirdi. Böyük çətinliklə, sürünə- sürünə özünü həmkəndlilərinin olduğu digər müdafiə məntəqəsinə çatdıra bilsə də, o da fevral ayının 17-də gözlərini əbədi olaraq yumdu... RəĢid HəĢim oğlu Bayramov – 1927-ci ildə Qaradağlı kəndində doğulmuş, doğulduğu kənddə ibtidai təhsil almışdır. Kənd sakinlərinin böyük sayğısını qazanmış RəĢid Bayramov, amansız müharibənin gedişində iki övladını (Soltan Bay- ramov və Nazənim Quliyeva) itir- mişdi. 60 yaşlı bu ağsaqqal özü də, 17 fevral 1992-ci ildə Ermənistan silahlı qüvvələrinin Qaradağlı kən- dinə növbəti hücumu zamanı düş- mən gülləsinə tuş gələrək həlak olmuşdur... (Onun diğər oğlu Elmidar Bayramov isə fevral ayının 17-də Qaradağlı kəndi işğal olunan zaman əsir götürülərək qətlə yetirilib.) Yüklə 5,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|