Ərşad Əzimzadə

Birinci səbəb: orqanizmdə karbon oksidinin yığılması. 
          İkinci  səbəb:orqanizmdə  askorbin  turşusunun  (yəni  S 
vitamini) qıtlığı. 
Üçüncü səbəb: orqanizmə şlak (zir-zibil) dolması. 
Gəlin birlikdə araşdıraq:bədəndə karbon oksidi necə cəm-
ləşir?Bunun ən başlıca səbəbi-oksigen qıtlığıdır. Oksigen qıtlığı-
şlakların yanmamasına,o da-karbon oksidinin yığılma-sına səbəb 
olur. Əfsuslar olsun ki, müasir insanın dərisi öz təbii funksiyasını 
yerinə yetirə bilmir. Sadəcə desək, nəfəs ala və təmizləmə işləri 
ilə  məşqul  ola  bilmir.  Çünki  insan  vaxtının  əksər  hissəsini 
paltarda  keçirir.  Özü  də  necə  paltarda!  Çox  hallarda  əynimizə 
sintetik  materialdan  hazırlanmış  paltar  geyirik.  Bu  azmış  kimi, 
xeyli  bir  hissəmiz  beton  evlərdə  yaşayır,  zəyif  havalanan,  zəyif 
işıqlandırılan kabinetlərdə işləyirik,küçəyə çıxanda da maşınların 
və  zavodların  zəhərlədiyi  havanı  uduruq.  Üstəlik,  səhər,  axşam, 
günorta  bişmiş  xörəklər  yeyirik,  çiy  su  içməyi  heç  ağlımıza  da 
gətirmirik.Nişinin  “ölü  qida”  adlandırdığı  xörəklər,oksigen 
qıtlığı üzündən,mədə-bağırsaq traktında yana bilmir, quzuqulağı 
turşusunun  duzunu,zəhərli  qaz,su  və  karbon  oksidi  yaradır. 
Xərçəngin təməli belə qoyulur. 
 
Bilin  və  agah  olun:  orqanizmə  oksigen  nə  qədər  az 
daxil olursa,bədəndə suyun və karbon oksidinin miqdarı bir 
o  qədər  artır.Lakin  xəstəliyə  bais  təkcə  oksigen  qıtlığı  deyil. 
Qəbzlik  ondan  da  dəhşətli bəladır. Nişinin apardığı müşahidələr 
göstərdi  ki,  beyninə  qan  sızan  xəstələrin  96  faizi  qəbz  olan 
adamlardır.Bizə çox adi görünən qəbzlik adamın başına hər cürə 
müsibətlər gətirməyə qadirdir. 
Qəbzlik  mədədən  çıxıb  bağırsağa  bitişən  borunun 
(prevratnik)  genişlənməsi  deməkdir.  Bu  da  5-ci  döş  fəqərəsinin 
zəyifləməsi nəticəsində baş verir.Bilirik ki,mədədə turşu mövcud 
-dur,yoğun  bağırsaqda  isə-qələvi.Borunun  genişlənməsi  vaxtı 
mədə  turşusu  bağırsağa  axır  və  oradakı  qələvini  neytrallaşdırır. 

downloaded from KitabYurdu.az
 
185 
Bu da yoğun bağırsağın funksiyasını zəyiflədir.Bu hal müntəzəm 
təkrar olunanda-qəbzlik baş verir.Proses karbon oksidinin toplaş- 
ması  ilə  nəticələnir.Nə  acqalma,nə  də  yumuşaldıcı  dərmanlar 
belə  halda  qəbzliyin  qabağını  ala  bilir,  çünkü  səbəbi  bağırsaqda 
deyil,  tamam  başqa  yerdə-  5-ci  fəqərədə  axtarmaq  lazım  gəlir. 
Qəddinizi  düzəldin!  Nişinin  Sisteminə  əməl  etmədən  buna  nail 
olmaq mümkün deyil! 6 Qaydaya gündə 2 dəfə əməl edən şəxs -
fəqərələrin  boşalmasından,  laxlamasından,  burxulmasından, 
beləliklə  də  bütün  xəstəliklərdən,  o  cümlədən,  xərçəng  xəstəli-
yindən mühafizə olunur. 
 
Bəla  mənbəyi  olan  kütlənin  necə  əmələ  gəldiyini  bildik. 
İndi isə gəlin bəla yuvasının dağıdıcı təsir dairəsinə və mexaniz- 
minə  nəzər  salaq.Bu  kütlə  nəyin  yanında  yığılırsa,xərçəng  orda 
baş  verir-zibil  hara  tökülübsə,  qurd-quş  da  ora  yığışır. 
Məsələn,kütlə yoğun bağırsaqda,qara ciyərə yaxın hissədə yığılıb 
-sa,demək,xirtdəyin başının üstünü qara buludlar alıb.Appendek- 
sə  yaxın  yerdə  cəmləşəndə-mədənin  borusu  xəstələnir.  Xroniki 
ishal xəstəliyinə tutulan adam birdən-birə öz- özünə “sağalırsa”, 
demək, bu adamın xərçəngə tutulmaq təhlükəsi var. 
 
Buradan  aydın  olur:  orqanizmin  vəziyyəti-fəqərə  sütu-
nunun və yoğun bağırsağın vəziyyətindən(dolu, ya boş olmasın- 
dan) asılıdır. Fəqərə sütununun və yoğun bağırsağın vəziyəti isə 
bizim həyat tərzimizdən, düşüncəmizdən, tərbiyəmizdən bir başa 
asılıdır:nə yeyirik,nə içirik,necə və nə vaxt yatırıq, necə otururuq, 
necə  yeriyirik,  Təbiətlə  təmasda  nə  qədər  oluruq,  ayaq  yoluna 
necə  gedirik  (Nişi  hesab  edir  ki,  gündə  bir  dəfə  ayaq  yoluna 
getmək  normaldır,  95  il  gənc  qalan  Pol  Breqq  isə  belə  hesab 
edirdi ki, insan neçə dəfə yeyirsə, o qədər də boşalma olmalıdır), 
vaxtı-vaxtında musiqiyə qulaq asırıqmı,deyib-gülürükmü,zarafat 
edirikmi,xeyirxah  işlər  görürükmü  və  s.  Göründüyü  kimi, 
xəstələnmək üçün səbəb nə qədər çoxdursa, xəstələnməmək üçün 
ondan qat-qat çox səbəb mövcuddur. 
 
İnsanın  xərçəngdən  qorunması  üçün  onun  hüceyrələri 
sağlam  pərdə  ilə  örtülmüşdür.  Yaş  çoxaldıqca–həmin  pərdə 

downloaded from KitabYurdu.az
 
186 
yeyilir.  Bu  da  bir  sıra  xəstəliklərin,  o  cümlədən,  xərçəngin 
törəməsinə səbəb olur. Bəzi orta yaşlı və ahıl adamların dərisində 
şabalıd rəngli ləkələr əmələ gəlir. Bu, o deməkdir ki, orqanizmdə 
sağlam  örtüklü  hüceyrələr  çatışmır  və  bağırsağa  karbon  oksidi 
yığılır. 
 
Karbon  oksidinin  bağırsaqda  yığışmasının  başqa  bir 
səbəbi də orqanizmdə əmələ gələn maqnezium qıtlığıdır. Torpağı 
maqneziumla  zəngin  olan, əhalisi çoxlu  çiy su  içən, çiy meyvə-
tərəvəz,  şülul,  göy-göyərti  yeyən  bölgələrdə  xərçəng  xəstəliyi 
törəmir.  Maqnezium  həm  xərçəngin  qarşısını  alır,  həm  onu 
müalicə  edir,  həm  də  əsəb  sisteminə  çox  gözəl  təsir  göstərir. 
Maqnezium  orqanizmdə  normal  miqdarda  olduqda,  adam  hər 
hansı  bir  vəzifəni  çox  asanlıqla  yerinə  yetirir.Maqnezium 
qocalıqdan  törəyən  əzələ  əsməsinin  qarşısını  alır.Maqneziumun 
suda və torpaqda kifayət qədər olması-dırnaqdakı ləkələri aradan 
götürür,  ayaqları  möhkəmləndirir,  ağ  saçı  qaraldır.  Maqnezium 
həzmolma  prosesinə  yaxşı  təsir  göstərir:  ödün  ayrılmasını 
stimullaşdırır,mədəni  və  yoğun  bağırsağın  fəallığını  artırır, 
mədəni 
təmizləyir,ishalın 
qarşısını  alır,cinsi  orqanların 
fəaliyyətini gücləndirir. 
 
Uzun  illər  xərçəngin  törəmə  səbəbini  və  onun 
maqneziumla  əlaqəsini  öyrənən  Nişi  bu  qənaətə  gəlmişdir  ki, 
xərçəng  xəstəliyinə  tutulmuş  adam  hər  gün  zəyif  maqnezium 
məhlulu  (1,21  faizə  yaxın)  qəbul  etsə  və  dozanı  orqanizmin 
vəziyyətinə  uyğun  şəkildə  tənzimləsə,  bu  bəladan  yaxa  qurtara 
bilər. Qeyd edək ki, belə məhlulu yaraya vuranda-dərhal sağalır. 
Vannaya 1-2 çimdik maqnezium atsanız və çimsəniz-zədələnmiş 
dəriniz  sağalar,  əsəbləriniz  və  əzələləriniz  möh-kəmlənər.  Hər 
gün  qəbul  edilən  maqnezium  ayaq  yoluna  normal  getməyə 
kömək  edir  və  xroniki  ishalı  sağaldır.  Bəzi  həkimlər  xərçəngə 
tutulmuş  xəstələrə  maqnezium  xlorid  iynəsi  təyin  edirlər. 
Başqaları  isə  qurquşuna  üstünlük  verirlər.  Nişinin  fikirincə, 
bunların  heç  biri  səmərə  vermir.Çünki  qəbzliklə  maqnezium 

downloaded from KitabYurdu.az
 
187 
qıtlığı  sırf  bağlıdır.  Köhnə  yığıntılardan  təmizlən-məyin  yeganə 
yolu- aclıq və maqnezium dietası saxlamaqdır. 
 
Daha bir səbəb haqqında. Biz bilirik ki, şəkərin və spirtli 
içkilərin mütəmadi olaraq qəbul edilməsi-qan damarlarının pisləş 
-məsinə  və  atrafiyaya  gətirib  çıxardır.Bu  da  karbon  oksidinin 
yığışmasına  səbəb  olur.Nəticəsi-  xərçəngdir!..  Yadda  möhkəm 
saxlayın: rafinləşdirilmiş şəkər və ondan düzəldilmiş məmulatlar, 
duzlu  xörəklər,konservlər,nişastalar,əla  növ  buğda  unu,konserv- 
ləşdirilmiş şorbalar,qurudulmuş ətlər və kolbasalar, spirtli içkilər, 
tütün,çay,kofe və digər süni stimulyatorlar hüceyrələri məhv edir. 
Onlar  bizim  bədənimizdəki  kalsiumu  “oğurlayıb”  yeyir,  həm 
cibimizə, həm də cismimizə böyük zərbə vururlar. 
 
Əziz  analar,  uşaqları  şirniyyata,  şokolada,  pirojnalara, 
tortlara  və  s.  öyrətməyin!  Xurma,  kişmiş,  alma,  armud,  üzüm, 
albalı, gavalı, tut, əncir, qoz, fındıq, püstə, badam, innab, iydə və 
onlara  digər  natural  nemətlər-bax  budur  onların  yeməyi! 
Uşaqlarınızı  sağlam,  ağıllı  və  xeyirxah  görmək  istəyirsinizsə, 
pulunuzu belə ərzaq növlərinə verin. 
 
Beləliklə də, xərçəngi törədən amillərdən birini – bədənə 
karbon  oksidinin  yığışmasını  öyrəndik.  İndi  isə  gəlin  başqa  bir 
suala  cavab  axtaraq:bu  bəlanı  bədənimizdən  necə  qovub 
çıxardaq? Burada sizin köməyinizə yalnız və yalnız Nişi Sistemi 
və  “çılpaqlıq  müalicəsi”  (kontrast  hava  və  su  vannaları)  gələ 
bilər.  Başqa  müalicə  üsulu  yoxdur.  Bu  sistem  xərçəngdən  yaxa 
qurtarmağın 3 vacib şərtini təklif edir: 
-Orqanizmdə karbon oksidinin təmizlənməsi. 
-Orqanizmin S vitamini ilə təmin edilməsi. 
-Qan  damarlarının  regenerasiyası  və  hüceyrələrin 
təmizlənməsi. 
Buna  nail  olmaq  üçün  öncə,  korlanmış  dərinin 
funksiyasını  bərpa  etmək,  bütün  şlakları  bağırsaq  pərdələrindən 
qoparıb  bayıra  atmaq,  qəbzliyi  aradan  qaldırmaq,  qanın  və 
limfanın normal dövranına nail olmaq, orqanizmdəki bütün duru 

downloaded from KitabYurdu.az
 
188 
məhlulları təmizləmək,  hər  zaman,  bütün  şəraitlərdə  qaməti  düz 
saxlamaq lazımdır. 
 
Nişi Sistemi karbon oksidini hava vannasının (xəstələrin 
vəziyyətindən  asılı  olaraq  6-12  dəfə)  köməyi  ilə  təmizləyir.  Bu 
əməliyyatın  sayəsində  bütün  şlaklar,  o  cümlədən,  sidik  turşusu 
dəridən  kənar  edilir,  orqanizmə  dəri  vasitəsilə  oksigen  və  azot 
daxil olur. Kontrast su vannları  bu vacib vəzifəni yerinə yetirir. 
 
Qaldı  S  vitamini  problemi.Onu  da  çox  asan  yolla  həll 
etmək  mümkündür:5  cür  təzə  tərəvəzin  və  3-8  növ  meyvənin 
şirəsini  qarışdırıb  için.Qara  qarağat,  moruq,  itburnu,  yaxud 
xurma  yarpağından  dəmlənmiş  çay  için.  Şirə  çəkmək  mümkün 
deyilsə, çox meyvə və tərəvəz yeyin, sutka ərzində 2-3 litr çiy su 
için.  Turşu  əmələ  gətirən  xörəklər  (düyü,  balıq,  toyuq-  beş  cür 
tərəvəzlə bərabər) yemək faydalıdır. Təbii ki, bişmiş xörəklər çiy 
qidadan  3  dəfə  az  olmalıdır.  Yuxarıda  deyilən  yarpaqlardan, 
yaxud  itburnu  meyvəsindən  dəmlənmiş  çayı  çox  içdikdə,  çiy 
suyun miqdarını azaltmaq olar. 
 
Çanaq  orqanlarının  vəziyyətinə  nəzər  salmağı  da 
unutmayın.Burada  Nişinin  6  Qaydası  sizə  yardımçı  olacaq. 
Gündə  2  dəfə(səhər  saat  7-də  və  axşam  saat  18-də
)
  təmrinləri 
yerinə yetirsəniz çanaq orqanlarınız qaydaya düşəcək. 
 
Fitnə-fəsad yuvası olan qəbzlik aşağıdakı səbəblərdən də 
baş verə bilər: 
 
1. Çoxlu quru,nişastalı,büzüşdürücü,bağlayıcı qida qəbul 
etdikdə  və  tərkibində  əhəng  çox  olan  su  içdikdə,  həddən  çox 
tərlədikdə. Bu halda işlədici dərman qəbul etmək olar. Lakin ən 
yaxşı yol-dieta saxlamaq,adi çay əvəzinə otlardan çay dəmləmək, 
hava və su proseduralarını yerinə yetirməkdir. 
 
2.Əsəb sistemi xəstələndikdə, sarsıdıcı hallar çox olduqda. 
Bu halda dietanı dəyişmək,bütün qıcıqlandırıcı qidalardan imtina 
etmək,zülallı  qidaları  menyudan  çıxartmaq,spazma  götürən 
dərmanlar atmaq lazımdır,isti  oturaq vannaları yaxşı  sakitləşdir- 
ici  təsir  göstərir.Qarına  kompres  qoymaq,yedikdən  sonra  30-40 
dəqiqə ərzində qara ciyərin üstünə “qrelka” qoymaq kömək edər. 

downloaded from KitabYurdu.az
 
189 
Təbii  ki,kontrast  hava  və  su  vannalarının,eləcə  də  Nişinin  6 
Qaydasının müşayəti ilə. 
 
3.Mexaniki  yolla  baş  verən  qəbzliyi(bağırsağın  daral-
ması,onun  soyuqlaması  vaxtı  qida  ilə,hamiləliklə,qarında  yır-
tıqla, nəcis daşları ilə və s. sıxılması) imalənin,isti kompreslərin 
(qarın  nahiyəsinə),vannaların  (istilik  38  dərəcə,10-15  dəqiqə 
müddətə)  köməyi  ilə  aradan  qaldırmaq  olar.  Yulaf  yarmasının 
isti həlimi, badam südü içmək, maqneziumla zəngin olan qidalar 
yemək məsləhətdir. 
 
4. Bağırsaq əzələlərinin üzgünləşməsi (atoniya) sayəsində 
yaranan  qəbzlik  (adətən,  qan  azlığından,  orqanizmin  ümumi 
zəyifliyindən,  tənbəllikdən,  özünə  qarşı  biganəlikdən,  laqeyd-
likdən və məsuliyyətsizlikdən əmələ gəlir). Yumşaldıcı dərman-
ların  köməyi  ilə  sağaltmaq  və  orqanizmi  dirçəldən  tədbirlər 
görmək,  qarını  masaj  etmək  (36  dəfə  saat  əqrəbi  istiqamətində, 
26  dəfə  əksinə),  ac  qarına  çiy  su  içmək,  səhərlər  limonla 
sarımsaq qarışığı və alma yemək, günü alma ilə başlamaq, alma 
ilə qurtarmaq. Hər dəfə yeməkdən sonra bir çay qaşığı bal yemək. 
 
Qəbzlik  davamlı  olduqda  həftədə  2  dəfə  (məsələn,  2-  ci 
və  5-  ci  günlər)  dieta  saxlamaq:  kələmi  və  almanı  sürtkəcdən 
keçirib, üstünə kələm şirəsi tökmək. Ürəyiniz istəyən qədər yeyə 
bilərsiniz.  Əlavə  heç  nə  yeməyin,  qəbul  etdiyiniz  qidaların 
hamısını  yaxşı-yaxşı  çeynəyin.  Bunu  həyat  normasına  çevirin. 
Aşağıdakı  gimnastika  kompleksini  yerinə  yetirsəniz,  sağalmaq 
şansınız daha çox olar. 
 
Döşəmədə arxası üstə uzanıb, bədəninizi 4-6 dəfə yavaş – 
yavaş qaldırıb endirin. 
 
Ayaq üstə dayanıb əllərinizi belinizə vurun, bədəninizi 6-
8 dəfə sağa, o qədər də sola fırladın. 
 
Ya ayaq üstə, ya da uzanan yerdə, gah sağ dizinizlə, gah 
da  sol  dizinizlə  çiyninizə  toxunmağa  çalışın,  dizinizi  əllərinizlə 
bədəninizə sıxın: 8-10 dəfə. 

downloaded from KitabYurdu.az
 
190 
 
Yarı-  uzanmış  halda  (üzü  aşağı)  dizinizi  bükün,  qarın 
divarını qısa müddətdə içəri çəkin, saxlayın və kəskin halda çölə 
itələyib, qarnınızı dombaldın: 10-20 dəfə. 
 
Qarnınızı  müxtəlif  şəkildə  əsdirərək  (elə  bil  xamırı 
ovuşdurub hasilə gətirirsiniz) masaj edin. 
 
5.  Bütün  duru  məhlulların  bədəndən  təmizlənməsinə  çiy 
su  içmək  və  təbii  enerjidaşıyıcı  qidalar  yemək,  bədəni  düz 
saxlamaq  çox yaxşı kömək edir. Paltara çox bürünməyin, imkan 
verin  dəriniz  öz    funksiyasını  yaxşı  yerinə  yetirsin.  Yeməyinizə 
fikir verin. Yadda saxlayın ki, professor Nişi xərçəngi -laqeydlik, 
mədəniyyətsizlik, cahillik və nadanlıq xəstəliyi adlandırmışdır. 
 
KONTRAST HAVA VANNASI 
 
 
Dərimiz  Kainatla  bədən  arasında  həm  sərhəddir,  həm  də 
körpü.  Dəri  maddələr  mübadiləsi  prosesinə  güclü  təsir  göstərir, 
bədənin  hərarətini  tənzimləyir.  Lakin  dünyaya  lüt  gələn  insan 
Yer  üzünü  buz  örtəndən  sonra,  öldürdüyü  heyvanların  dərisinə 
bürünmək, bu yolla soyuqdan qorunmaq məcburiyyətində qalıb. 
Hazırda  paltar  təkcə  soyuqdan  qorunmaq  vasitəsi  deyil,  ondan 
daha  çox bər-bəzək rolu oynayır,  zənginlik  və kübarlıq atributu 
kimi  çıxış  edir.  İndi  biz  bədənimizi  sintetik  mallarla  bərk-bərk 
“bələyib”, Ana Təbiətin saflaşdırıcı qüvvəsindən –oksigendən və 
şəfalı  Günəş  şüalarından  təcrid  edirik.  Geyim–keçim  bir  yana, 
modabazlıq  qadınlarımızın  açıq  qalan  bir  parça  dərisini-əllərini 
və üzlərini də Kainatdan təcrid edib:ənnik-kirşan, zəhərli boyalar, 
yağlar,pudra,pamada, karandaş və s. dərini nəfəs almağa qoymur, 
onu  boğur.Orqanizm  zəyifləyir,xəstəlik  törədən  amillərin 
hücumuna tab gətirə bilmir. 
 
Dəri ilə tənəffüsü təmin etmək, yaxud gücləndirmək üçün 
“kontrast hava vannası” əvəzsiz vasitədir.İcazə verin, möcüzəsini 
öz  üzərimdə  sınadığım  bu  proseduranın  yerinə  yetirilməsi 
qaydasını diqqətinizə təqdim edim.Onun mahiyyəti lüt soyunub, 

downloaded from KitabYurdu.az
 
191 
aşağıda  göstərilən  qaydada  bədəni  gah  soyuq  havaya  vermək, 
gah da isti paltarla (yaxud isti yataqda) qızdırmaqdan ibarətdi. 
 
sıra 
soyuqda 
(saniyə) 
Istidə 
(dəqiqə) 
1 
20 
1 
2 
30 
1 
3 
40 
1 
4 
50 
1,5 
5 
60 
1,5 
6 
70 
2 
7 
80 
2 
8 
90 
2 
9 
100 
2 
10 
110 
2 
11 
120 
2 
12 
130 
2 
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      
Sonra  düz  yataqda  (bərk  yastıqda)  bir  qədər  sakitcə 
uzanmaq lazımdır.Bu metodu ilk dəfə tətbiq edənlər,ahıl adamlar 
və orqanizmi zəyif olan xəstələr aşağıdakı sxemə əməl etməlidir: 
birinci  gün-soyuqda  20-70  saniyə,ikinci  gün  20-80  saniyə, 
üçüncü  gün 20-90 saniyə, dördüncü gün 20-100 saniyə, beşinci 
gün 20-110 saniyə və altıncı gün 20-120 saniyə vanna qəbul edə 
bilərlər.  Bu  proseduranı  12  dəfə  və  daha  çox  yerinə  yetirmək 
istəyənlər  saniyələri  artıra  bilərlər.  Bu  proseduranı  uşaq,  yaxud 
ağır  xəstə  yerinə  yetirirsə,onda  hər  dəfə  çılpaq  vəziyyətdə 
qalmaq  maksimum  80-90  saniyə  çəkməlidir.  Soyuq  yerdə 
dayanarkən ayaqlara ev başmağı geymək məsləhətdir. 
 
Lüt vəziyyətdə olarkən pəncərəsi açıq qalan soyuq otaqda, 
paltar  geyinərkən  pəncərəsi  bağlı  olan  isti  otaqda  qalmaq 
lazımdır.  Bərk  və  düz  yataqda  uzanmaq  da  olar.  Bürünəcəyiniz 

downloaded from KitabYurdu.az
 
192 
paltar  kifayət  qədər isti  olmalıdır.  Lakin  bədəni  tərlətmək  lazım 
deyil.Əlləri şişin,digər xəstə yerin üstündə saxlamaq lazımdır. 
 
“Konrast  hava  vannası”  qəbul  etməyin  ideal  vaxtı-dan 
yeri  sökülən  çağdır.  Hər  halda,  səhər  saat  10-dək  proseduranı 
bitirmək  məsləhətdir.Mümkün  olmasa,onu  axşam  saat  21-ə 
keçirin.  Proseduranı  yemək  ərəfəsində  və  yeməkdən  40  dəqiqə 
keçməmiş  qəbul  etmək  fayda  verməz.Su  vannası,duş  qəbul 
edəndən 1 saat sonra onu yerinə yetirmək olar. 
 
Bədəni  zəyif  olanlar  bir  müddətdən  sonra  proseduranı 
dayandırıb  dincəlməli  və  təzədən  başlamalıdır.Ən  azı  3  ay 
davam  edin,nə  qədər  çox  məşğul  olsanız,bir  o  qədər  yaxşıdır. 
Qara  ciyəriniz,yaxud  digər  daxili  orqanlarınız  xəstədirsə, 
proseduranı  günorta,hava  qızanda  qəbul  etmək  məsləhətdir. 
Bədən  alışandan  sonra  vaxtı  tədricən  dəyişin,  səhərə  tərəf 
sürüşdürün və səhərlər, mədəniz boş, hava soyuq olanda başlayın. 
Bir  aylıq  müalicədən  sonra  3-4  gün  ara  verin. Xəstələr  müalicə 
ilə müntəzəm 1 il məşğul ola bilər. 
 
Diqqət: “çılpaq-terapiya” müxtəlif formada reaksiya verə 
bilər.  Çəkinməyin.  Bəzən  xəstələrin dərisi  gicişir,  qaşınır,  səpir. 
Müvəqqəti  simptomlardır  və  yaxşı  əlamətdir:qana  dolmuş 
müxtəlif  zərərli  maddələr  bədəni  tərk  edir,dəri  məsamələri 
vasitəsilə  kənar  olunur.Dərini  qaşımayın,  qaşınan  yerə  heç  nə 
qoymayın,alma sirkəsi ilə silə bilərsiniz. Xəstə gigenik alt paltarı 
geyməli, onu tez-tez dəyişməli və çoxlu su içməlidir. Yaxşı olar 
ki, imalə müalicəsindən istifadə edəsiniz. Bir neçə gündən sonra 
qaşınma keçəcək.  
Baş verə biləcək mədə ağrısı da sizi narahat etməsin-hətta 
kəskin  şəkil  asla  da!  Müvəqqəti  xarakter  daşıyan  bu  hal  sübut 
edir ki, müalicə uğurla gedir. Davam edin! 
 
HAVA  İLƏ  MÜALİCƏ 
Hava ilə müalicə “Konrast hava vannası”na çox yaxındır. 
Fərq  bundadır  ki,  onu  açıq  havada  yerinə  yetirmək  lazım  gəlir. 
Metodika da eynidir, təsir mexanizmi də. İsti və soyuq bir-birini 

downloaded from KitabYurdu.az
 
193 
əvəz  etməlidir.Bədəni  qızdırmaq  üçün  geyəcəyiniz  paltar  o 
dərəcə isti olmalıdır ki, tərləməyəsiniz. Çılpaq qalma müddətinə 
dəqiq əməl etmək vacibdir. İstidə qalmaq vaxtını isə uzatmaq da 
olar,  ziyanı  yoxdur.Ağır  xəstələr  proseduranı  yaxın  adamların 
köməyi ilə yerinə yetirsələr yaxşıdır. 
 
Birinci  seans:  arxası  üstə-  40  saniyəyədək,  sağ  yan  üstə- 
40-70  saniyə,  sol  yan  üstə-  70-100  saniyə,  yenidən  arxası  üstə 
100-120 saniyə uzanın. Lüt olarkən keyləşən yerləri masaj edin, 
yaxud  Nişi  təlimindəki  3-cü,  4-cü  və  5-ci  Qaydalardan  birini 
yerinə yetirmək olar. Prosedura bitəndən sonra 10 dəqiqə “lotos” 
vəziyyətində sakit və rahat uzanmaq lazımdır. 
 
Müalicəni  gün  doğandan  sonra,  yaxud  gün  batmamış 
başlayın.Xəstəsinizsə,üşüyürsünüzsə onu günorta başlayın, sonra 
hər  gün  vaxtı  30-60  dəqiqə  səhərə  tərəf  “sürüşdürün”.Tədbiri 
günün  altında  yerinə  yetirmək  zərərdir.Onu  yeməkdən  1  saat 
qabaq,yaxud  30-40  dəqiqə  sonra,su  vannası  qəbul  etməzdən 
qabaq  istənilən  vaxtda,  ya  da  vannadan  1  saat  sonra  yerinə 
yetirmək olar. 
      
KONTRAST SU VANNASI 
 
İsti vannada tərləyərkən adam külli miqdarda S vitamini 
itirir, turşu-qələvi tarazlığı pozulur,onu bərpa etmək asan iş deyil. 
Konrast  su  vannası isə  orqanizmi  normal  vəziyyətdə  saxlayır,  S 
vitamininə və turşu-qələvi balansına xələl gətirmir. 
Bəs nə verir? Konrast su vannası-nevralgiya, revmatizm, 
baş ağrısı,diabet,hipertoniya,ürək-damar və qara ciyər xəstəliklə- 
ri, soyuqdəymə, Addison xəstəliyi, Bexteryev xəstəliyi, anemiya, 
qan  dövranı  xəstəlikləri  üçün  gözəl  şəfa  mənbəyidir.Lakin  hər 
kəs elə vanna forması seçməlidir ki, ona maksimum fayda versin. 
Məsələn,zöhrəvi  xəstəliyə  tutulanlar  əvvəlcə  “çılpaq-  terapiya”- 
dan başlamalı,2-3 ay davam etdikdən sonra su vannasına keçməli 
-dir. Orqanizmi zəyif olanlar və yaşı 30-u keçənlər yaxşı olar ki, 
əvvəlcə əl-ayaq vannasından başlasın: ilk vaxtlar dizə və dirsəyə 

downloaded from KitabYurdu.az
 
194 
qədər  suya  girin,  sonra  suyu  tədricən  qasığa  və  çiyinə  çatdırın. 
Bunu  bir  neçə  dəfə  edəndən  sonra  bütöv  vanna  (yaxud  duş) 
qəbul  etmək  olar.Hər  bir  halda  soyuq  və  isti  suları  növbə  ilə 
dəyişmək lazımdır.Bədəni isti və soyuq suya tədricən alışdırmaq 
vacibdir. İlk günlər hərarət bədən temperaturuna yaxın olmalıdır. 
Sonda  isti  suyun  hərarəti  40-43  dərəcə,soyuğunku  isə  14-15 
dərəcə olmalıdır. Bütün hallarda başı islatmayın.  
 
Ağır  xəstələr  və  zəyif  adamlar  “qasıq-çiyin”  vannasını 
qəbul  etməzdən  öncə,adi  vanna  qəbul  edir:  bütün  bədəni  suya 
salır.Bədəni  yaxşı-yaxşı  silib  qurulayır,  sonra  kontrast    vannanı 
başlayır.Vannaların ümumi sayı 5-7-9-11 və daha çox ola bilər:1 
dəqiqə soyuq vannada uzanırsınız, ardınca 1 dəqiqə isti vannada. 
Soyuq  vannadan  başlayıb,soyuq  vanna  ilə  bitirmək  lazımdır. 
Bədəni  yaxşı-yaxşı  qurulayıb,lüt  dayanmaq  lazımdır:arıq  adam- 
lar 6-15 dəqiqə,orta köklər 15-20 dəqiqə,köklər isə 30 dəqiqə.  
 
Aterioskleroz xəstəliyindən əzab çəkənlər aşağıdakı sxem 
üzrə vanna qəbul edə bilər.