3.Birinci qanun və prinsipin doğurduğu üçüncü əsas tələb”nitq üzrə işi əvvəlcə məzmundan başlamaq lazımdır”tələbidir.Nitqin yaxşılığının,təsirliliyinin ilkin amili onun arxasında dolğun məzmunun dayanmasından ibarətdir.Nitqdə dolğun məzmunu çatdıra bilmək ən əsas şərtdir.
Bəzi dil ədəbiyyat müəllimləri heç bir ciddi hazırlıq işi aparmadan əvvəllər öyrənilmiş hər hansı ədəbi-bədii mövzuda inşa yazmağı şagirdlərə tapşırır ki,belə inşa yazıda lazımı müvəffəqiyyıt əldə edilə bilməz.
Tutaq ki, müəllim ədəbiyyat dərsində “Hacı Qara” komediyasını,o cümlədən Hacı Qara surətinin səciyyəsini artıq tədris etmişdir.İnşa üçün təkcə bu tədris işi ilə kifayətlənmək olmaz.Hətta şagirdlərə sabahkı dərsdə belə mövzuda inşa yazılacağını elan etmək də bir nəticə verə bilməz.
Yuxarıda qısa şəkildə deyilənlər bir daha göstərir ki,I qanun dil təlimində təfəkkürlə dilin,nitqin vəhdət və fərqinin nəzərə alınması məna və qrammatik forma üzərində işlərin paralel şəkildə aparılmasını tələb edir.
Azərbaycan dili təlimində anlayışların qarşılaşması,uyğunlaşmasının və qarışmasının,yaxud interfrensiyanın nəzərə alınması qanunudur.Bir daha qeyd etmək lazımdır ki,I qanun dil təlimində təfəkkürlə dilin,nitqin vəhdəti və fərqinin nəzərə alınması qanunu dil təlimi üçün tam spesifik qanundur.İkinci qanun haqqında belə hökm vermək olmaz.Lakin ikinci qanun da başqa təlim fənlərinə nisbətən dil təlimi üçün daha doğmadır.
Dil təliminin qanunauyğun pozulmasını təmin etmək və varislik prinsipini həyata keçirmək üçün təlim prosesində bir sıra tələblərin gözlənilməsi vacibdir ki,bunların ən ümdələri aşağıdakılardır:
Dostları ilə paylaş: |