Falsafa asoslari

1 Mirziyoyev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy
javobgarlik — har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo'iishi кегак. — Т.:
O‘zbekiston, 2017.-B. 22-23.
350

---

va ta’sirchanlik, qulaylik va shinamlik kabi dizayn paradigma- 
lari madaniy makonni shakllantirishning asosiy omili boladi va 
dizaynning insonparvarlik maqsadini namoyon etadi. Bu milliy- 
lik va umuminsoniylik uyg‘unligi, urf-odat va an’analar, tarixiy 
tajribaga asoslangan holda soglom turmush tarzi va qulay sharoit 
yaratib berish, bir so‘z bilan aytganda yurtimizdagi obodlik va 
farovonlik bilan belgilanadi.
Dizaynning estetik xususiyatlari. 
Italyanchada loyiha, rasm 
ma’nolarini anglatuvchi disegno so‘zi o‘rta asrlarda inson tabi- 
atida mavjud bolgan ijodkorlik xususiyatlarini ham ifodalagan. 
Ammo, «ingliz tilidagi design so‘zi birinchi marta 1919-yil ing- 
liz rassomi Djozef Sinelo tomonidan sanoatda ishlab chiqarilgan 
narsalar namunasiga nisbatan qollanilgan. Bunda u aniqroq ifo- 
dalash uchun industrial so‘zini kiritib «industrial design» sano- 
atga, uning taraqqiy etgan mashina texnikasi va seriyali ishlab 
chiqarishga yo‘naltirilgan yangi badiiy predmetli ijod sohasini 
anglatuvchi so‘z birikmasini qollaydi. Vaqt o‘tishi bilan bu ter- 
min xalqaro ahamiyatga ega bolib bordi»1.
Dizayn avval narsa va buyumlar olamini estetik va funksional 
sifatlarini shakllantirish maqsadiga qaratilgan loyihalash faoli- 
yati bolsa bugunga kelib inson faoliyatining barcha yo‘nalish va 
ko‘rinishlarini qamrab olib, nufuzli, keng tarqalgan ijodiy faoli- 
yatga aylandi. Narsa va predmetlar, atrof-muhitni loyihalar ekan 
dizayner ayni paytda inson va uning hayot tarzini ham loyiha- 
laydi.
Dizaynning eng asosiy estetik xususiyatlaridan biri, mahsulot 
sifatini oshirishning ta’sirchan vositasi ekanligidadir. U ilmiy ta- 
fakkurning so‘nggi muvaffaqiyatlarini o‘zida gavdalantiradigan, 
eng yuksak texnikaning iqtisodiy, estetik va boshqa iste’molchilik 
talablariga javob beradigan, jahon bozorida raqobatbardosh 
bolishi kerak, bunda esa hal qiluvchi omil dizayndir.
Dizayn bu ijodiy faoliyat bolib, uning maqsadi sanoat mahsu- 
lotlari shakli va sifatini belgilab berishdir. Bu xususiyatlar mah-