Falsafa asoslari

1 
Look: Morris R. Cohen Ernest Nagelan introduction to logic and scientific
method New Dehli. 2007. P59.
232

---

S - P
S - P
5-11
P
I
s
- I
p
Inkor qilish jarayonida (-ma; -siz; -mas) kabi qo‘shimchalar 
yoki inkor qilinayotgan tushunchaga zid bolgan tushunchalardan 
foydalaniladi. Oddiy qat’iy mulohazalarning hammasidan aylan- 
tirish usuli bilan xulosa chiqariladi.
№
Xulosa asosi bolgan mulohaza Xulosa bolgan mulohaza
1
A. Hamma S-P
E. Hech bir S-Psiz emas
2
E. Hech bir S-P emas
A. Hamma S emas P dir
3
I. Ba’zi S-P
0 . Ba’zi S-P siz emas
4
0 . Ba’zi S-P emas
I. Ba’zi S - P sizdir
Aylantirishga misol:
A. Hamma shifokorlar oliy tibbiy ma’lumotga ega.
E. Shifokor bolganlarning hech biri oliy tibbiy ma’lumotsiz 
emas.
E. Hech bir yolg‘onchi rostgo‘y emas.
A. Hamma yolg'onchi bolmaganlar rostgo‘ydir.
I. Ba’zi suralar uzundir.
O. Ba’zi suralar qisqa emas.
0. Ba’zi jumlalar tushunarli emas.
1. Ba’zi jumlalar tushunarsizdir.
Almashtirish 
(lot.—conversio) shunday mantiqiy xulosa chiqa­
rish usuliki, unda xulosa berilgan mulohazadagi subyekt va pre- 
dikatning o‘rnini almashtirish orqali keltirib chiqariladi1.
Turli mulohazalardan bunday usul vositasida xulosa chiqarish 
quyidagi jadvalda ko‘rsatilgan:
№
Xulosa asosi
Xulosa
Almashtirish turi
1
A. Hamma S-P
A. Hamma P-S
Sof almashtirish
1 Look: Morris R. Cohen Ernest Nagelan introduction to logic and scientific