Falsafafanining predmeti, maqsadi va vazifalari ma’ruza rejasi

O‘rta asrlar yevropasida falsafiy tafakkurning rivojlanish xususiyatlari. 
XVI asrgacha G‘arb va Sharq falsafiy tafakkuri har biri o‘zyo‘lida rivojlangan : arab
musulmon Sharqida va Ispaniyaning arablar istilo qilgan qismida falsafaga dinning ta'siri 
yevropa va Sharqiy Osiyodagidan kamroq bo‘lgan. Bu davrda arab musulmon fani rivojlanishda 
yevropa fanidan ancha ildamlab ketgan. Xitoyda ham fan, garchi din ta'siri ancha kuchli bo‘lsa-
da, yevropadagidan ilg‘orroq bo‘lgan. Ayrim Sharq faylasuflari o‘z asarlarini antik davr 
mutafakkiri Demokritning atomlar haqidagi ta'limoti, Empedoklelementlari, Pifagor 
matematikasi, Platon g‘oyalari, Aristotelning falsafiy va tabiiy-ilmiy merosi, ayniqsa uning 
mantiq tizimi ta'sirida vujudga kelgan ilmiy – falsafiy an'ana ruhida yaratganlar.
Yevropa falsafasida materialism o‘rta asrlarda Sharqdagidek keng tarqalmagan va 
madaniyatga kuchli ta'sir ko‘rsatmagan. U sxolastikada realism bilan bir qatorda paydo bo‘lgan 
nominalistik falsafa ko‘rinishida rivojlangan va avval ayrim narsalar va hodisalar, so‘ngra 
ularning in'ikoslari narsalarning nomlari sifatida talqin qilinuvchi umumiy tushunchalarda 
mavjud, degan g‘oyadan kelib chiqqan. Ammo falsa fani ilohiyotga qaram qilishga harakat 
qilgan din mafkuraning hukmron shakli sanalgan.
Ilk o‘rtaasrlarda falsafiy tafakkur rivojlanishining asosiy shakllari apologetika va
patristika bo‘lgan. Yevropada, Vizantiyada, Old Osiyo va Shimoliy Afrikaning ellinlashgan
markazlarida xristianlikning tarqalishi boshqa diniy va falsafiy oqimlar bilan qattiq kurash 
jarayonida yuz bergan. Bunda xristianlikka qarshi neoplatonizm falsafasidan keng foydalanilgan. 
Ayni shu davrda apologetika xristianlikni asoslash va himoya qilish falsafasi sifatida vujudga 
kelgan.
Apologetika ortidan «cherkov otalari» ning falsafiy ta'limoti – patristika (lot. pater – ota) 
paydo bo‘lgan. Patristikaning eng yorqin vakili Gippon (Shimoliy Afrika) dagi yepiskop Avliyo