Fan va innovatsiyalar vazirligi guliston davlat universiteti

AL-XORAZMIYNING MA’NAVIY MEROSIGA JAHON ILM 
AHLINING E’TIROFLARI
Nazarov Obid Raximovich, 
tfn, dots.Guliston Davlat Universiteti
Qisqacha mazmuni: 
Buyuk matematik, astronom va geograf Muhammad 
Muso al-Xorazmiy VIII asrning oxiri va IX asrning birinchi yarmida yashab ijod etdi. 
Bu davrda Markaziy Osiyo arab xalifaligi tarkibiga kirar edi. Rivojlanib kelayotgan 
mavjud tuzum taqozo qilgan ijtimoiy-iqtisodiy talablar bu davrdagi taraqqiyot 
jarayonining asosiy omillaridan biri bo‘ldi. Qurilish, savdo-sotiq, hunarmandchilik, 
dehqonchilik va boshqa sohalarni yanada taraqqiy ettirish uchun astronomiya, 
geodeziya, geometriya kabi fanlarni rivojlantirish zaruriyati tug‘ildi. Usha davrning 
ilg‘or olimlari bu fanlarning amaliy ahamiyati haqida aniq tasavvurga ega bo‘lib, 
Muhammad al-Xorazmiy esa shu olimlarning peshqadami va yo‘lboshchisi edi.
Kalit so’zlar: 
Bayt ul-hikma, mutafakkir, al-Xorazmiy, Farg‘oniy, Samoviy 
harakatlar, al-Farobiy, Ibn Sino, Abu Rayhon Beruniy, Saydana, Mahmud Qoshg‘ariy, 
Xorazm Ma’mun akademiyasi, buyuk allomalar, Uchinchi Renessans.
Abstract: 
The great mathematician, astronomer and geographer Muhammad 
Musa al-Khorazmi lived and worked at the end of the 8th century and the first half 
of the 9th century. During this period, Central Asia was part of the Arab Caliphate. 

---

322
MA’RUZALARNING QISQACHA MAZMUNI BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI
The socio-economic requirements of the developing system became one of the 
main factors of the development process in this period. It was necessary to develop 
sciences such as astronomy, geodesy, and geometry for the further development 
of construction, trade, crafts, agriculture and other fields. The advanced scientists 
of that time had a clear idea about the practical importance of these sciences, and 
Muhammad al-Khorazmi was the leader and leader of these scientists.
Keywords: 
Bayt ul-hikma, the thinker, al-Khorazmi, Farghani, Heavenly 
movements, al-Farabi, Ibn Sina, Abu Rayhan Beruni, Saydana, Mahmud Kashgari, 
Khorezm Ma’mun Academy, great scholars, Third Renaissance.