Fanga kirish. Issiqlik energiyasining iste'moli ta'minoti tizimlari reja: Texnik-iqtisodiy aspektlari

Issiqlik to’plash tizimini tanlash va ularning tavsifnomasi

Quyosh energiyasining kelib chiqishining yillik va sutkalik tipik grafiklari va binolarni issiqlik bilan ta`minlash yuklamasining o’zgarish grafiklari rasmda tasvirlangan. Issiqlik akkumulyatorlarining qo’llanilishi quyosh issiqlik ta’minoti tizimi (QITT) tengligini oshiradi, kechasi va bulutli vaqtlarda sarf qilingan energiyani qoplash va yoqilg’i sarfini kamaytirish imkonini beradi.

E₁-foydalanilayotgan quyosh energiyasi
E₂-quyosh energiyasining ortiqcha qismi (akkumulyatorda yig’ishi mumkin bo’lgan qismi)
E₃-etishmaydigan quyosh energiyasi (qo’shimcha manba yoki issiqlik akkumulyatoridan qoplanishi mumkin).
Issiqlikni to’plash tizimi (ITT) ko’rinib turgan yoki yashirin issiqlikni to’plash asosida ishlaydi va energiya tizimi bilan olib kelgan yoki o’tkazayotgan oqimlarining quvvati, to’plash turi akkumulyativ qilish muddatlari davomiyligi bilan (6-12 soatdan-10 sutkagacha qisqa muddatli, 10 sutkadan bir necha oygacha bo’lsa, uzoq, muddatli deb aytiladi) energiya zichligi hajmi bilan harorat diapazoni bilan, issiqlik yo’qotish koeffitsienti bilan kapital va eksplutatsion harajatlari bilan tavsiflanadi.
ITT (issiqlik to’plash tizimi) o’z tarkibiga issiqlik to’plash uchun issiq suvli baklar ishlatiladi, u yuksak issiqlik saqlash sig’imiga ega bo’ladi, havoli quyosh energiyasi kollektori bilan ishlaydigan issiqlik uzatish quyosh tizimida (QITT) shag’al va boshqa qattiq materiallar bilan to’ldirilgan rezervuar (idish) ishlatiladi.
Issiqlik to’plash materialida oraliq uzilishlar bo’lmaganda issiqlik to’plovchi miqdori quyidagicha bo’ladi:
Q = mc_P(T₂ -T₁ ), (17)
Bunda T₁ va T₂ -issiqlik saqlash materiali (ISM) ni quvvatlantirish va undan keyingi holdagi harorati, ⁰S; m-ISM massasi, kg; Sr-ISM ning solishtirma o’zgaruvchan issiqlik sig’imi, kDj/ (kg ⁰S).
Sutkalik issiqlik to’plashda suyuqlik QITT uchun mo’ljallangan suvli bakakkumulyatorning solishtirma issiqlik sig’imi 0,15-0,35 m³ deb olinadi, havo QITT uchun shag’alli akkumulyatorniki esa 0,15-0,35 m³ deb olinadi.
Fazali o’tishda isssiqlik saqlovchi materiali (ISM) qo’llanishi (erish va qotish) to’planadigan energiya zichligini ta`minlaydi va uning massasini va hajmini kamaytirish imkonini beradi. (7-8 jadval). Turli akkumulyatorlarni texnik xususiyatlari, issiqlik akkumulyatoridagi harorat 10⁰S deb qabul qilingan.
jadval

Akkumulyator materialining nomi	Og’irlik, kg	Hajmi, m^3
Shag’al tosh	113636	71,74
Suv	23866	23,9
Parafin	4794	5,27

ISMning erishida to’planadigan issiqlik miqdoriga teng:
Q = m[c_t (T_pl -Ò₁)+Δi_pl +ñ_j (Ò₂ -Ò_pl)] (18) Bunda ñ_t âà ñ_j -kattalik va suyuq ISM solishtirma issiqlik sig’imi, kDj/ (kg ⁰S) Δi_pl -ISM erishining issiqlik sig’imi, kDj/kg; Ò_pl -erish haroratsi ⁰S

JISM	l	p	Mustahkam ligi Ρ (m K)		Issiqlik o’tkazuvhanligi Vt/ (m K)		Issiqlik sig’imi KDj/ (kg K)		Fazoning o’tish eng’talpiyasi ˅i
			Ρt	Ρj	λt	λj