Fermentlarning umumiy xususiyatlari

Qulf va kalit modeli: Emil Fisher tomonidan taklif qilingan ushbu model ferment tuzilishining qattiq ekanligini ko'rsatadi. Substrat, xuddi kalit qulfga o'rnatilgandek, fermentning bog'lanish joyiga mos tushadi. Biroq, bu modelning qattiqligi fermentlarning moslashuvchan tabiatini va allosterik modulyatorlarning ta'sirini tushuntira olmaydi.

Induktsiyalangan moslashish nazariyasi: 1958 yilda Koshland tomonidan kiritilgan bu nazariya fermentning faol joyi qattiq emasligini ta'kidlaydi. Substratning ferment bilan o'zaro ta'siri moslashish yoki konformatsion o'zgarishlarni keltirib chiqaradi, bu esa substratni kuchli bog'lash joyining shakllanishiga olib keladi. X-nurlarining difraksion tadqiqotlari bilan qo'llab-quvvatlangan ushbu model, shuningdek, allosterik modulyatorlarning ta'sirini va fermentlarga raqobatbardosh inhibisyonni ham hisobga oladi.

Substrat deformatsiyasi nazariyasi: Bu nazariya shuni ko'rsatadiki, substrat fermentdagi induksiyalangan konformatsion o'zgarish tufayli deformatsiyaga uchraydi. Keyinchalik zo'riqtirilgan substrat mahsulot shakllanishiga olib keladi. Induktsiyalangan moslik modeli va substrat shtammining kombinatsiyasi fermentativ ta'sirda ishlaydi, deb ishoniladi.

Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, fermentlar reaktsiyalar uchun muqobil yo'lni ta'minlab, zarur bo'lgan faollashtirish energiyasini kamaytiradi. Ular substratlar bilan bog'lanadi, konformatsion o'zgarishlarga uchraydi va substratlarning mahsulotga aylanishini osonlashtiradi. Batafsil mexanizmlar, shu jumladan qulf va kalit modeli, induktsiyalangan moslashish nazariyasi va substrat shtammlari nazariyasi ferment ta'sirini boshqaradigan murakkab jarayonlar haqida tushuncha beradi. "Allosterik modulyatorlar" va "raqobatbardosh inhibisyon" kabi texnik lug'atdan foydalanish ushbu biologik katalizatorlarning murakkabligi va o'ziga xosligini yanada ta'kidlaydi.

Fermentlar biokimyoviy katalizatorlar sifatida

Ko'pincha biokimyoviy katalizatorlar deb ataladigan fermentlar biokimyo sohasida muhim rol o'ynaydi va tirik organizmlar ichidagi kimyoviy reaktsiyalarning keng doirasini osonlashtiradi. Biokimyoviy kataliz deb ataladigan bu hodisa ko'plab biologik jarayonlar uchun asosdir. Bu erda biz biokimyoviy katalizatorlar sifatida fermentlar dunyosini o'rganamiz, ularning funktsiyalarini o'rganamiz va ferment katalizasiga misollar keltiramiz.