Filologiya fakültəsi

Dilin səviyyələri. Fonoloji səviyyə. Sintaksis səviyyəsi. Leksik-semantik 
səviyyə. Aralıq səviyyələr və səviyyəxarici hadisələr: morfonoloji səviyyə, 
sözyaradıcılığı səviyyəsi, frazeoloji səviyyə; səviyyəxarici hadisələr.
Dil quruluşu nəzəriyyəsi. İzomorfizm nəzəriyyəsi. Səviyyələrin iyerarxiyası 
nəzəriyyəsi. Linqvistik tipologiya. Dillərin qrammatik quruluşa görə tipləri: 
köksözlü, aqqlütinativ, flektiv və inkorporativ dillər.
 
Dil və şüur 
Dil və şüur, dil və təfəkkür münasibətlərinin fərqləndirilməsi. Diləqədərki 
təfəkkür problemi. Dil və şüur: şüura qarşı münasibətdə dilin funksiyaları; dilə 
qarşı münasibətdə şüurun funksiyaları; təfəkkürə qarşı münasibətdə dilin 
funksiyaları; dilə qarşı münasibətdə təfəkkürün funksiyaları. Dil və təfəkkür.
Mentalinqvistikanın əsas istiqamətləri. Dil və məntiqi təfəkkür: söz və 
məfhum; söz və məfhum; cümlə və hökm; qrammatik və məntiqi kateqoriyalar. 
Dil və informasiya. Dilin və təfəkkürün funksiyaları. Dilin məna tipləri: struktur dil 
mənaları; informativ dil mənaları – məntiqi dil mənaları, əşya məfhumlu (koqnitiv) 
dil mənaları, emosional dil mənaları və üslubi (konnotativ) dil mənaları; həqiqi və 
məcazi məna.
Dilin inikas funksiyası. Formal və məzmunlu mənalar. Dil vahidləri və 
kontekst. Dil nisbiliyi nəzəriyyəsi.
Psixolinqvistikanın problemləri. Psixolinqvistikanın obyekti və predmeti. 
Dil nisbiliyi nəzəriyyəsi. Neyrolinqvistika. Faktlar. Problemlər: nitqin səs 
quruluşunun neyrolinqvistik təhlili; nitqin məntiqi-qrammatik quruluşunun 
neyrolinqvistik təhlili; rabitəli söyləmin neyrolinqvistik təhlili; nitqin praqmatik 
funksiyasının neyropsixoloji təhlili.

---

5 
Paralinqvistika. Jest və mimika. Jestin növləri: ritmik jestlər; emosional 
jestlər; işarə jestləri – deykritik jestlər, təsviri jestlər və simvolik jestlər.