Firuddin cəFƏrov hasil fəTƏLİyev

4.3.4. Patologiyalı hamilə qadınların qidalanması 
Hamilə  qadınların  ürək-damar  sistemi  xəstəliyi  zamanı 
qidalaması. Qidalanma müxtəlif orqan və sistemlərin funksional 
vəziyyətinin,  mübadilə  proseslərinin  normallaşmasına,  orqaniz-
min  immun  xüsusyyyətlərinin  və  müqavimətinin  artırılmasına, 
bütün orqanlarda və toxumalarda qan dövranının yaxşılaşdırılma-
sına yönəlmişdir. O, orqanizmdən azotlu şlakların, tam oksidləş-
məmiş  mübadilə  məhsullarının  kənar  olunmasına,  asidozun 
azalmasına,  orqanizmin  və  dölün  oksigen  çatışmazlığına  qarşı 
adaptasiyasını artırmalıdır.  
Ürək-damar  xəstəliklərinə  malik  olan  hamilə  qadınlar  üçün 
məsləhət  görülən  qida  optimal  miqdarda  tamqiymətli  zülallara 
malik olması ilə xarakterizə olunur. Bu zülalların tərkibində xolin, 
metionin,  tirozin,  lipotrop  maddələr,  suda  həll  olan  vitaminlər; 
yüksək  miqdarda  kalium,  maqnezium  və  məhdud  miqdarda 
natrium düzları, heyvani yağ və karbohidratlar olur.  
Ürəyin  revmatik  qüsuru zamanı pəhriz qeyri-spesifik desen-
sibilizasiya vasitəsi olmaqla, orqanizmin immun xüsusiyyətini və 

---

320
 
müqavimətini artırmalı, böyrəküstü vəzin funsksiyasını gücləndir-
məlidir.  
Ürəyində revmatik qüsur olan hamilə qadınlarda yağ mübadi-
ləsinin  xüsuiyyətlərindən  asılı  olaraq  doymuş  yağ  turşularına 
malik  olan  yağların  miqdarının  mötədil  məhdudlaşdırılması  və 
rasiona doymamış yağ turşularının (zeytun, günəbaxan, qarğıdalı 
yağları), həmçinin xolesterinlə zəngin olan məhsulların daxil edil-
məsi məqsəduyğundur, çünki onlar steroid hormonlarının sintezi 
üçün vacibdir. 
Hamiləliyin  birinci  yarısında  pəhrizin  tərkibinə  zülallar-80q 
və karbohidratlar-300q olmaqla rasionun gündəlik kaloriliyi 2400-
2700  kkal  təşkil  edən  maddələr  daxil  edilir.  Hamiləliyin  ikinci 
yarısında  zülalların  miqdarı  140  q-dək,  yağlar  90  q-dək  və 
karbohidratlar  -  350  q-dək  artır  və  bu  halda  rasionun  kaloriliyi 
2800-3000 kkal-dək yüksəldir. 
Hamiləliyin 1-ci və 2-ci yarısında rasionun mineral və vitamin 
tərkibi  aşağıdakı  kimi  olur:  natrium-xlorid  3-4  q,  kalium  5q, 
kalsium-1,5-1,6 q, fosfor-2 q, dəmir-30 mq, A-vitamini-2 mq, B
1
-
5 mq, B
2
-5 mq, B
3
-30 mq, B
6
-5 mq, B
12
-50 mkq, foli turşusu-800 
mkq, askorbin turşusu-300 mq, sərbəst maye bir litrədək. 
Hamiləliyin 1-ci  yarısında 1 günlük rasionun hazırlanmasına 
lazım olan məhsulların siyahısı aşağıdakı kimidir: balıq-200 mq, 
ət-100 q, yağsız şor-200 q, süd-300 q, xama-20 q, kərə yağı-10 q, 
bitki yağı-20 q, yumurta-1 ədəd, 1 yumurtanın zülalı, şəkər-30 q, 
çovdar çörəyi-100 q, buğda çörəyi-100 q, qarabaşaq yarması-50 q, 
kartof-150  q,  kələm-100  q,  çuğundur-100  q,  yerkökü-100  q,  baş 
soğan-35  q,  pomidor  və  digər  tərəvəzlər-200  q,  meyvə  və 
giləmeyvə-300 q, mövüc və ərik qurusu-100 q. 
Hamiləliyin  2-ci  yarısında  ətin miqdarını  110  q, şoru-250 q, 
çovdar çörəyini-150 q, kartofu 180 qrama qədər artırmaq lazımdır.  
Revmatk ürək qüsuru  olan hamilə qadınlar üçün bir  günlük 
menyu (hamiləliyin 1-ci və 2-ci yarısı üçün) aşağıdakı kimi olur:  
Birinci səhər yeməyi: kərə yağı (10 q), zülal omleti (100 q) və 
ya  soyutma  yumurta  və  ya  soyutma  balıq  (100  q);  təzə 
tərəvəzlərdən salat və ya vineqret (100 q), çay (200 q). 

---

321
 
Ikinci səhər yeməyi: pendir qutabı və ya xamalı şor (150 q), 
süd və ya ərik şirəsi (200 q). 
Nahar: turş kələm və ya tərəvəz şorbası və ya vegetarian borşu 
(250  q);  qoyun  və  ya  toyuq  ətindən  tefteli  və  ya  suda  bişmiş  ev 
dovşanı  (100  q);  qarabaşaq  və  ya  yulaf  sıyığı  (200  q),  və  ya 
çuğundur  və  ya  yerkökü  püresi  (100  q);  ərik  qaxından  və 
mövücdən hazırlanan kompot (100 q). 
Günorta yeməyi: alma, yağsız şor (150 q) və ya buğa verilmiş 
qara gavalı (50 q) və itburnu həlimi (100 q). 
Şam: pendir qutabı ilə vareniklər (150 q) və ya xamalı tərəvəz 
raqusu (125/10); südlü çay və ya süd (100 q). 
Yatmazdan əvvəl –kefir (150 q). 
Gün ərzində çovdar çörəyi (100q), buğda çörəyi (100 q).