Firuddin cəFƏrov hasil fəTƏLİyev

Bir günlük menyu (1-ci və 2-ci hamiləlik dövrləri üçün) belə 
olur: 
Birinci səhər yeməyi: zülal omleti (130 q) və ya yerkökü-şor 
suflesi (250 q, və ya suda bişirimiş balıq (150 q); tərəvəzlərin bitki 
yağında salatı (100 q); çay və ya itburnu həlimi (200 q). 
İkinci səhər yeməyi yağsız şor pastası (160 q) və ya təzə şor 
(150  q),  suda  bişirilmiş  treska  (150  q),  süd  və  ya  itburnu  həli-
mindən (200 q) ibarət olur. 
Nahar:  təzə  kələmdən  hazırlanan  turş  şorba  və  ya  tərəvəz 
şorbası soyutma ət ilə və ya vegetarian borşu (250 q), mal əti tef-
telisi və ya buğda bişmiş balıq kotleti və ya suda bişmiş ev dovşanı 
(100-150 q); qarabaşaq sıyığı və ya kartof, çuğundur püresi (140 
q);  tərəvəz  salatı  və  ya  vineqret  (100  q);  ərik  qurusu  və  mövüc 
kompotu və ya ərik şirəsi (200 q). 
Qəlyanaltı:  yağsız  şor  və  ya  şor  süflesi  (150  q),  ərik,  alma 
şirəsi və ya itburnu həlimi (200 q). 
Şam: suda bişmiş balıq (150 q) və ya vareniki (120 q), və ya 
suda bişmiş ətdən raqu bitki yağında tərəvəzlə (50/240); şirə (100 
q). 
Yatmazdan əvvəl-kefir (200 q). 
Gün ərzində -çovdar çörəyi (100 q); buğda çörəyi-(100 q). 
Xroniki  qlomerulonefrit  xəstəliyi  olan  hamilə  qadınların 
müalicəvi  qidalanması.  Xəstəliyin  forma  və  mərhələsindən  asılı 
olaraq pəhrizə iltihab, desensibilizə edən, antianimiya, sidikqovu-
cu və hipotenziv təsir edən maddələrlə zəngin olan məhsullar daxil 
edilir. 
Xəstəliyin yüngül formasında, böyrəklərin azot-ifrazat funksi-
yasının  az  pozulma  hallarında,  ekstrarenal  vəziyyət  olmadıqda 
(hipertenziya, şişmək), qidalanmada minimal məhdudiyyət qoyu-
lur. Gündəlik rasiona 90-120 q zülal (1 kq hamilə qadın çəkisinə 
1,5 q), 80 q yağ, 400-450 q karbohidratlar, 6-7 q xörək duzu, 1-ci 

---

325
 
hamiləlik  dövründə  maye  1200  ml  və  ikinci  hamiləlik  dövründə 
1000 ml daxil olur. 
Nefrotik  sindrom  zamanı  (şişmə,  gündəlik  proteinyriya  3,5-
4,0 q) böyrək çatışmazlığı olmadıqda zülalın miqdarı sidikdə ifraz 
olunan zülal nəzərə alınmaqla 1,5 q/kq hesabı ilə artırılır. Yağ və 
karbohidratların  miqdarı  yüngül  nefrit  formasında  olduğu  qədər 
təyin  olunur.  Mətbəx  duzu  hamiləliyin  1-ci  yarısında  4-5,  ikinci 
mərhələsində isə 3-4 qramadək məhdudlaşdırılır. 
Çox şişmə zamanı heyvani zülalın miqdarı azaldılır və əsasən 
bitki  mənşəli  yağlar  təyin  olunur.  Tərkibində  yüksək  miqdarda 
kalium  duzuna  malik  olan  (300-400  ml)  məhsullar  məsləhət 
(bişmiş  kartof,  balqabaq,  ərik,  yunan  qabağı,  gavalı)  görülür. 
Arterial təzyiqin bir az qalxması zamanı (140/90 mm civə sütunu) 
çuğundur şirəsi, quş üzümü, başınağacı, qara üvəz; anemiya zama-
nı-dəmirlə,  foli  turşusu  və  kobaltla  zəngin  olan  (çiyələk,  meşə 
çiyələyi,  alma,  nar,  üzüm,  naringi  şirəsi,  təzə  kələm)  məhsullar 
məsləhət görülür. 
Xroniki nefritin hipertonik forması zamanı zülalın miqdarı 1-
1,2  kq-dək  azaldılır.  Zülala  olan  təlabat  əsasən  yumurta  və 
kartofun hesabına ödənilir ki, bunların da tərkibində bütün əvəz-
olunmayan  aminturşuları  vardır.  Ətin  tərkibində  natrium  çox 
olduğundan o, məhdudlaşdırılır. Xörək duzu rasionda 1-ci hamilə-
lik dövründə 4-5 q-dək ikinci, hamiləlik dövründə isə 2-3 q azal-
dılır.  Qalan  nutrientlər  rasiona  nefrotik  sindromda  olduğu  kimi 
daxil olur.  
Xroniki nefritin qarışıq formasında pəhrizin kimyəvi tərkibi, 
xəstəliklərin əsas kliniki təzahürləri nəzər alınmaqla, yəni hiperto-
nik və şişmə sindromlarının əlamətlərindən hansının üstünlük təş-
kil etməsi ilə əlaqədar olaraq müəyyən olunur. 
Qidanın  dad  keyfiyyətlərinin  yaxşılaşdırılması  üçün  bişmiş 
soğan, sarımsaq, bibər, cəfəri, şüyüd və xardalın istifadəsinə icazə 
verilir. Tərəvəz və meyvələr çiy, qızardılmış, bişmiş və pörtlədil-
miş halda istifadə edilə bilər. 
Rasionların  gündəlik  kaloriliyi  hamiləliyin  1-ci  yarısında 
2700-2800 kkal, 2-ci yarısında isə 3000-3200 kkal olur. 

---

326
 
Bir günlük rasion seçimi (hamiləliyin 1-ci və 2-ci yarısı üçün) 
aşağıdakı  kimidir(qramla):  balıq-100,  yağsız  şor-150,  kefir-200, 
süd-200, xama-20, bitki yağı-25, kərə yağı-20, buğda çörəyi-250, 
şəkər-40,  yarma  və  makaron  məmulatları-60,  kartof-200, 
çuğundur və yerkökü hərəsi-100, kələm-150, baş soğan-35, digər 
tərəvəzlər-200,  meyvə-giləmeyvə-300,  itburnu  həlimi  200  və 
yumurta-2  ədəd.  Sərbəst  maye  hamiləliyin  1-ci  və  2-ci 
mərhələlərində müvafiq olaraq 1200 və 1000 ml olmalıdır.