Фирузя мяммядли

Фирузя Мяммядли 
rət olur. Bu ixtisar növündə çoxkomponentli söz 
birləşmələrinin əsas komponentləri bütövlükdə 
ixtisara salınır. 
Ən 
azı 
üç 
komponent 
saxlanılıb 
abbreviasiyaya cəlb edilir. Məs: 
Azərkitab
(Azərbaycan kitab ticarəti idarəsi),
Azərittifaq
(Azərbaycan İstehlak Cəmiyyətləri Ittifaqı) və s. 
2. Abbreviaturların ikinci forması
mürəkkəb 
ixtisarlar sözlərin initsialları
şəklində özünü 
göstərir. Bunlara
 
akronimlər
də deyirlər. 
Akronimlər söz birləşmələrini təşkil edən ayrı-ayrı 
sözlərin ilk hərfləri və ya səsləri götürülüb yeni bir 
sözün düzəldilməsi ilə ifadə olunur. Akronimlər ya 
sait səslər, ya saitlərlə yanaşı samit səslər, ya da 
ancaq samit səslərdən ibarət olur. Məsələn, EA 
(Elmlər Akademiyası), ADPU (Azərbaycan Dövlət 
Pedaqoji İnstitutu), BMT (Birləşmiş Millətlər Təş-
kilatı). 
Bu mənada akronimlərin özü də üç yerə 
bölünür: a).
Səs initsiallarından ibarət akronimlər,
 
b).
Hərf initsiallarından ibarət akronimlər, c). 
Qarışıq initsiallarından ibarət akronimlər. 
a)
Səs initsiallarından ibarət akronimlər. 
Bu akronimlər ancaq sait səsləri bildirən 
hərflərdən ibarət olur. Belə initsialların tələffüzünü 
Ə.Dəmiçizadə hərfı əsasda tələffüz adlandırmışdır. 
Burada hərflər hansı səsi ifadə edirsə o əsasda da 
tələffüz 
olunur. 
Məsələn, 
EA 
(Elmlər 
Akademiyası), AAÖ (Asiya -Afrika Ölkələri). 

---

543 
Сечилмиш ясярляри 
lX 
b)
Hərf initsiallarından ibarət akronimlər. 
Belə initsiallar hərflərin əlifbadakı adları ilə 
tələffüz olunur. Məsələn, MDB (eMDeBe), KTM 
(KeTeeM). Ə. Dəmiçizadə hərfı əsasda tələffüzdən 
bəhs edərkən initsialların bu növünü də həmin 
tələffüz normasına daxil edir. O yazır: 
«Belə 
qısaltmalarda