Fizika ixtisosligidan boshqa ixtisosliklar uchun ma’ruza matnlari to’plami So’z boshi

impulslarining vektor yig’indisi harakatning hamma vaqtida o’zgarmas 
bo’ladi. Bu qonun fizikada va texnikada juda katta rol o’ynaydi. 
Kuchlar.
Hozirgi zamon fizikasida 4 xil ta’sirlashuv ko’riladi. Bular: 
1) gravitatsion ta’sirlashuv;

---

 
2) elektromagnit ta’sirlashuv;
 
3) kuchli yoki yadroviy ta’sirlashuv;
 
4)kuchsiz ta’sirlashuv. Bunday ta’sirlashuv elementar zarralarni 
parchalanishida ruy beradi. Bu ta’sirlashuvlardan ikkitasi, ya’ni gravitatsion 
va elektromagnit ta’sirlar klassik mexanikada ko’riladigan kuchlarning 
vujudga kelishida asosiy rolni o’ynaydi.
Galileyning nisbiylik prinsipi. galiley almashtirishlari. Italyan olimi G.Galiley 
inersial sanoq sistemalarga nisbatan kuzatishlar va maxsus tajriba yo’li 
bilan nisbiylik prinsipini ishlab chiqdi. Bu prinsipga ko’ra barcha mexanik 
hodisalar barcha inersial sanoq sistemalarda bir xilda ro’y beradi. 
Galileyning nisbiylik prinsipini x o’k bo’yicha o’zgarmas tezlik V bilan 
harakatlanayotgan ikki sanoq sistemaga nisbatan ko’rsak, har bir sistemadan 
ikkinchi sistemaga utishda koordinatalarning almashtirilishi quyidagi 
formulalar bo’yicha bo’ladi: 
X'

X-Vt 
Y'

Y
Z'

Z
t'

t. 
Bu formulalarga Galiley almashtirashlari  deyiladi. 
Klassik mexanikada asosan uch xil kuch ko’riladi. Bular: 
1) gravitatsion yoki tortishish kuchlari;
 2) elastiklik kuchlari;