Fizika-m-ish pdf



Yüklə 395,92 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə8/8
tarix26.06.2022
ölçüsü395,92 Kb.
#62327
1   2   3   4   5   6   7   8
Fizika-m-ish pdf

aylanma harakat deyiladi.
1. Aylana bo‘ylab tekis harakatlanayotgan moddiy 
nuqtaning vaqt birligi ichida yoy bo‘ylab bosib o‘tgan 
yo‘liga son jihatdan teng bo‘lgan kattalikka chiziqli tezlik
deyiladi va quyidagicha ifodalanadi:
̆
2. Aylana bo‘ylab tekis harakatda aylana radiusi
burilish burchagining shu
burilish uchun ketgan vaqtga nisbati burchak tezlik deyiladi:
Burchak tezlik o‘zgarishining shu o‘zgarish uchun ketgan vaqtga nisbati 
bilan o‘lchanadigan kattalikka burchak tezlanish deyiladi.
, ,
Burchak tezlanishining birligi: rad/s
2
Chiziqli tezlik bilan burchak tezlik orasidagi munosabat
Tekis aylanma harakat qilayotgan jismning yo‘l formulasi: ̆
Chiziqli tezlik, burchar tezlik va aylana radiusi orasidagi bo’lanish:
̆
Aylanish davri, chastotasi, chiziqli tezlik va burchak tezlik orasidagi
munosabatlar
Jismning bir marta aylanishiga ketgan vaqt aylanish davri deb ataladi.
Aylanish davri bilan belgilanadi. Uning asosiy birligi – sekund (s). Agar jism Δt
vaqt ichida marta aylangan bo‘lsa, u holda aylanish davri quyidagicha
aniqlanadi:
Jismning vaqt birligidagi aylanishlar soni aylanish chastotasi deb 
ataladi. Aylanish chastotasi (nyu) bilan belgilanadi. Uning asosiy birligi – 1/s.


Agar jism Δt vaqtda n marta aylangan bo‘lsa, u holda aylanish chastotasi v
quyidagicha aniqlanadi:
Aylanish davri bilan aylanish chastotasi orasidagi munosabat:
;
Aylanish davri bilan chiziqli tezlik υ orasidagi munosabat: ;
Aylanish davri bilan burchak tezlik ω orasidagi munosabat: ;
Aylanish chastotasi va chiziqli tezlik υ orasidagi munosabat:
;
Aylanish chastotasi va burchak tezlik ω orasidagi munosabat:
;
Aylanma harakatda moddiy nuqtaning chiziqli tezligining son qiymati
o‘zgaradigan hollar ham uchraydi. Bunday paytda moddiy nuqtaning chiziqli
tezligi o‘zgarishi bilan bog‘liq tezlanish vujudga keladi. Bu tezlanish tezlikning
son qiymati o‘zgarishi tufayli hosil bo‘lganligidan, uning yo‘nalishi tezlik
yo‘nalishi bilan mos tushadi. Shunga ko‘ra uni urinma, ya’ni tangensial tezlanish
deb ataymiz va uning ifodasi quyidagicha bo‘ladi:

⃗ ⃗
Aylanma harakatlanayotgan moddiy nuqtaning chiziqli tezligi ham o‘zgarsa, uning
umumiy tezlanishi
⃗ ⃗

yoki √
ifoda orqali aniqlanadi.
Bu yerda: a
τ
= εga teng - tangensial tezlanish.
Normal tashkil etuvchish: 
- normal tezlanish.



Yüklə 395,92 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin