Fizika,2 qism 20

X. GYUYGENS
(1629–1695)
S
1
S
2
v · Dt
14- rasm.
Òo‘lqin nàzàriyaning kàmchiliklàri.
Yorug‘likning to‘lqin nàzàriyasi judà ko‘p
hîdisàlàrni tushuntirib bårà îlgàn bo‘lsà-dà
(bu hîdisàlàr bilàn kåyingi màvzulàrdà
bàtàfsil tànishàmiz), mà’lum kàmchiliklàr-
dàn hàm xîli emàs edi. Bu kàmchiliklàrning
eng asosiysi uning efir dåb ataluvchi muhitdà
tàrqàlishiga oid mulîhàzàdir. Efirni «såzish»
màqsàdidà o‘tkàzilgàn ko‘plàb tàjribàlàr esa
muvàffàqiyatsizlikkà uchràdi. Bundàn tàsh-
qàri, yorug‘likning to‘lqin nàzàriyasi biz kå-
yingi bîbdà tànishàdigàn jismlàrning nurlà-
nishi, fîtîeffåkt, Êîmptîn effåkti kàbi bà’zi
hodisàlàrni tushuntirishgà hàm îjizlik qildi.

---

22
 Sinîv sàvîllàri
1. Yorug‘lik to‘lqin nàzàriyasining yaratilishini nimà tàqîzî etgàn?
2. Bu nàzàriyaning muàlliflàri kimlàr? 3. Yorug‘lik to‘lqinlàri qàndày
tàsàvvur qilingàn? 4. Efir qàndày muhit? 5. Gyuygåns prinsipini aytib
bering. 6. To‘lqin sirti và to‘lqin frînti nima? 7. Yorug‘lik to‘lqin
nàzàriyasining kàmchiliklàri nimadan iborat?
Yorug‘lik intårfårånsiyasi va uning qo‘llanilishi
Ì à z m u n i : yorug‘lik to‘lqinlàrining intårfårånsiyasi; to‘l-
qinlàrning kîgåråntligi; yorug‘lik to‘lqinlàrining supårpîzitsiyasi;
màksimumlar và minimumlar shàrtlàri; màksimumlar và mini-
mumlar shàrtlàrini yo‘l fàrqi îrqàli ifîdàlàsh.
Yorug‘lik to‘lqinlàrining intårfårånsiyasi. Biz hîzirgàchà
yorug‘likning to‘g‘ri chiziq bo‘ylàb tàrqàlish, qàytish và sinish
qînunlàri bilàn tànishdik. Bu qînunlàr yorug‘likning hàr ikkàlà:
hàm kîrpuskular, hàm to‘lqin nàzàriyasi àsîsidà tushuntirilishi
mumkin. Endi esà yorug‘likning fàqàt to‘lqin nàzàriyasi tushun-
tirà îlàdigàn bà’zi hîdisàlàr bilàn tànishàmiz. Ulàrdàn biri
yorug‘lik intårfårånsiyasidir.