Fiziko-kimyo tahlil usullarida elektr toki va issiqlik o’tkazuvchanlikni aniqalsh ideal eritmalar

P = iCRT ; D t_muz = i K C_m; Dt _qay  = i E C_m

Izotonik koeffitsient elektrolit eritmasining osmotik bosimi, muzlash va qaynash haroratlarining o’zgarishi teng konsentratsiyali noelektrolit moddanikidan necha marta katta ekanligini ko’rsatadi:

DP _taj Dt _{muz taj} Dt_{qay taj}

i = ------ = ----- = ----------; i= 1+a(m - 1);

DP_naz  Dt _muz naz  Dt_{qay naz}

a -dissotsilanish darajasi; m- har bir molekuladan ionlarning hosil bo’lish soni.

Osmotik bosimning tibbiyotdagi ahamiyati. Odam organizmidagi biologik suyqliklar –qon, limfa, to’qimalardagi suyuqliklar NaCl, KCl, CaCl₂ kabi past molekulyar moddalarning suvli eritmalaridir. Yuqori molekulyar moddalar eritmalari oqsillar, polisaxaridlar, nuklein kislotalar kislotalar bo’lsa eritrotsidlar, leykotsidlar va trombotsidlarni shakllanishida ishtirok etadi.

Insonning qon bosimi 37^oS da 780 kPa bosimga teng bo’lib, shunday bosim 0,9% li NaCl eritmasida yuzaga keladi(O,15 mol/l), bu eritmaning osmotik bosimi qondagi bosim bilan baravar (fiziologik eritma). Ammo qonda Na⁺ va Cl^- ionlaridan tashqari boshqa ionlar, yuqori molekulyar birikmalar, shakllangan elementlar(eritrotsidlar, leykotsidlar, trombotsidlar) ham bor. Shuning uchun tibbiyotda qonning o’rnini bosadigan va tarkibi qon bilan bir xil bo’lgan erirmalar ishlatiladi.

Achiq tuz (MgSO_4*7H₂O) va glauber tuzi (Na₂SO_4*10H₂O) ichni surish xossasi ham osmos hodisasiga asoslangan. Oshqozonga tushgan bu tuzlar juda yomon so’riladi. Tuzlar bosimlaridagi o’zgarishlar tufayli bu tuzlarga qarab suv harakat qiladi va surgi ta’sir yuzaga keladi.

 

http://tfi.jethost.uz/intranet/LITSEY/Anorganik%20kimyo/6.3.htm