Bunday holda tashqi sekretsiya haqida ham gap yuritishga to 'g 'ri
keladi:
Tashqi sekretsiya bezlari.
So'lak, m e'da, yo g ‘, ter bezlari —
tashqi sekretsiya bezlariga kiradi.
Lekin organizmda yana shunday bezlar borki, ularning alohi-
da chiqaruv vo'llari bo‘1 may, balki ajratgan sekretlarini to 'g ’ridan
to 'g 'ri qonga ajratadi. Bunday bezlar ichki sekretsiya bezlari yoki
endokrin bezlari deb yuritiladi va bu so 'z grekcha endon - ichki.
krinin ajratadi degan m a'noni beradi. Endokrin bezlariga gipofiz,
epifiz, qalqonsim on bez yoki qalqonsimon bezoldi bezchalari,
m e’daosti bezi. jinsiy va ayrisimon bezlar kiradi.
M e'daosti va jinsiy bezlar - aralash bezlar hisoblanadi, y a ’ni
ularning ayrim hujayralari tashqi sekretorlik funksiyasini bajarsa,
ayrimlari ichki sekretorlik funksiyasini bajaradi.
Jinsiy bezlar jinsiy gormonlar ishlab chiqarish bilan birga, jin
siy hujayralarni (tuxum va spermatazoidlar) ham ishlab chiqaradi.
M e’daosti bezining hujayralarini bir qismi insulin va glyukogen
gormonlarini ishlab chiqsa, qolgan qismi m e’daosti bezining hazm
shiralarini ishlab chiqaradi.
Odamning endokrin bezlari o'lcham i jihatidan unchalik katta
emas, og'irligi ham unchalik katta emas (grammning bir qismidan,
bir necha grammlargacha) lekin qon tomirlari bilan juda yaxshi
ta'm inlangan. Qon ularga zarur bo'lgan qurilish materiallarini olib
keladi va undan kimyoviy jihatdan faol sekretlarni olib ketadi.
Endokrin bezlarga juda katta tarm oqlangan asab tolalari kela
di va ularning faoliyati doimiy ravishda asab tizimi bilan nazorat
qilinadi. Ichki sekretsiya bezlari funksional jihatdan bir-biri bilan
uzviy bog'langan va bitta bezning jarohatlanishi boshqa bir bezning
faoliyatini buzilishini chaqiradi.
Dostları ilə paylaş: 
