Nazorat scivollari: 1. Sanitariya va gig ivena d eganda nim ani tushunasiz?
2. A n tig en va antitanalarning im m unitetning hosil b o 'lis h id ag i roli
q a n d a y ?
3. O 'q u v yili nim a va uning gigiyenasi deganda nim ani tushunasiz?
4. K a sb -h u n a r kollejlarining kun tartibi va gigiyenasi haqida ayting.
5. M aktab yoshidagi m uassasalarn in g kun tartibi va gigiyenasi haqida
ayting.
6. Kuni uzaytirilgan s in f bolalari uchun kun tartibi va gigiy enasi h aq i
da ayting.
V BOB. OLIY ASAB FAOLIYATI Bosh miya funksiyalarini o ‘rganishda I. M. Sechenov va I. P. Pavlov ishlarining ahamiyati. Tabiatshunoslik tarixida bi-
rinchi marta I. M. Sechenov o'zining 1863- yilda «Bosh miya ref-
lekslari» deb atalgan buyuk asarida odamlarning ruhiy faoliyatini
m aterialistik nuqtayi nazardan tushuntirib berdi. Bu asarda birinchi
m arta miyaning reflektor ish tamovili haqidagi g'oya-m afkurani
shakllantirdi.
I. M. Sechenovning buyuk g'oyasi 1. P. Pavlov tom onidan eks-
perim ental yo 'llar bilan tasdiqlandi. birgina tasdiqlanm adi. balki
I. M Sechenov va I. P. Pavlovlar insonlar tom onidan uni o'rab tur-
gan organik olamni aks ettiruvchi tamoyilini materialistik nuqtayi
nazardan tushuntirib bergan reflektor nazariyaning asoschilari hi
soblanadi. I. P. Pavlov reflektor nazariyani rivojlantirdi va oliy asab
faoliyati haqidagi ta ’limotni yaratdi. Atrof-muhit ta'siriga odam va
oliy darajadagi hayvonlar tom onidan ta'm inlanuvchi reaksivaning
murakkab shakllarining asab mexanizmini ochishga erishdi. Shartli
refleks ana shu kashfiyotning mexanizmi hisoblanadi.
Katta yarim sharlar p o 'stlo g 'i va unga vaqin bo'lgan po'stloqosti
hosilalarining vaxlit organizmning tashqi muhit bilan o'zaro aloqa-
www.ziyouz.com kutubxonasi
sini ta'rninlovchi faoliyatining murakkab shakllarining yig'indisi
