2Ca3(PO4)2 + 10C + 6SiO2 → P4 + 10CO + 6CaSiO3 Olingan fosfor bug’lari oq fosfor allotropik modifikatsiya shaklida suv qatlami ostida yig’uvchu qisimda kontsentratsiyalanadi. Fosforni fosforit o’rniga boshqa fosfor birikmalari, masalan, metafosfor kislotasi bilan ko’mir va boshqa noorganik birikmalari bilan qaytarib olish mumkin.
4HPO3 + 12C → 4P + 2H2 + 12CO Kimyoviy xossalari
Fosforning kimyoviy faolligi azotga qaraganda ancha yuqori. Fosforning kimyoviy xossalari asosan uning allotropik modifikatsiyasi bilan belgilanadi. Oq fosfor juda faol, qizil va qora fosforga o’tganda kimyoviy faollik kamayadi.
Suyuq va erigan holatda, shuningdek 800 °C gacha bo’lgan haroratda fosfor P4 shaklida bo’ladi. 800 °C yuqori haroratda dissatsalanishga uchraydi:
P4 → P2 2000 °C dan yuqori haroratda molekulalar atomlarga ajraladi.
Oddiy moddalar bilan o’zaro ta’sir 4P + 5O2 → 2P2O5 4P + 3O2 → 2P2O3 Ko’p oddiy moddalar bilan o’zaro ta’sir qiladi — galogenlar, oltingugurt, ba’zi metallar, oksidlovchi va qayratuvchi xususiyatlarni namoyon qiladi:
metall bilan oksidlovchilik qiladi va fosfidlar hosil qiladi:
2P + 3Ca → Ca3P2 2P + 3Mg → Mg3P2 metallmaslar bilan qaytaruvchilik qiladi:
2P + 3S → P2S3 2P + 3Cl2 → 2PCl3 suv bilan o’zaro ta’siri:
4Р + 6Н2О → РН3 + 3Н3РО2 ishqorlar bilan o’zaro ta’siri:
