Foydali qazilma konlarini ochiq usulda qazib olish texnologiyasi

EKG – 5А tipdagi ekskavatorning ish unumdorligini hisoblash.(qoplovchi tog’ jinsi uchun)
Bir kovshli ekskavatorning texnik unumdorligi- shu modeldagi ekskavatorning konkret sharoitlarda ishlaganda maksimal mumkin bo`lgan ish unumdorligi.
Ekskavatorning texnik unumdorligi:
, m³/soat
m³/soat
- kovshning geometric sig`imi; m³
- qattiq jinsga kovshning to`lish koeffitsienti;
- ish sikli (davri) davomiyligi, soat.
Yuklanadigan tog` jinslaridan kelib chiqib ekskavator kovshining to`lisi koeffitsienti: yumshagan k=0.5; o`rtacha k=0.8; og`ir k=0.7; qoyali yaxshi portlatilgan k=0.6.
Ekskavatorning ekspltatsion unumdorligi ekskavatordan vaqt davomida foydalanishni inobatga oladi:
, m³/smena
m³/smena
- smena davomiyligi; soat
- avtotransport bilan ishlaganda ekskavatordan foydalanish koeffitsienti, = 0,75…0,8.
Ekskavatorning sutkalik ish unumdorligi:
, m³/sut
m³/sut
- sutkadagi ish smenalari soni;
Ekskavatorning yillik ish unumdorligi:
, m³/yil
m³/yi
N=1413727/3064320=0.45=1
N_E=1*1.4=2
Kon massasini zaboylardan tashish.(tog’ jinsi uchun)
Avtomobil transporti.
Avtosamosval modeli ekskavator kovshi va avtosamosval kuzovi sig`imi o`rtasidagi optimal bog`liqlik bo`yicha tanlanadi:

V_a- avtosamosval kuzovi sig`imi, m<sup>3</sup>
E- ekskavator kovshi sig`imi, m³
EKG – 5,2Аuchun :

Qo`yidagi jadvalda tanlangan avtosamosval modelining texnik xarakteristikasi keltirilgan.
O`rnatilgan kon massasi hajmini tanlangan avtosamosval modeli yordamida tashshish imkoniyati tekshirialdi:
, t
- amalda avtosamosval yordamida tashladigan yuk masssi, t;
- mos ravishda foydali qazilma yoki qoplovchi tog` jinsi zichligi, t/ m³

Avtosamosval reysi davomiyligi:

- avtosamosval yuklash davomiyligi, min
- avtosamosval bo`shatish davomiyligi,
- yukli avtosamosvalning harakat davomiyligi, min
- bo`sh (yuksiz) avtosamosvalning harakat davomiyligi, min
- manyover operatsiyalari va kutish davomiyligi, min
Avtosamosval yuklash davomiyligi:
, min
- avtosamosval kuzovi sig`imi, m³
- ekskavator ish sikli davomiyligi, sek
- eksakvator kovshi sig`imi, m³
- ekskavator koeffitsienti, ;
- ekskavator kovshini to`ldirish vaqti (cho`michlash) davomiyligi, s;
- ekskavator kovshini bo`shatish vaqti davomiyligi, s

min
Yukli va yuksiz avtosamosvalning harakatlanish davomiyligi:
, min
- mos ravishda yukli va yuksiz yo`nalishda yo`l uzunligi , km;
- mos ravishda yukli va yuksiz avtosamosvalning harakatlanish tezligi, km/soat ( =30km/soat , =40 km/soat);
=1.1 – avtosamosval ko`zg`anishi va tormoslanishini hisobga oluvchi koeffitsient.
min
Avtosamosvalni bo`shatish davomiyligi 1.0 min qabul qilinadi.
Manyaver operatsiyalari va kutishlarning (reys davomida) davomiyligi 2.0 min qabul qilinadi.
soat
Avtosamosvalning ekspluatsion ish unumdorligi:
, m³/smena
- ish smenasi davomiyligi , soat;
- avtosamosval kuzovi sig`imi, m³
- 0.9- yuk ko`tarish qobilyatidan foydalanish koeffitsienti.
m<sup>3</sup>/smena
Ekskavatorga xizmat ko`rsatish uchun zarur bo`lgan avtosamosvallar soni:

Karerda kon massasi bo`yicha sutkalik yuk aylanishi:
, t/sut
- ruda massasi bo`yicha yillik ish unumdorligi, t/yil;
- yil davomida avtotransportning ish sutkalari soni.
Karerning sutkalik yuk aylanishini ta`minlovchi avtosamosvallar ishchi parki:

ta
- karerning sutkalik yuk aylanishi, t/sut;
- 1.1 – avtosamosval ishining nomutanosiblik koeffitsienti;
- avtosamosvalning ekspluatsion ish unumdorligi, t/smena.
- ekskavatorning sutkadagi ish smenalari soni, smena.
Formula natijasida olingan kasr son butun tomonga yaxlitlanmasdan keyingi formulaga qo`yiladi.
Avtosamosvallarning inventor parki:

= 1,15 – avtosamosvallar zaxira koeffitsienti.
ta