FĠRĠdun bəy köÇƏRLĠ

M ə s ə l l ə r: 

 

Keçi suyu bağıra-bağıra keçər. 

Qurd tutduğu yerdən qanıq olur. 

Qurdun adı bədnamdır, yesə də, yeməsə də. 

Qurd yuvasından sümük əskik olmaz. 

Buynuzsuz qoçun qisasını buynuzlu qoçda qoymazlar. 

 

T a p m a c a l a r: 

 

25. Bizim evdə bir kişi var, aşın içindən noxudun seçər. 

26. Bizim evdə bir kişi var 

      Köndələn yatışı var. 

27. Bizim evdə bir kişi var 

      Nənəm ilə işi var. 

 

GÜDÜ-GÜDÜ

1 

 

 

Çox  yağıntı  olanda  və  gün  çıxmayanda  uşaqlar  çömçəni  gəlin  kimi 

bəzəyib qapı-qapı gəzdirir və aşağıda yazılan sözləri oxuyub, hər evdən bir 

qaşıq  yağ  və  bir  ovuc  un  yığır,  fəsəli  bişirib  yeyirlər.  Oxunan  sözlər 

bunlardır: 

Güdü-güdü ha, güdü-güdü! 

Güdü-güdünü gördünüzmü, 

Güdüyə salam verdinizmi? 

Güdü burdan ötəndə 

“Qırmızı günü gördünüzmü?” 

 

Güdü palçığa batmışdı, 

Qarmaladım götürdüm. 

Qızıl qaya dibindən 

Qırmızı gün götürdüm. 

 

Qara toyuq qanadı 

Kim vurdu, kim sanadı? 

Göyçəliyə getmişdim 

İt baldırım daladı. 

 

 

________________ 

1.

 

Azərbaycanın bəzi yerlərində Güdü-güdü əvəzinə “Qodu-qodu”, “Düdü-düdü” də deyilir. 

 

 

30 

Yağ verin yağlamağa, 

P verin bağlamağa. 

Verənin oğlu olsun. 

Verməyənin qızı olsun. 

Bir gözü də kor olsun. 

Təndirə düşsün. 

Qırmızı bişsin! 

 

M ə s ə l l ə r: 

 

Yağışdan çıxdım, yağmura düşdüm. 

İslanmışın sudan nə paki. 

Göydən nə yağdı ki, yer onu qəbul etmədi. 

 

T a p m a c a l a r: 

 

28. O nədir ki, göydən yerə sallanır? 

29.  O nədir ki, hər nə desən allanır? 

30. O nədir ki, göbəyindən nallanır? 

31. Min-min minara. 

      Dibi qara, 

      Yüz min çiçək 

      Bir yarpaq? 

32. Dəryada bir gül bitib, adı yox, 

      Şirinlikdən yemək olmaz, dadı yox. 

 

 

VUR NAĞARA, ÇIX QIRAĞA 

(Oyun sözləri) 

 

İynə-iynə, 

Ucu düymə, 

Bal ballıca,  

Ballı keçi, 

Şam ağacı, 

Şatır keçi, 

Qoz ağacı, qotur keçi. 

Happan, 

Huppan, 

Qırıl. 

Yırtıl, 

Su iç –  

Qurtul. 

Əmim oğlu, 

Uzunbığlı, 

 

31 

Haldırım dedi, 

Huldurum dedi,  

Göyə bir ağac atdı. 

Qarğı sapı 

Gül budağı, 

Motala-motal, 

Tərsə motal, 

Ellər atar, 

Qaymaq qatar. 

Ağ quşum – ağar çinim, 

Göy quşum – göyərçinim, 

Vur nağara, 

Çıx qırağa. 

 

Yuxarıda  yazılan  sözləri  uşaqlar  oyunu  icra  edərkən  deyirlər.  Xırdaca  uşaqlar 

dövrə vurub oturur, ayaqlarını bir yerə uzadırlar. Onların biri başlayır bu sözləri 

oxumağa.  Hər  kəlməni  deyəndə  əlini  növbə  ilə  yoldaşlarının  və  özünün 

ayağının üstünə qoyur.  

 

Mətnin sonundakı “çlx qırağa” sözləri hər kəsin ayağının üstünə deyilsə o, 

ayağını  çəkir.  Sonra  yenə  başdan  həmin  sözlər  oxunur  və  uşaqlar  bir-bir 

ayaqlarını  çəkirlər.  Hər  kəsin  ayağı  axıra  qalsa,  onu  üzü  üstə  uzadır,  əllərini 

yumruq tutub bir-birinin üstə onun arxasına qoyub soruşurlar: 

-

 

Əl üstə kimin əli? 

Hərgah  tapsa,  onu  durğuzurlar,  tapmasa,  “götürün  vurun,  yalandır!”  deyib 

onu bir neçə dəfə astaca vururlar və yenə soruşurlar: 

-

 

Əl üstə kimin əli? 

Uşaq tapanadək onu astaca yumruqlayırlar. 

 

 

T a p m a c a: 

 

33. Kitab kitab içində, 

      Atlas da qab içində, 

      Nə molla bilir, nə axund, 

      O da bir qab içində. 

 

 

TÜLKÜ VƏ KƏKLĠK 

 

 

Bir  kəklik  dağ  başında  oxuyurdu.  Tülkü  onun  səsini  eşidib  yanına  gəldi  və 

dedi: 

-

 

Ay  kəklik,  sən  ki,  belə  gözəl  quşsan  və  belə  gözəl  səsin  var,  elə  həmişə 

oxuyursan? Bəs sən heç yuxulayıb yatmırsan? 

Kəklik dedi: 

-

 

Niyə yatmıram, əlbəttə ki, yatıram! 

 

32 

Tülkü dedi: 

-

 

İndi ki, belədir, bir mənə göztər görüm, sən necə yatırsan? 

Kəklik  yatmağını  tülküyə  göstərmək  üçün  gözlərini  yumdu,  Tülkü  cəld 

sıçrayıb onu tutdu. 

 

Kəklik  gördü  ki,  tülkü  onu  aldadırmış.  Axmaqlıq  edib  onun  hiyləsinə 

inanıbdır. İndi tülkü onu yeyəcək. Başını tülkünün ağzından çıxarıb dedi: 

-

 

Ay tülkü baba sən ki, belə zirək heyvansan və belə cəld şikar tutursan, heç 

şikarı yeyəndə allaha şükür edirsən? 

Tülkü cavab verdi: 

-

 

Necə ki, eləmirəm, yaxşı eləyirəm. 

Onda kəklik dedi: 

-

 

İndi  tutaq  ki,  sən  məni  yeyibsən,  bir  allaha  şükür  elə  görüm,  nə  sayaq 

edirsən? 

Tülkü  ağzını  açdı ki,  şükür  eləsin,  kəklik  bu  anda  uçub  qondu  bir  qayanın 

üstünə.  

 

Tülkü vəziyyəti belə görüb dedi: 

-

 

Kəklik qardaş, sən ki, mənim ağzımdan qurtardın get, amma lənət gəlsin o 

adama ki, şikarını yeməmiş allaha şükür edə! 

Kəklik cavabında dedi: 

-

 

Yaxşı  deyirsən,  tülkü  baba,  o  adam  da  lənət  gəlsin  ki,  yuxusu  gəlməmiş 

gözlərini yumub yatmaq istəyə! 

 

M ə s ə l l ə r: 

 

Tülkü tülkülüyünü sübut edincə, dərisini boğazındqan çıxardarlar. 

Dərə xəlvət, tülkü bəy. 

Tülkü tülküyə buyurar, tülkü də quyruğuna. 

 

T a p m a c a: 

 

34. Bir dərədə yeddi təpə, 

      Hər təpədə yeddi dəlmək. 

      Hər dəlməkdə yeddi tülkü, 

      Hər tülkünün yeddi balası. 

      Eylər neçə hamısı? 

 

Y a n ı l t m a c: 

 

Getdim gördüm bir dərədə iki kar, kor, kürkü yırtıq kirpi var. Dişi kar, kor 

kürkü  yırtıq  kirpi,  erkək  kar,  kor  kürkü  yırtıq  kirpinin  kürkünü  yamamaqdansa, 

erkək  kar,  kor  kürkü  yırtıq  kirpi  dişi  kar,  kor  kürkü  yırtıq  kirpinin  kürkünü 

yamaylr. 

 

 

 

 

33 

PISPISA XANIM VƏ SĠÇAN BƏY 

(Dozanqurdu Düzxatun və Siçan Solu bəy) 

 

 

Biri  var  imiş,  biri  yox  imiş,  allahdan  başqa  heç  kəs  yox  imiş.  Bir  də  bir 

Pıspısa xanım var imiş.  

 

Bir  gün  bu  Pıspısa  xanımın  könlünə  ərə  getmək  düşdü.  Geyindi-kecindi, 

bəzəndi-düzəndi, öz evinin qapısına çıxdı və dedi: 

-

 

Ərə gedirəm, ərə gedirəm, ər olmasa, gora gedirəm! 

Bir odunçu gəlib keçəndə Pıspısa xanımı görüb dedi: 

-

 

Mənə gələrsənmi? 

Pıspısa xanım dedi: 

-

 

Məni döyəndə nə ilə döyərsən? 

Odunçu dedi: 

-

 

Balta ilə vuraram əzilərsən. 

Pıspısa xanım dedi: 

-

 

Yeri, yeri, mən sənin tayın deyiləm. 

Odunçu getdi. Pıspısa xanım yenə başladı: 

-

 

Ərə gedirəm, ərə gedirəm, ər olmasa, gora gedirəm! 

Bir də gördü ki, kürəkçi gəlir. Kürəkçi dedi: 

-

 

Pıspısa xanım, mənə gələrsənmi? 

Pıspısa xanim dedi: 

-

 

Məni döyəndə nə ilə döyərsən? 

Kürəkçi dedi: 

-

 

Bir kürək çalaram, xımcım-xıncım olarsan! 

Pıspısa xanım dedi: 

-

 

Yeri, yeri, mən sənin tayın deyiləm. 

Kürəkçi də getdi.  

Yenə Pıspısa xanım dedi: 

-

 

Ərə gedirəm, ərə gedirəm, ər olmasa, gora gedirəm! 

Bu  halda  siçan  oradan  keçirdi.  Gördü  Pıspısa  xanım  bəzənib-düzənib, 

geyinib-kecinib, özünə zinət verib, evin qapısına çıxıb. 

 

 

 

 

 

Qara xaradan don geyib əyninə, 

 

 

 

 

 

Ucunu qatlayıb salıb çiyninə. 

 

 

 

 

 

Tökübdür üzünə qara tellərin, 

 

 

 

 

 

Yuyub tərtəmiz, aparı əllərin. 

 

 

 

 

 

Çəkib gözlərinə qara sürmələr, 

 

 

 

 

 

Salıb başına əbrələr, tirmələr, 

 

 

 

 

 

Xuraman-xuraman ki rəftar edir, 

 

 

 

 

 

O rəftara sərvi-giriftar edir. 

 

 

 

 

 

Soluna baxır, gah baxır sağına, 

 

 

 

 

 

Baxır gah qolundakı qolbağına. 

 

 

 

 

 

Durub hər yana o baxır naz ilə, 

 

 

 

 

 

Deyir bu sözü xoş bir avaz ilə: 

 

 

 

 

 

Gedirəm ərə, mən gedirəm ərə. 

 

 

 

 

 

Ər olmasa, axır gedirəm gora. 

 

34 

 

Siçan Solub bəy gəldi Pıspısa xanımın yanına, dedi: 

-

 

Salaməleyk,  Dozanqurdu  Düzxatun,  Pıspısa  xanım,  sevgili  canım,  ruhi-

rəvanım,  canü  cananım,  tabu  təvanım!  Kefin,  halın?  Həmişə  beləcə  kefdə, 

gəzməkdə, seyri-səfada olasan! 

Dozanqurdu Düzxatun gözünün altınca Siçan Solub bəyə baxıb gördü, amma 

nə Siçan Solub bəy! 

 

 

 

 

 

Geyinib əyninə cübbə səncabdan, 

 

 

 

 

 

Bəzənib-düzənibdi hər babdan. 

 

 

 

 

 

Atıb dalına quyruğun şir kimi, 

 

 

 

 

 

Qulaqlarını dik tutub, tir kimi. 

 

 

 

 

 

Gəlir küylə, heç bilmirsən kimdi bu, 

 

 

 

 

 

Ki hansı vilayətdə hakimdi bu. 

 

 

 

 

 

Yuvadan çıxıb naz ilə yol gedir, 

 

 

 

 

 

Gah sağ gedir yolda, gah sol gedir, 

 

 

 

 

 

Döş ağ, gözü qara, arxası da boz. 

 

 

 

 

 

Dişi incitək, ağzına yoxdur söz. 

 

 

 

 

 

Qara gözlərini süzdürür hər yana, 

 

 

 

 

 

Çəkir burnunu ki, iy-miy qana. 

 

Dozanqurdu Düzxatun dedi: 

-

 

Ay  əleykəssalam.  Siçan  Solub  bəy,  top  qara  birçək,  yerişdə  ördək,  dişləri 

mixək,  qıçları  dirək,  hamıdan  göyçək,  dəxi  nə  demək?  Halın,  kefin 

kökdümü? Damağın çağdımı, canın-başın sağdımı?! 

Siçan Solub bəy dedi: 

-

 

Sağ ol, Pıspısa xanım, əzizim-canım, mənə gələrsənmi? 

Pıspısa dedi: 

-

 

Məni döyəndə nə ilə döyərsən? 

Siçan Solub bəy dedi: 

-

 

Səni  döymərəm,  döysəm  də  quyruğumu  molçi  eylərəm,  batıraram 

xanımların sürmədanına, gözünə sürmə çəkərəm. 

Dozanqurdu  Düzxatun  dedi  ki,  sənə  gedərəm.  Razı  oldular.  Toy  elədilər. 

Pıspısa xanımı Siçan Solub bəy aldı, apardı evinə. Bir zaman yaxşıca yeyib 

içib kef elədilər.  

Bir gün Siçan Solub bəy Pıspısa xanıma dedi: 

-

 

Sən evdə otur, mən gedirəm şah evinə, sənə noğul-nabat, şirni və hər cürə 

həlviyyat gətirim. Qoy yanına, könlün istədikcə at ağzına, xırıldat, ye. 

Dozanqurdu Düzxatun dedi: 

-

 

Get, amma tez gəl. Sənsiz damın altında tək otura bilmirəm, qorxuram. 

Siçan Solub bəy dedi: 

-

 

Qorxma, tez gələrəm! 

Pıspısa xanım oturdu, oturdu, qərarı tutmadı. Fikirləşdi ki, Siçan Solub bəy 

gəlincə  durub  onun  paltarlarını  aparıb  dəvəizi  dərin  göldə  yuyum,  sərim, 

qurudum, gələndə verim geysin əyninə ki, üst-başı təmiz olsun. 

Siçan  Solub  bəyin  paltarını  götürüb  apardı  yumağa.  Amma  yuyanda  ayağı 

sürüşüb düşdü dəvəizi dərin gölə. 

 

35 

Sağa dolandı, gurp düşdü, sola dolandı, şarp düşdü, nə qədər əlləşdisə çıxa 

bilmədi, hər nə qədər çapaladısa, qurtara bilmədi. Dəvəizi dərin göldə az qaldı, 

çox qaldı, gördü ki, bir neçə atlı gedir. Durdu çağırmağa: 

 

 

 

 

Tapur-tupur atlılar, 

 

 

 

 

Qolları bazbatdılar

1

. 

 

 

 

 

Şah evinə gedərsiz, 

 

 

 

 

Siçan bəyə deyərsiz: 

 

 

 

 

Pıspısa Püstə xanım,  

 

 

 

 

 

 

Dabanı xəstə xanım. 

 

 

 

 

Düşüb dəvə gölünə, 

 

 

 

 

Boğulur xəstə xanım. 

Gəlib  gördülər  ki,  bunları  çağıran  bir  dozanqurdudur,  düşübdür,  dəvəizi 

dərin gölə, boğulur. Bunları görəndə Dozanqurdu Düzxatun dedi: 

 

 

 

 

Gedin deyin Siçan bəyə, 

 

 

 

 

Börkü dəlik Solub bəyə: 

 

 

 

 

Saçı uzun, saray xanım, 

 

 

 

 

Donu uzun, daray xanım, 

Dozanqurdu  Düzxatun  paltar  yuduğu  yerdə  sürüşüb  dəvəizi  dərin  gölə, 

boğulub ölür, durmasın, özünü mənə tez yetirsin! 

Atlılar  çox  təəccüb  edib,  getdilər  şah  evinə.  Gördüklərini  orada  nağıl 

elədilər. Siçan Solub bəy şirni sandığının içində gəzirdi, bu xəbəri eşidib qaçdı 

və tez özünü Pıspısa xanıma yetirdi. Gəldi gördü ki, Pıspısa xanım dəvəizi dərin 

göldə batır, çıxır. Az qalıb ki, canı çıxsın. Cəld əlini uzadıb dedi: 

-

 

Əlini mənə cik-ərəcik! 

Dozanqurdu dedi: 

-

 

Yeri, mənciyəz səndən küsərəcik! 

Siçan Solub bəy yenə dedi:  

-

 

Əlini mənə cik-ərəcik! 

Pıspısa xanım cavab verdi: 

-

 

Yeri, mənciyəz səndən küsərəcik! 

Siçan üçüncü dəfə dedi: 

-

 

Əlini mənə cik-ərəcik! 

Dozanqurdu dedi: 

-

 

Yeri, mənciyəz səndən küsərəcik! 

Axırda  siçanın  acığı  tutdu,  bir  ovuc  palçıq  götürüb  çırpdı  dozanqurdunun 

başına və dedi: 

Küsərəciksən-küsərəcik, 

Üstünə palçıq enirəcik. 

 

Dozanqurdunun oradaca canı çıxdı. Yazıq Dozanqurdu Düzxatun! 

 

 

________________ 

1.

 

Bazubənd deməkdir. 

 

 

 

36 

DURNALARA XĠTAB 

 

Göy üzündə bölük-bölük durnalar, 

Nədir sizin əhvalınız, halınız. 

Bir ərz-hal yazdım yarə söyləyin, 

Dost kuyuna düşər isə yolunuz. 

 

Mənim yarım, siz də görüb şaşarsız,  

Ol uca dağları necə aşarsız, 

Ovçu görən kimi siz də çaşarsız, 

Qışdı, qar-amandı sizin eliniz. 

 

Baxın şahın pəncəsinə düşərsiz, 

Çeşməli dağları onda keçərsiz, 

Yaz olacağın yaylaqlara köçərsiz, 

Qırarsınız qanadınız, qolunuz. 

 

Dərdli Kərəm deyər uğradım dərdə, 

Canım qurban olsun mərd oğlu mərdə, 

Səfil durna nə gəzirsiz bu yerdə, 

Yoxmu sizin vətəniniz, eliniz. 

 

Qəribəm yoxdur arxam, 

Qanadım yoxdur qalxam, 

Çıxam qəlbi dağlara, 

Vətənə doğru baxam! 

 

M e y v ə c a t:  Alma, armud, nar, heyva, üzüm, şaftalı, ərik, albuxara, əncir, 

albalı, gavalı, gilas, alça, tut, cəviz (qoz), şabalıd, fındıq. 

 

M ə s ə l l ə r: 

 

 

Bağda  ərik  var  idi,  salam-əleyk  var  idi,  bağdan  ərik  qurtardı  salam-əleyk 

qurtardı. Ağzında yaxşı yer eyləmisən, əgər baqqal armud versə. Armud ağzıma 

– sapı savalana. Bağçalar barı – heyvalar narı, hamı dinsə də - sən dinmə barı. 

 

T a p m a c a l a r: 

 

35. Ətindən kabab olmaz, qanından kasa dolar. Hacılar həccə gedər, cəhd eylər 

gecə gedər, bir yumurta içində yüz əlli cücə gedər. Ağac başında önlü dağarcıq. 

 

BOSTAN VƏ DĠRRĠK MƏHSULATI 

 

Yemiş  (qovun),  qarpız,  şamama,xiyar,  qabaq,  səlx,  kələm,  kök,  soğan, 

sarımsaq, turp. 

 

37 

C ə b z i y y a t:  Keşniş, cəfəri, kərəbiz, bağdanus, kəvər, nanə, şüyüd, reyhan, 

mərzə, razyana, acıtərə, ispanaq. 

 

M ə s ə l l ə r: 

 

 

Soğan yeməmisən için niyə göynəyir? Atan soğan, anan sarımsaq, sən hadan 

oldun gülməşəkər. 

 

T a p m a c a l a r: 

 

36. Bir damım var içi dolu adam, amma qapısı yox. 

Bir damım var təndir gülü. Çatı su içər, danaköpər. 

 

 

 

 

Zülfün ucu gümüşdür, 

 

 

 

 

Sal boynuma ilişdir. 

 

 

 

 

Yemişlərdə yarpaqsız, 

 

 

 

 

Tap görüm necə yemişdir? 

 

QIZLAR SU DOLDURMAQDA 

 

Axşamdan yağan qar çıxıbdır dizə, 

Kəsilib bulaqdan yolu qızların. 

Səhər olcaq suya onlar varanda, 

Üşür barmaqları, əli qızların. 

Sənəgin doldurmuş qoyar kürəyinə. 

Nə ki, gözəl var yığılıb kəndə, 

Kəmərin bağlayıb, gərdən çəkəndə, 

Keçən əbircədən beyli qızların! 

 

M ə s ə l l ə r: 

 

Su  sənəgi  suda  sınar.  Məni  aparan  suya  dərya  deyərəm.  Araz  axır,  gözüm 

baxır. 

 

 

GÖYÇƏK FATMANIN NAĞILI 

1. 

 

Biri var imiş, biri yox imiş, bircə kişi var imiş, bu kişinin bir arvadı və bu 

arvaddan Fatma adında bir qızı var imiş. Fatma çox ağıllı və gözəl qız imiş. Bir 

gün Fatmanın anası naxoşlayır və qızına deyir ki, mən öləndən sonra dədən təzə 

arvad alacaq və o arvad səni çox incidəcəkdir. Amma qara inəyimizdən 

müqəyyid ol, onu özün otar. 

 

Qızın anası ölür və dədəsi gedib özgə bir arvad alır. Bu arvadın da irəliki 

ərindən bir çirkin qızı vardı. 

 

38 

 

Arvad göyçək Fatmanı çox döyüb incidirmiş. Fatma səbir edib, hər gün qara 

inəyi apararmış otarmağa. Fatmanın analığı ona yun, daraq verərmiş ki, çöldə 

darayıb əyirsin. Fatma yunu verərmiş inəyin ağzına. Qara inək yunu udar, sonra 

hazır ipi ağzından çıxarıb verərmiş Fatmaya. 

 

Bir gün Fatma yun daradığı yerdə külək onun əlçiminin birini götürüb 

qalxızdı havaya. Fatma bunun dalınca yüyürüb dedi: 

-

 

Qanadına qurban, yel baba, əlçimimi sal, baba! 

Yel onun əlçimini götürüb bir bacadan saldı, Fatma evə girib gördü ki, 

burada bir heybətli qarı oturub, alt dodağı yer süpürür, üst dodağı göy. Qarı 

qabağına bir qurbağa qoyub onu sığallayır. Bu, div anası idi. 

Fatma qarıya baş əyib dedi ki, mənim əlçimimi ver. 

Qarı soruşdu: 

-

 

Mənim başım yaxşıdı, ya ananın başı? 

Fatma cavab verdi ki, səninki yaxşıdır. 

Qarı soruşdu: 

-

 

Bu qurbağa göyçəkdir, yoxsa insan? 

Fatma dedi: 

-

 

Könül süvən göyçəkdir. 

Fatmanın sözləri qarıya xoş gəldi. Qarı onun əlçimini verib dedi: 

-

 

Gedərsən, qabağına bir ağ su, bir qara su və sonra bir qırmızı su çıxacaq. Ağ 

suda çimərsən, qara su ilə saçını yuyarsan, qırmızı sudan yanaqlarına 

sürtərsən. 

Bir də qarı öz tükündən verdi və dedi ki, mən sənə lazım olsam, yandırarsan, 

yanında hazır olaram. 

 

Fatma tükü götürüb, necə ki, qarı demişdi, elə də elədi. Qabaqca ağ suda 

çimdi, sonra qara suda saçlarını yudu və qırmızı sudan götürüb dodağına, 

yanaqlarına çəkdi. Elə göyçək oldu, misli və bərabəri tapılmadı. 

 

Analığı Fatmanın gec gəldiyini görüb qızına dedi: 

-

 

Çıx, gör Fatma necə oldu. 

Qızı çıxıb gördü ki, Fatma gəlir, amma elə gözəlləşib ki, adam baxanda gözü 

qamaşır. 

 

2 

 

 

Fatma evə gələndə analığı onu danladı. Qızın gözəlliyini görüb soruşdu: 

-

 

Haradan sən belə gözəl oldun?! 

Fatma başına gələni analığına söylədi, o da sabahısı günü Fatmaya dedi ki, 

indi sən evdə otur, qoy bu gün mənim qızım getsin inəyi otarmağa. Ana öz 

qızına yun, daraq verdi. Yel bunun da əlçimini götürüb qaçırdı və gətirdi həmin 

damın bacasından saldı. Qız əlçimin dalınca yüyürüb içəri girdi və qarıya dedi: 

-

 

Əlçimimi ver. 

Qarı dedi: 

-

 

Başıma bax, sonra verim. 

Qız onun başına baxanda qarı soruşdu: 

-

 

Mənim başım yaxşıdır, yoxsa nənənin başı? 

 

39 

Qız dedi: 

-

 

Sənin başın pisdir, nənəmin başı yaxşıdır. 

Qarının buna acığı tutub dedi: 

-

 

Gedərsən, qabağına bir ağ su çıxar, bir qara su. Qara suda çimərsən, ağ suda 

başını yuyarsan. 

Qız ağ suda başını yuyub qara suda çimdi, daha da çirkin və kifir oldu. Anası 

bunu görüb Fatmaya bərk acığı tutdu və hirsindən az qaldı çatlasın. Fatmanın 

acığına istədi onun inəyini öldürsün. Çünki işlərin başı inək idi. 

 

Bir gün arvad dalına bir-iki lavaş bağlayıb, üzünə zəfəran çəkib girdi 

yorğan-döşəyə. Əri evə gələndə arvad bir o yana, bir bu yana döndü, lavşı 

dalında qırdı. Əri soruşdu: 

-

 

Arvad, sənə nə olub sümüklərin elə şaqqıldayır və rəngin belə saralıbdır? 

Arvad dedi: 

-

 

Bərk naxoşam, ölürəm, qara inəyi gərək kəsəsən. Mən onun ətindən yesəm, 

bəlkə diriləm. 

Kişi istəmədi Fatmanın inəyini öldürsün. Amma əlacı kəsilib dedi: 

-

 

Qoy Fatma evdən bir yana getsin, inəyi kəsim. 

İnək bunların fikrini qanıb Fatmaya dedi: 

-

 

Məni kəsəcəklər. Amma sən mənim ətimdən yemə və sümüklərimi yığıb bir 

yerdə basdır. Hər vaxt istəsən gəl o yerə, üstünü aç, orada bir dəst paltar və 

bir cüt qızıl başmaq taparsan. 

Fatma inək ilə evə qayıdanda atası onu iş dalınca göndərib inəyi kəsdi. 

Fatma qayıdıb inəyini ölmüş görüb çox ağladı. Haray hara çatacaqdır? İnəyin 

ətindən heç yemədi və sümüklərini yığıb bir yerdə 

quyuladı.