“gandbol tarixi va o‘yin qoydalari”

II BOSQICH (Olimpiya, yutkazgandan so‘ng chiqib ketish
1
2
3
4
5
6
7
8
Olti jamoa uchun (aralash) olimpiya yutiq tizimi: Musobaqa o‘tkazishning —aralash” tizimi ikki bosqichdan iborat bo‘lib, ular- aylanma va chiqib ketish tizimlaridir. Bunda musobaqaning boshida jamoalar aylanma tizimda musobaqalashadilar va ikkinchi bosqichga o‘tgan jamoalar chiqib ketish tizimida musobaqani davom ettiradilar. Musobaqalashuvning bu tizimi bir tomondan tasodif —faktorining”ta‘sirini yo‘qotsa, ikkinchidan jamoalar soni ko‘p bo‘lganda musobaqani oz muddatda o‘tkazishni ta‘minlaydi. Aralash tizimni qo‘llashda: birinchi davrada jamoalar aylanma tizimda musobaqalashadilar (14 ta jamoa A,B,C,D guruhlariga bo‘linadi, har bir guruhda 4 tadan jamoa. Har bir guruhdan eng ko‘p ochko yig‘gan ikkitadan
jamoa keyingi bosqichga chiqadi). Ikkinchi bosqichda jamoalar chiqib ketish
tizimi bo‘yicha musobaqalashadilar (A guruhda 1- o‘rinni olgan jamoa S guruhida 2-o‘rinni olgan jamoa bilan o‘ynaydi, S guruhida 1-o‘rinni olgan jamoa, A guruhda 2- o‘rinni olgan jamoa bilan kuch sinashadi, V guruhda 1- o‘rinni olgan jamoa, D guruhida 2-o‘rinni olgan jamoa bilan o‘ynaydi, D guruhida 1-o‘rinni olgan jamoa, V guruhda 2- o‘rinni olgan jamoa bilan kuch sinashadi. Uchrashuvlarda g‘alba qozongan ikki jamoa finalda kuch sinashadi, yutqazgan jamoalar esa 3-4 o‘rinlarga kuch sinashadilar).

I BOSQICH (aylanma) A Guruh S Guruh - Ш o„rin 1 - II o„rin - I o„rin 2 - Ш o„rin - IV o„rin 3 - I o„rin			А Гурух урин урин В Гурух урин »• о 4е урин		С Гурух 1 урин 2 урин D Гурух урин урин
4 - II o„rin	4 - IV o„rin
V Guruh	D Guruh
1 - I o„rin	1 - IV o„rin
2 - III o„rin	2 - I o„rin
3 - II o„rin	3 - III o„rin
4 - IV o„rin	4 - II o„rin

II BOSQICH (Olimpiya, yutkazgandan so„ng chiqib ketish

4.1. Gandbol sport turida hakamlik uslubiyoti (hakamlik imo-ishoralari “JESTLAR”)

1. 
   Darvozabon maydonini bosish
   

2. 
   To„pni olib yurishdagi hato
   

3. 
   Uch qadamdan ortiq qadam qo„yish yoki uch soniyadan ortiq to„pga harakatsiz egalik qilish
   

4. Ushlab qolish yoki itarish

5. Zarba

6. Hujumchining hatosi

7.
yo
YOn chiziqdan to„p otish „nalishini ko„rsatish

8. 
   Darvozabon to„pni o„yinga
   

kiritishi
9.
Свободный бросок — направление

9. 
   Erkin to„p otish yo„nalishini ko„rsatish
   

10. 
    Uch metr masofaga rioya
    

qilmaslik

11. 
    Sust o„yin
    

12. Gol


14. CHetlatish (2 daqiqaga)
13. Ogoxlantirish (sariq kartochka)Diskvalifikatsiya (qizil kartochka)
16.
Тайм-аут

15. Umuman chetlatish

16. Taym-aut (bir daqiqalik
tanaffus)
17. Taym aut vaqtida “ishtirok
etishga xuquqli” ikki mas’ul shaxslariga maydonga kirishga ruxsat berish
18. Sust o„yinni ogohlantiruvchi
ishora4.2. Musobaqa nizomi.
XULOSA
Sovrinli o‘rinlar, shuningdek, musobaqada qatna-shuvchi jamoalar yoki jismoniy tarbiya jamoalari (natijalar klublar bo‘yicha hisobga olinganda) egallay-digan barcha keyingi o‘rinlar aniqlanadigan biron-bir rasmiy musobaqa o‘tkazishdan avval musobaqa xaqidagi nizom tuzilgan bo‘lishi kerak. Bu nizom gandbol federatsiyasi yoki musobaqani o‘tkazuvchi boshqa biror tashkilot tomonidan tasdiqlanadi.
Musobaqa xaqidagi nizom katta yuridik kuchga ega boTgan hujjatdir. Unda asosiy tashkiliy va texnik shart-sharoitlar aniq bayon qilingan bo‘ladi. Nizom o‘quv-mashq ishlarining mazmunini belgilab beradi, chunki
jamoalarning tashkiliy-uslubiy tayyorgarligi bo‘lajak musobaqalarning xususiyatlarini hisobga olgan holda o‘tkaziladi. Musobaqada qatnashuvchi jamoalarning tayyorgarlik ko‘rish uchun etarli vaqtga ega bo‘lishlari nazarda tutilib, nizom oldindan tasdiqlanishi va tarqatilishi kerak.
Musobaqani o‘tkazish davrida tasdiqlangan nizomdan chetga chiqishga yo‘l qo‘yilmaydi, aks holda mazkur musobaqa uni o‘tkazayotgan tashkilotning obro‘yiga putur etkazadi va keraksiz nizolarni keltirib chiqaradi, xolos.
Musobaqa nizomida quyidagi masalalar aks ettirilgan bo„lishi
kerak:

1. 
   O‘tkazilayotgan musobaqaning maqsadi va vazifalari.
   
2. 
   Musobaqaning kim tomonidan o‘tkazilayotgani (federatsiya, tashkiliy qo‘mita va hokazolar).
   
3. 
   Musobaqa o‘tkazish muddatlari va shartlari.
   
4. 
   Musobaqaga qo‘yiladigan jamoalar soni va nomi, «zayavka»ga kiritiladigan qatnashchilarning maksimal miqdori.
   
5. 
   Musobaqa o‘tkaziladigan o‘yin tizimi (davrali - bir yoki ikki davrali, mag‘lubiyatdan keyin o‘yindan chiqib ketiladigan, aralash tizim).
   
6. 
   Hisobga olish tizimi va jamoalarning (natijalar klublar bo‘yicha hisoblanganda) egallagan o‘rinlarini aniqlash tartibi.
   
7. 
   Musobaqaning alohida shartlari (qanday hollarda o‘yinda qo‘shimcha vaqt belgilanishi va uning davomiyligi, o‘yin durang bilan tugallanganda yoki o‘tkazilgan musobaqa natijasida ochkolar soni teng bo‘lganda g‘olibni aniqlash usullari, o‘yin qoidalarida ko‘rsatilganidan tashqari nechta zahiradagi o‘yinchini almashtirish mumkinligi va hokazolar).
   
8. 
   Jamoalarni va musobaqa qatnashchilarini ras-miylashtirish tartibi, shakli, o‘yinchilarning talab-nomalar berish va qayta talabnoma berish muddati.
   
9. 
   Musobaqalarni olib boradigan hakamlar hay‘a-tining nomi.
   
10. 
    O‘tkazilgan o‘yinga norozilik bildirish va uni qarab chiqish, shuningdek, o‘yinchilarni maydondan chiqa-rib yuborish yoki ularni ogohlantirish bilan bog‘liq bo‘lgan intizom masalalarini ko‘rib chiqish tartibi.
    
11. 
    O‘yinchilari intizomni buzganligi uchun jamoa-larning javobgarligi hamda maydon (sport zal) va klublar ma‘muriyatining o‘yin o‘tkazish vaqtida tartib saqlanishi uchun javobgar bo‘lishi.
    
12. 
    Musobaqa o‘tkaziladigan joylar va ularga qo‘yiladigan talablar.
    
13. 
    G‘oliblarni mukofotlash hamda oxirgi o‘rinlarni egallagan jamoaning yoki jamoalarning keyingi xuddi shunday musobaqada qatnashish shartlari.